Dış Basından “Ekrem İmamoğlu” Analizleri: Sistemik Adaletsizlik
Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınması dış basında yakından takip edilirken, El Cezire, “Türkiye’nin İstanbul kentinde binlerce kişi belediye başkanının tutuklanmasını protesto etmek için yürüyüşe katıldı” başlığıyla dün çok sayıda insanın Saraçhane’de toplanmasını ele aldı.
El Cezire’nin haberinde, binlerce protestocunun AK Parti Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile yetkililerin, “sokak terörünü” bastıracağı yönündeki uyarısına meydan okuduğu belirtilerek “Protestocular, İstanbul’da şehrin tutuklanan belediye başkanına destek yürüyüşüne katıldı” denildi.
Haberde, protestocuların “Bu hareketin herhangi bir siyasi partiyi desteklemekten ziyade Türk toplumundaki ‘sistemik adaletsizlik’ hakkında bir mesaj göndermeyi amaçladığını” söyledikleri kaydedildi.
El Cezire, İmamoğlu’na ilişkin “İmamoğlu, Mart 2019’da Türkiye’nin en büyük şehrinin belediye başkanı seçilerek, Erdoğan’a ve çeyrek asırdır İstanbul’u kontrol eden Adalet ve Kalkınma Partisi’ne ‘tarihi bir darbe’ vurdu” ifadelerini kullandı.
İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu, 19 Mart sabahı İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın “yolsuzluk” ve “terör” suçlarından başlattığı iki ayrı soruşturma kapsamında gözaltına alınmıştı. Dünya basını Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınmasını yakından takip etmeyi sürdürüyor. ANKA’nın aktardığına göre; Dünya basını, Türkiye’de yaşanan son gelişmeleri şu şekilde gördü:
BBC: İngiltere merkezli yayın kuruluşu BBC, dün yaşanan protestoları ele aldığı haberinde, “Erdoğan Türkiye’deki protestoları kınadı, onlarca kişi tutuklandı” başlığını kullandı.
Haberde, konuya ilişkin “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın muhalefetin önemli isimlerinden birinin tutuklanmasından günler sonra Türkiye’de artan protestoları kınadığı” bildirilirken; “İmamoğlu’nun, Erdoğan’ın en güçlü siyasi rakiplerinden biri olarak görüldüğü” kaydedildi.
BBC, haberinde ayrıca, “İmamoğlu’nun geçen yıl ikinci kez İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı seçilmesiyle Erdoğan’ın iktidara geldiğinden bu yana partisinin ilk kez ülke genelinde sandıkta yenilgiye uğradığına” ilişkin bir yoruma yer verdi. Haberde, “seçimlerin aynı zamanda, İstanbul’da büyüyen ve iktidara gelirken İstanbul Belediye Başkanı olan Cumhurbaşkanı için de kişisel bir darbe olduğu” ifadesi kullanıldı.
Financial Times (FT): Financial Times’da “Erdoğan’ın rakibinin tutuklanmasının ardından Türkiye lirayı savunmak için 12 milyar dolarlık rekor harcama yaptı” başlığıyla İmamoğlu’nun gözaltına alınmasından sonra Türkiye ekonomisindeki dalgalanmaya dikkat çekti.
FT, “İmamoğlu’nun gözaltına alınmasının ardından Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın (TCMB), Türk lirasının ABD doları karşısında yüzde 11’e varan bir düşüşle ‘tarihinin en düşük seviyesine’ inmesinin ardından yaklaşık 12 milyar dolar tutarında döviz rezervi harcayarak, kayıtlara geçen en büyük müdahalede bulunduğunu” belirtti.
FT, bu müdahalenin, “siyasi krizin yatırımcı güveni ve piyasa istikrarı üzerindeki etkisinin ciddiyetinin altını çizdiğine” işaret etti.
CNN: ABD merkezli CNN televizyon kanalı da “Erdoğan’ın başlıca siyasi rakibinin gözaltına alınması üzerine Türkiye’de protestolar devam ederken şiddetli çatışmalar yaşandı” ifadesini kullandı.
CNN, yaşanan olaylara ilişkin, “İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı İmamoğlu’nun serbest bırakılmasını talep eden göstericiler ile muhalefet destekçileri ve devlet güvenlik güçleri arasında Türkiye’nin çeşitli şehirlerinde ikinci gün de şiddetli çatışmalar yaşandı” denildi.
Russia Today (RT): “Erdoğan’ın belası: Türkiye Cumhurbaşkanı’nın en güçlü rakibi tutuklandı. Şimdi ne olacak” başlığıyla, Rusya merkezli Russia Today (RT) yayın kuruluşunda yer alan bir değerlendirme yazısında Türkiye’de yaşanan son gelişmelere yer verildi.
Yazıda, “Hükümetin, partisinin ön seçimi öncesinde kilit bir muhalefet liderini hedef alarak riskli bir kumar oynadığı” yorumu yapılırken, “İmamoğlu’nun gözaltına alınması Türkiye’nin iç siyasi durumunu daha da kötüleştirdi ve olumsuz ekonomik etkileri de tetikledi” denildi.
Yazıda, şu ifadeler de kullanıldı: “Analistler İmamoğlu’nun tutuklanmasını, Cumhurbaşkanı Erdoğan’a desteğin azaldığı bir dönemde güçlü bir rakibi etkisiz hale getirmeyi amaçlayan yetkililerin önleyici bir saldırısı olarak değerlendiriyor.
Bir sonraki cumhurbaşkanlığı oylamasına üç yıl olmasına rağmen, İmamoğlu son zamanlarda kampanyasını yoğunlaştırmış ve ülkenin kötüleşen ekonomik krizi nedeniyle erken seçim çağrısında bulunmuştu. Ülke çapında artan protestolar erken seçim ihtimalini güçlendirdi ve hükümeti kampanya döneminden çok önce muhalefetin kilit isimlerinden birini görevden almaya sevk etti.”
El Cezire: Katar merkezli El Cezire televizyonu, “Türkiye’nin İstanbul kentinde binlerce kişi belediye başkanının tutuklanmasını protesto etmek için yürüyüşe katıldı” başlığıyla dün çok sayıda insanın Saraçhane’de toplanmasını ele aldı.
El Cezire’nin haberinde, binlerce protestocunun AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile yetkililerin, “sokak terörünü” bastıracağı yönündeki uyarısına meydan okuduğu belirtilerek “Protestocular, İstanbul’da şehrin tutuklanan belediye başkanına destek yürüyüşüne katıldı” denildi.
Haberde, protestocuların “Bu hareketin herhangi bir siyasi partiyi desteklemekten ziyade Türk toplumundaki ‘sistemik adaletsizlik’ hakkında bir mesaj göndermeyi amaçladığını” söyledikleri kaydedildi.
El Cezire, İmamoğlu’na ilişkin “İmamoğlu, Mart 2019’da Türkiye’nin en büyük şehrinin belediye başkanı seçilerek, Erdoğan’a ve çeyrek asırdır İstanbul’u kontrol eden Adalet ve Kalkınma Partisi’ne ‘tarihi bir darbe’ vurdu” ifadelerini kullandı.
Ne olmuştu?
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne (İBB) yönelik çarşamba sabah saatlerinde başlatılan operasyonda Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ve beraberinde bir dizi isim gözaltına alındı. 100’den fazla kişiyi kapsadığı belirtilen operasyonun Medya A.Ş. ihaleleri, ‘kent uzlaşısı’ ve ‘terör soruşturması’ kapsamında gerçekleştirildiği aktarıldı. İmamoğlu ve diğer isimler hakkında iki ayrı soruşturmanın başlatıldığı belirtildi.
Operasyon, İmamoğlu’nun İstanbul Üniversitesi’nden aldığı diplomanın iptal edilmesinden bir gün sonra başladı. Diploma süreci, ana muhalefet Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) cumhurbaşkanı adayı olmaya hazırlanan İBB Başkanı’na son haftalarda açılan soruşturmaların ardından geldi.
Erdoğan da İstanbul’da CHP’li belediyelere açılan soruşturmalar üzerinden ana muhalefete yüklenip, “Onlar da çok iyi biliyorlar ki daha turpların büyükleri heybede. Telaşlarının sebebi bu,” demişti. Bu sözlere muhalefetten büyük tepki gelmişti. Tüm bu sürecin ardından ise İBB Başkanı İmamoğlu gözaltına alındı. İmamoğlu’nun inşaat şirketine de el kondu.
İmamoğlu hakkında şimdiye kadar hangi dava ve soruşturmalar açıldı?
‘Ahmak’ davası: Kamuoyunda “ahmak davası” olarak bilinen dava, İmamoğlu’nun siyasi kariyeri açısından en kritik süreçlerden biri. Ekrem İmamoğlu, 31 Mart 2019’da yapılan yerel seçimlerinde İBB Başkanı seçildi. Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimini iptal etmesinin ardından 23 Haziran 2019’da yinelenen seçimi İmamoğlu bu kez 806 bin oy farkla kazandı.
İmamoğlu, aynı yıl Ekim ayında Fransa’nın Strasbourg kentinde seçimlerin iptal edilmesini eleştiren sözleri sonrası dönemin İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ile polemiğe girdi. İmamoğlu hakkında “YSK üyelerine hakaret ettiği” iddiasıyla iki yıl sonra 28 Mayıs 2021’de dava açıldı.
İmamoğlu, İstanbul Anadolu 7. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülen davada 14 Aralık 2022’de 2 yıl 7 ay 15 gün hapis cezasına çarptırıldı ve kendisine Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 53’üncü maddesi uyarınca hakkında “siyasi yasak” hükmü uygulandı.
Karar istinafa taşındı. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 24. Ceza Dairesi’nde bekleyen dosyada henüz bir karar verilmedi. Bölge Adliye Mahkemesi’nin itirazı reddetmesi durumunda dosya Yargıtay 4. Ceza Dairesi’ne gidecek. Burada da karar onaylanırsa İmamoğlu’nun belediye başkanlığının düşmesi ve siyasi yasaklı hale gelmesi söz konusu olacak.
Beylikdüzü’ndeki ihale: 2023 yılında İmamoğlu hakkında Beylikdüzü Belediye Başkanlığı yaptığı 2015 yılında düzenlenen bir ihale ile ilgili de dava açıldı. İmamoğlu 2014-1019 yılları arasında Beylikdüzü Belediye Başkanlığı yapmıştı. İçişleri Bakanlığı’nın başlattığı inceleme sonucu 2023’te İmamoğlu hakkında “ihaleye fesat karıştırma” suçlamasıyla dava açıldı.
Büyükçekmece 10. Asliye Ceza Mahkemesi’nde süren davada İmamoğlu’nun üç yıldan yedi yıla kadar hapisle cezalandırılması ve hakkında siyasi yasak getirilmesi isteniyor. Bu davanın bir sonraki duruşması 11 Nisan 2025’te görülecek.
‘Şadi Yazıcı’ya hakaret’ davası: İmamoğlu hakkında bir diğer dava 25 Ekim 2022 tarihinde yaptığı konuşmada Tuzla Belediye Başkanı Şadi Yazıcı hakkındaki sözleri nedeniyle açıldı. İmamoğlu’nun “işini yapmayan engelleyen bir belediye başkanı” sözleri sebebiyle Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı İmamoğlu hakkında “Kamu görevlisine alanen hakaret” suçlamasıyla dava açtı.
2023’te açılan dava Anadolu 16. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Hakkında iki yıl dört aya kadar hapis cezası istenen İmamoğlu bu davada beraat etti. Şadi Yazıcı’nın avukatları karara itiraz etti. Dava 15 Aralık 2023’te tekrar görüldü. İmamoğlu aynı dosyadan yeniden beraat etti.
Usulsüz harcamalar: İmamoğlu ile ilgili İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenlenen etkinliklerde yapılan harcamalar sebebiyle “görevi kötüye kullanma” suçlaması ile de bir soruşturma açıldı. Kasım 2024’te İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, İBB tarafından düzenlenen bazı etkinliklerde kamu kaynaklarının usulsüz kullanıldığı iddiasıyla soruşturma başlattı, İmamoğlu’na “görevi kötüye kullanma” suçlaması yöneltti.
Soruşturma henüz davaya dönüşmedi. İBB’ye soruşturma açılmasının ardından Beykoz Belediyesi hakkında da inceleme başlatılmıştı.
Akın Gürlek Davası: Belediyelere yönelik soruşturmaların hızlandığı tarihlerde İmamoğlu’nun İstanbul Cumhuriyet Başsavcısı Akın Gürlek hakkında söylediği sözler de dava konusu oldu. İmamoğlu, geçmişte Adalet Bakanı Bakan Yardımcısı olarak görev yapan Gürlek’in bu sebeple tarafsız olamayacağını söyleyerek İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın CHP’li belediyelere yönelik soruşturmalarının siyasi nitelikte olduğunu iddia etmişti.
İmamoğlu’nun bu yorumları nedeniyle İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından başlatılan soruşturma 20 Ocak 2025’te kabul edildi. “Tehdit ve terörle mücadelede görev alan kişileri hedef göstermek” suçlamalarıyla yargılanacak olan İmamoğlu’nun 7 yıl 4 aya kadar hapisle cezalandırılması, kamu görevinden menedilmesi, seçme ve seçilme ehliyetinden yoksun bırakılması talep ediliyor. Dava 11 Nisan’da İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi’nde başlayacak.
Bilirkişi Davası: Akın Gürlek ile ilgili soruşturmanın hemen akabinde İmamoğlu 27 Ocak’ta bir basın toplantısı düzenledi ve CHP’li belediyeler ve kendisi hakkında yürütülen soruşturmaların çoğunda bilirkişi olarak aynı ismin görevlendirildiğini, bu ismin siyasi saiklerle hareket ettiğini iddia etti.
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, İBB Başkanı hakkında bu açıklama sebebiyle “yargı görevi yapanı, bilirkişiyi veya tanığı etkilemeye teşebbüs” suçlamasıyla soruşturma başlattı. İmamoğlu 31 Ocak’ta “bilirkişi” ve “Akın Gürlek” soruşturmaları nedeniyle ifade verdi. İmamoğlu’nun 2 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılmasını ve hakkında siyasi yasak getirilmesini talep eden iddianame, İstanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi tarafından 26 Şubat’ta kabul edildi.
‘Sahte lisans diploması’ soruşturması. İmamoğlu’nun diplomasının iptaline giden süreçte açılan soruşturma 1990 yılında Kuzey Kıbrıs’taki Girne Amerikan Üniversitesi’nden İstanbul Üniversitesi’ne yaptığı yatay geçişin usulsüz olduğu ve üniversite diplomasının geçersiz olduğu iddialarıyla 22 Şubat’ta açıldı. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından başlatılan soruşturma kapsamında “resmi belgede sahtecilikle” suçlanan İmamoğlu, 5 Mart’ta Çağlayan Adliyesi’nde ifade verdi.
4 Mart’ta İmamoğlu’nun avukatları, Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından hazırlanan ve soruşturmanın dayanağını oluşturan raporda imzası bulunan 5 kişi hakkında suç duyurusunda bulundu. İstanbul Üniversitesi 18 Mart’ta İmamoğlu’nun diplomasını iptal etti. İddianamenin mahkeme tarafından kabul edilmesi halinde süreç dava aşamasına geçecek.
Tazminat davaları: Bu davaların yanı sıra İmamoğlu hakkında açılmış tazminat davaları da bulunuyor. İBB Başkanı hakkında 2019 yılında dönemin Ordu Valisi Seddar Yavuz’a hakaret ettiği iddiasıyla tazminat davası açılmıştı. Ordu 4. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülen davada mahkeme İmamoğlu’na adli para cezası vermişti.
Bunun yanı sıra İstanbul 22. Asliye Hukuk Mahkemesinde Akın Gürlek’in İmamoğlu’na karşı açtığı bir tazminat davası da bulunuyor. Gürlek, İmamoğlu’nun hakkındaki sözleri sebebiyle 150 bin TL’lik tazminat davası açmıştı. Eylül ayında görülecek bir başka dava da 51. Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından görülecek olan ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın İmamoğlu hakkında açtığı tazminat davası olacak.
