Dengeli Beslenme Nasıl Olur Ve Avantajları Nelerdir?

Dengeli bir beslenme, vücuda düzgün çalışması için gerekli besinleri sağlayan gıdaların bir karışımı olarak tanımlanır. Dengeli bir beslenme, meyveler, sebzeler, tahıllar ve süt ürünleri gibi tüm besin gruplarından yiyecekler içerir. Bu gıdalar, vücudun büyümesi, gelişmesi ve hayatta kalması için kullanılan  karbonhidratları, proteinleri, yağları, mineralleri, vitaminleri ve suyu sağlar.

Haber Merkezi / Ancak dengeli bir beslenme sadece tüm besin gruplarının dahil edilmesi değil, aynı zamanda oranlarıdır. Bu nedenle, dengeli beslenmenin bileşenleri, her şeyi gerekli miktarda içerecek şekilde orantılıdır.

Dengeli beslenmenin bileşenleri 

Yukarıda bahsedildiği gibi, dengeli bir beslenme, proteinler, karbonhidratlar, lipitler, vitaminler, mineraller ve su olmak üzere altı ana besin grubu altında besin sağlayan gıdalardan oluşur.

Yaş, cinsiyet ve fiziksel aktivite düzeyine bağlı olarak, ortalama bir kişinin sağlığını koruması için günde yaklaşık 2.000-2500 kaloriye ihtiyacı vardır. Bu günlük kalorinin yüzde 45 ila 65’i karbonhidratlardan, yüzde 10 ila 30’u proteinlerden ve yüzde 25 ila 35’i görünür ve görünmez yağlardan gelmelidir. Su, hidrasyon için önemlidir ve vücutta kimyasal reaksiyonları gerçekleştirmek için bir ortam görevi görür. Su gereksinimi günde 2,7 ila 3,7 litre arasında değişir.

Dengeli beslenmenin faydaları

Dengeli bir beslenmenin hemen hemen tüm sağlık sorunları için her derde deva olarak görülmesi boşuna değildir. Dengeli beslenmenin faydaları şunlardır:

1. Büyüme ve gelişmeye yardımcı olur; Çocukluk yıllarında proteinler, kas ve kemiklerin büyümesi ve gelişmesi için önemlidir. Yaşlandıkça, kas gücünün onarımı ve korunması için yeterli protein gerekir. Kalsiyum ve D vitamini, güçlü kemikler ve sağlıklı dişler için çok önemlidir.

2. Kilo yönetimi için önemli; Tüketilen besinler sindirim sürecinden geçer. İşlem sırasında, günlük işleri gerçekleştirmek için kullanılan enerjiyi üretmek için parçalanır. Enerjisi yoğun, besin değeri düşük gıdalar tüketmek, besin değeri sağlamadan kalori sayımına katkıda bulunur. Gün içinde yakılandan daha fazla kalori almak yağ olarak depolanır.

3. Eksiklik hastalıkları geliştirme riskini ortadan kaldırır; İyi dengelenmiş bir beslenme, eksiklik hastalıklarını uzak tutmanın anahtarıdır. Temel besinler, vücudun iyi sağlığı destekleyen bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı olur.

4. Beyin gücünü artırır: İyi dengelenmiş bir beslenme, hafızayı ve öğrenme yeteneğini geliştirmek için gerekli olan yeterli miktarda omega-3 yağ asidi sağlar. Bu temel besinler aynı zamanda zayıflatıcı zihinsel bozuklukları uzak tutmak için de önemlidir.

5. Düzenli ve kaliteli uyku: İyi bir gece uykusu, vücut kaslarının onarılmasına, yenilenmesine ve gençleşmesine yardımcı olur. Uyku eksikliği çeşitli sağlık sorunlarına yol açar. Ancak iyi dengelenmiş bir beslenme, yeterli beslenmeyi sağlar ve açlık hissini giderir. Ayrıca vücudu iyi bir gece uykusuna hazırlar.

6. Enerji ve verimliliği artırır: Kötü veya çarpık beslenme planları üretkenlik üzerinde ciddi bir etkiye sahiptir. Bir vücut temel besinlerden yoksun olduğunda, halsiz hisseder. Ayrıca, boş kalori tüketmek yalnızca anlık enerji artışlarına yol açar ve genel üretkenliği artırmaz.

7. Ömrü uzatır: Sağlıklı bir beden ve zihin, uzun ve aktif bir yaşamın yolunu açar. Bir vücut, hastalıklardan kurtulduğunda, verimli çalışması için yeterli besinleri aldığında ve yeterince uyuduğunda gençleşir ve tazelenir.

Dengeli beslenme nasıl olur?

Dengeli bir beslenme, kırmızı, mor, mavi, turuncu, sarı, yeşil ve beyaz olmak üzere yedi renk kategorisinin tümünden gıdaları içermelidir. Yemeğinizi hazırlarken bunu kriteriniz olarak düşünün. Dengeli beslenmeye ilişkin bazı ipuçları:

1. Meyve ve sebzeleri dahil edin: Tabağınızın yaklaşık yarısında mevsim meyveleri ve sebzeleri bulunmalıdır. Tüm renkleri ve çeşitleri dahil etmeye çalışın. Bunlar iyi bir antioksidan, vitamin, mineral kaynağıdır.

2. Karbonhidratlarınızı alın: Tabağınızın dörtte biri tahıl içermelidir. Tam tahılları rafine una tercih edin, çünkü birincisi besin ve vitamin açısından zengindir. Ayrıca tokluk hissi veren ve kan şekeri ve insülin seviyeleri üzerinde daha hafif bir etkiye sahip olan lif içerirler.

3. Karbonhidrat türleri: Dengeli bir beslenme tükettiğiniz karbonhidrat miktarı kadar, tükettiğiniz karbonhidrat türleri de önemlidir . Karbonhidratlar, şekerli gıdalarda bulunan karmaşık karbonhidratlar ve basit karbonhidratlar olabilir. Karbonhidratları meyvelerden, yüksek lifli kepekli tahıllardan ve sebzelerden almayı tercih edin ve basit karbonhidratlar veya ilave şekerden kaçının.

4. Proteinleri dahil edin: Proteinler tabağınızın dörtte birini oluşturmalıdır. Hem bitki bazlı proteinler hem de hayvan bazlı proteinler iyi protein kaynaklarıdır. Ancak balık, kümes hayvanları, fasulye, kuruyemiş, mercimek ve baklagiller gibi çok yönlü protein kaynakları eklemeyi unutmayın.

5. Yağlara dikkat edin: Yağları ölçülü alın. Yemeklerinizi zeytin, kanola, soya, mısır ve ayçiçeği gibi sağlıklı bitkisel yağlar kullanarak hazırlayın. Ancak hidrojene yağlardan ve trans yağlardan kaçının.

6. Baharatları ve taze yeşillikleri dahil edin: Baharatlarınızı iyi kullanın. Baharatların yiyeceklerin lezzetini ve aromasını arttırdığı bilinmektedir. Baharatlar, taze bitkilerden elde edildiğinden, aynı zamanda iyi bir bitkisel besin kaynağıdır. Bu bitkisel besinlerin antioksidan, anti-inflamatuar ve anti-kanser özellikleri vardır.

7. Bol su için: Şekerli içeceklerden ve paketlenmiş meyve sularından, yüksek miktarda ilave şeker içerdiğinden kaçının. Kahve ve çayı ise günde iki küçük fincanla sınırlayın.

8. Birkaç çiğ gıda alın: Yemek pişirmek bazı temel vitamin ve mineralleri aşındırdığı için çiğ meyve ve sebzeleri beslenmenize salata şeklinde ekleyin.

9. Probiyotikleri dahil edin: Beslenmenize yoğurt ve lor gibi fermente gıdalar ekleyin. Bunlar probiyotikler açısından zengindir ve bağırsak sağlığını iyileştirmeye yardımcı olur. Bunun yanında öğünlerinize prebiyotik besinler ekleyin. Bu besinler bağırsakta iyi bakterilerin büyümesine yardımcı olur.

10. Lif çeşitleri: Beslenmenizin hem çözünür hem de çözünmez lif içerdiğinden emin olun. Çözünür lif yulaf, bezelye, fasulye, meyve ve sebzelerde bulunur. Dolgunluk hissini arttırırlar ve kolesterol ve kan şekeri düzeylerini düşürmeye yardımcı olurlar. Öte yandan, çoğunlukla kepekli tahıllarda ve meyve kabuğunda bulunan çözünmeyen lif, vücut tarafından sindirilmez ve bağırsakta yığın oluşturur. Çözünmeyen lif, sağlıklı bağırsak hareketlerini sürdürmek için önemlidir.

11. Süt ürünlerini dahil edin: Günlük beslenmenize yeterli miktarda süt ürünü ekleyin. Süt ürünleri zengin bir protein ve kalsiyum kaynağıdır. Bunlar güçlü kemikleri ve dişleri korumak için önemlidir.

12. Farklı protein kaynaklarını birleştirin: Bitki proteinleri, amino asitlerin doğru dengesini sağlamadıkları için tam proteinler değildir. Hayvan bazlı proteinlerin eklenmesi bu nedenle önemli hale gelir.

13. İşlenmiş gıdalardan kaçının: Bazı gıdalar lezzet ve raf ömrünü artırmak için işlenir. Ancak bu işlenmiş gıdalar süreç içerisinde besin değerlerini kaybederler. Ayrıca yüksek miktarda şeker ve koruyucu içerirler. Bu nedenle işlenmiş gıdalar dengeli bir beslenme gıdası değildir .

14. Tuzu azaltın: Beslenmenize çok fazla tuz eklemeyin. Yüksek tuz alımı tansiyon riskini artırır. Günlük tuz alımınızı 5-6 gram ile sınırlayın. Bunun yerine, yiyecekleri tatlandırmak için baharatları kullanın. ‘Tuz ilavesiz’ için gıda etiketlerini okuyun. Yine, yüksek miktarda tuz içerdiğinden işlenmiş gıdalardan kaçının.

15. Porsiyon büyüklüğünü izle: Porsiyon büyüklüğünüzü yakından izleyin. Dengeli bir beslenmede aşırı yemek kilo sorunlarına da yol açabilir. Unutmayın, enerji üretmek için yakılmayan kaloriler vücutta yağ olarak depolanır. Çok fazla kalori tüketmekten kaçınmak için porsiyon boyutunuzu sınırlayın.

16. Alkol alımınızı ölçün: Alkol alımınıza dikkat edin. Bir birim saf alkol, hacimce 10 ml ve ağırlıkça 8 gm’ye eşittir. Erkekler ve kadınlar, alkol tüketimini haftaya eşit olarak dağıtarak haftada 14 birim ile sınırlamalıdır. Ayrıca haftada en az iki alkolsüz gün gözlemlenmelidir. Hamile kadınlar, emziren kadınlar ve hamile kalmaya çalışan kadınlar alkolden uzak durmalıdır.

Dikkat: Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır.