Cengiz Bektaş Kimdir? Hayatı, Eserleri
26 Kasım 1934 yılında Denizli’de dünyaya gelen Cengiz Bektaş, 20 Mart 2020 yılında hayatını kaybetti. Çocukluğu Denizli’de Çaybaşı Mahallesinde geçti. Annesinin adı Ayşe, babasının adı Halil Bektaş’tır. Esnaf bir babanın oğlu olan Bektaş’ın hayatta kalan erkek kardeşleri Cihan ve Ceylan Bektaş’tır. İlkokulu Denizli’de dördüncü sınıfa kadar Gazi İlkokulunda, beşinci sınıfı İstanbul Şehzadebaşı 56. İlkokulunda, ortaokul ve liseyi İstanbul Erkek Lisesinde bitirdi.
Haber Merkezi / Mimarlığa ilk adımını ilkokul sonuna doğru Çocuk Haftası dergisinde yayınlanan ilk çizgisiyle atan Bektaş, lise yıllarında mimar olmaya karar kesi karar verdi. İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nde başladığı lisans eğitimini Münih Teknik Üniversitesi Mimarlık Bölümünde tamamladı (1959). 1960’ta Alman Şehircilik Akademisi kurslarına katıldı. 1959’dan itibaren Almanya’da serbest mimar olarak çalıştı. 1962’de Orta Doğu Teknik Üniversitesi’ne öğretim görevlisi olarak çağırılan Bektaş, 1962-63 öğretim yılında ODTÜ İnşaat işleri Başkanlığı, Mimarlık işliğini yönetti.
1954’te“Devlet Güzel Sanatlar Akademisi şiir yarışmasında birincilik Ödülü”nü; 1971’de“T.R.T. Şiir Başarı Ödülü”;1971’de“T.R.T. Kısa Metrajlı Film Başarı Ödülü”nü, 1988’de ″Türk Dil Kurumu″, 1992’de ″Haliçte Bir Taş Odanın Kitaplık Olarak Onarımı″ ile iki kez Ulusal Mimarlık Ödülü”nü; 1998’de“Serbest Mimarlar Derneği Eğitim Bölümü Ödülü”nü; 2001’de “Akdeniz Üniversitesi Uluslararası Ağa Han Mimarlık Ödülü”nü; 2003’te“Troya Şiir Ödülü”nü;2005’te Uluslararası O vidius; (Romanya) Şiir Ödülü”nü;2007’de“Ceyhun Atuf Kansu Şiir Ödülü”nü; 2012’de Dionysos Şiir Ödülü”nü; 2014’te “Uluslararası Mimar Sinan Ödülü”nüaldı. Türk mimarisine Cumhuriyet dönemi mimarlık tarihi örnekleri arasında sayılan yapılar kazandırdı. T.M.M.O.B., Türkiye Mimarlar Derneği, Koca Sinan Komitesi, İTÜ Şehircilik Enstitüsü Danışma Kurulu, TDK, PEN, Uluslararası Sanat Tenkitçileri Derneği, Yazarlar Sendikası gibi kurumlara da yöneticilik ve üyelik yapmıştır.
Amerika, Almanya ve Makedonya’da konuk öğretim görevliliği yapan Bektaş, Eskişehir Anadolu Üniversitesinde 1 yıl, Trakya Üniversitesinde 1,5 yıl ″Halk yapı Sanatı Sosyolojisi ″dersleri Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesinde 10 yıl ″Estetik″ dersi vermiştir.
Edebiyata ilgisi çocukluk yıllarında ninesinden öğrendiği Yunus Emre şiirleriyle başladı. Edebiyat dünyasına 1950’de Denizli’de yerel bir gazetede yazdığı köşe yazıları adım attı. 1954’te Bedri Rahmi’nin jüride bulunduğu bir şiir yarışmasında aruzla yazdığı şiirle onuncu, serbest vezinle yazdığı şiirle birinci oldu.1960’ta şair Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın Türkçe dergisinde ilk şiirini yayınlayarak yazın dünyasına kendisini kabul ettirdi.
Kültür hayatımıza, yetmişin üzerinde mimarlıkla ilgili kitap ve yirminin üzerinde şiir kitabı kazandıran sanatçı, mimarlıkta ve şiirde öz- biçim ilişkisine önem verdi. Bütün sanatlarla, disiplinlerle elele yazarak öz-biçim arasındaki uyumun sağlanması gerektiğini düşünen sanatçının şiirlerinde de iki disiplinin sentezlendiğini görmek mümkündür. Biçim ve içerik uyumunda Yunus Emre’nin şiirlerinden etkilendiğini belirten şair, şiirlerinde toplumda gördüklerini “az, öz ve sözü dolandırmadan” yazma çabasında olmuştur. Sanat toplum içindir anlayışıyla şiirlerini yazar ve sanatı cemiyet içinde aktif bir müessese olarak anlamak, sanatkârı, ″insan ruhlarının mühendisi″ olarak görmek gerektiğini düşünür.
Bektaş’a göre şiir bilinen sözcüklerle yeni bir duyguyu, kavramı, bilinmeyeni ortaya koymaktır. Bunun için yazılarını aydınlık, mutlu, savaşsız bir ortam için yazdığını belirtir. Bu yönüyle toplumcu şiire eklemlenen şair şiirlerinde aşk, sevgi, doğa, umut, mevsimler, direnme, barış, Akdeniz, hasret, su, kültür gibi temalara ağırlık vermiştir. Yine şiirlerinde geleneksel şiir yanında mitoloji ve masalların epistemolojik bir derinlik yarattığı görülür. Şiirin dilinin müziği olduğunu düşündüğü için yinelemeler ve ses tekrarlarının yapı içinde belirginleştiği şiirlerinin çoğunluğunu serbest tarzda kaleme almıştır.
1981 yılında Tılsımlı Kedi (Grimm Kardeşler’den Masallar); 1978 ve 1983’te Azra Erhat’la birlikte Sapho şiir çevirisini yaparak çeviri dünyasına da katkı sağlamıştır. (Kaynak: teis.yesevi.edu.tr)
