Tip 2 diyabet (şeker hastalığı), dünya çapında milyonlarca insanı etkileyen kronik bir hastalıktır; körlüğe, böbrek yetmezliğine, kalp hastalığına ve diğer ciddi durumlara neden olabilir. Şeker hastalığı teşhisi konmadan önce, kan şekerinin yüksek olduğu ancak şeker hastalığı teşhisi konacak kadar yüksek olmadığı bir dönem vardır; prediyabet olarak bilinir.
Haber Merkezi / Prediyabetli kişilerin yüzde 70’inin tip 2 diyabet geliştirdiği tahmin edilmektedir. Neyse ki, prediyabetten diyabete ilerlemesi engellenemez değildir. Genleriniz, yaşınız veya geçmiş yaşantınız gibi değiştiremeyeceğiniz belirli faktörler olsa da, diyabet riskini azaltmak için yapabileceğiniz birçok önlem vardır.
İşte şeker hastalığından korunmanın 13 yolu…
1. Şekeri ve rafine karbonhidratları beslenmenizden çıkarın
Şekerli yiyecekler ve rafine karbonhidratlar yemek, risk altındaki bireyleri diyabet geliştirme yolunda hızlı bir yola sokabilir. Vücudunuz bu yiyecekleri hızla kan dolaşımınıza emilen küçük şeker moleküllerine ayırır.
Kan şekerinde ortaya çıkan artış, pankreasınızı, şekerin kan dolaşımında ve vücudunuzun hücrelerine girmesine yardımcı olan bir hormon olan insülin üretmesi için uyarır.
Prediyabetli kişilerde, vücut hücreleri insülinin etkisine dirençlidir, bu nedenle kanda şeker yüksek kalır. Bunu telafi etmek için pankreas daha fazla insülin üretir ve kan şekerini sağlıklı bir düzeye indirmeye çalışır.
Zamanla, bu durum sonunda tip 2 diyabete dönüşene kadar giderek daha yüksek kan şekeri ve insülin seviyelerine yol açabilir.
2. Hareketli olun
Düzenli fiziksel aktivite diyabeti önlemeye yardımcı olabilir. Egzersiz, hücrelerinizin insülin duyarlılığını artırır. Bu nedenle egzersiz yaptığınızda kan şekeri seviyenizi kontrol altında tutmak için daha az insülin gerekir.
Prediyabetli kişilerde yapılan bir çalışmada, orta yoğunlukta egzersizin insülin duyarlılığını yüzde 51, yüksek yoğunluklu egzersizin ise yüzde 85 artırdığı bulundu. Ancak bu etki sadece antrenman günlerinde meydana geldi.
Birçok fiziksel aktivite türünün aşırı kilolu, obez ve prediyabetik yetişkinlerde insülin direncini ve kan şekerini azalttığı gösterilmiştir. Bunlara aerobik egzersiz, yüksek yoğunluklu interval antrenman ve kuvvet antrenmanı dahildir.
Daha sık egzersiz yapmak, insülin tepkisinde ve işlevinde iyileşmelere yol açıyor gibi görünüyor. Diyabet riski taşıyan kişilerde yapılan bir çalışma, bu faydaları elde etmek için egzersiz yoluyla haftada 2.000’den fazla kalori yakmanın gerekli olduğunu ortaya koydu.
Bu nedenle, zevk aldığınız, düzenli olarak yapabileceğiniz ve uzun vadede devam edebileceğinizi hissettiğiniz fiziksel aktiviteyi seçmek en iyisidir.
3. Birincil içeceğiniz su olsun
Su , içebileceğiniz en doğal içecektir. Şekerli içecekler, hem tip 2 diyabet hem de yetişkinlerde gizli otoimmün diyabet (LADA) riskinin artmasıyla ilişkilendirilmiştir.
LADA, 18 yaşın üzerindeki kişilerde görülen bir tip 1 diyabet şeklidir. Çocuklukta tip 1 diyabette görülen akut semptomların aksine, LADA yavaş gelişir ve hastalık ilerledikçe daha fazla tedavi gerektirir.
Günde ikiden fazla şekerle tatlandırılmış içecek tüketenlerde LADA gelişme riski yüzde 99 ve tip 2 diyabet gelişme riskinin yüzde 20 arttı gözlemlenmiştir. Araştırmalar, artan su tüketiminin daha iyi kan şekeri kontrolüne ve insülin yanıtına yol açabileceğini bulmuştur.
24 haftalık bir çalışma, kilo verme programını takip ederken diyet gazlı içecekleri suyla değiştiren aşırı kilolu yetişkinlerin insülin direncinde bir düşüş yaşadığını ve açlık kan şekeri ve insülin düzeylerini düşürdüğünü göstermiştir.
4. Kilolu veya obezseniz kilo verin
Tip 2 diyabet geliştiren herkes aşırı kilolu veya obez olmasa da, çoğunluğu öyledir. Dahası, prediyabet hastaları, karın bölgelerinde ve karaciğer gibi karın organlarının çevresinde aşırı kilo taşıma eğilimindedir. Bu visseral yağ olarak bilinir.
Aşırı viseral yağ, diyabet riskini önemli ölçüde artıran inflamasyonu ve insülin direncini artırır. Az miktarda kilo vermek bile bu riski azaltmaya yardımcı olsa da araştırmalar gösteriyor ki ne kadar çok kilo verirseniz o kadar çok fayda elde edersiniz.
5. Sigarayı bırakın
Sigara içmenin kalp hastalığı, amfizem ve akciğer, meme, prostat ve sindirim sistemi kanserleri dahil olmak üzere birçok ciddi sağlık sorununa neden olduğu veya katkıda bulunduğu bilinmektedir. Ayrıca sigara dumanına maruz kalmanın tip 2 diyabetle ilişkisini gösteren araştırmalar da vardır.
Toplamda bir milyondan fazla insanı kapsayan çeşitli çalışmaların analizinde, sigara içmenin diyabet riskini ortalama sigara içenlerde yüzde 44 ve günde 20’den fazla sigara içenlerde yüzde 61 oranında artırdığı bulunmuştur.
6. Çok düşük karbonhidratlı beslenin
Ketojenik veya çok düşük karbonhidrat beslenme diyabeti önlemeye yardımcı olabilir. Kilo vermeyi teşvik eden birçok yeme şekli olmasına rağmen, çok düşük karbonhidratlı beslenmenin arkasında güçlü kanıtlar var.
Kan şekerini ve insülin seviyelerini düşürdüğü, insülin duyarlılığını artırdığı ve diğer diyabet risk faktörlerini azalttığı sürekli olarak gösterilmiştir.
Karbonhidrat alımınızı en aza indirirseniz, yemek yedikten sonra kan şekeri seviyeniz çok fazla yükselmez. Bu nedenle, kan şekerinizi sağlıklı seviyelerde tutmak için vücudunuzun daha az insüline ihtiyaç duyar. Dahası, çok düşük karbonhidratlı veya ketojenik beslenme açlık kan şekerini azaltabilir.
7. Yeteri kadar tüketin
Düşük karbonhidratlı bir beslenmeye karar vermiş olsanız da olmasanız da, özellikle fazla kiloluysanız, diyabet riskini azaltmak için fazla yemekten kaçınmak önemlidir.
Bir seferde çok fazla yemek yemenin, diyabet riski taşıyan kişilerde daha yüksek kan şekeri ve insülin seviyelerine neden olduğu gösterilmiştir. Öte yandan, porsiyon boyutlarının küçültülmesi bu tür tepkilerin önlenmesine yardımcı olabilir.
8. Yüksek lifli beslenme
Bol lif bağırsak sağlığı ve kilo yönetimi için faydalıdır. Obez, yaşlı ve prediyabetik bireylerde yapılan çalışmalar, kan şekeri ve insülin seviyelerini düşük tutmaya yardımcı olduğunu göstermiştir.
Lif iki geniş kategoriye ayrılabilir : çözünür ve çözünmez. Çözünür lif suyu emer, çözünmeyen lif ise emmez. Sindirim sisteminde, çözünür lif ve su, yiyeceklerin emilme hızını yavaşlatan bir jel oluşturur. Bu, kan şekeri seviyelerinde daha kademeli bir artışa yol açar.
Bununla birlikte, çözünmeyen lif, tam olarak nasıl çalıştığı net olmasa da, kan şekeri seviyelerindeki düşüş ve diyabet riskinin azalmasıyla da bağlantılıdır. İşlenmemiş bitki gıdalarının çoğu lif içerir, ancak bazıları diğerlerinden daha fazla içerir.
9. İşlenmiş gıda tüketimini en aza indirin
Sağlığınızı iyileştirmek için atabileceğiniz net bir adım, işlenmiş gıda tüketiminizi en aza indirmektir. İşlenmiş gıda, kalp hastalığı, obezite ve diyabet dahil olmak üzere her türlü sağlık sorunuyla bağlantılıdır.
Araştırmalar, bitkisel yağlar, rafine tahıllar ve katkı maddeleri bakımından yüksek olan paketlenmiş gıdaları azaltmanın diyabet riskini azaltmaya yardımcı olabileceğini gösteriyor.
10. Kahve veya çay için
Su birincil içeceğiniz olmasına rağmen, araştırmalar beslenmenize kahve veya çay dahil etmenin diyabetten kaçınmanıza yardımcı olabileceğini düşündürmektedir.
Kahve ve çay, diyabete karşı korunmaya yardımcı olabilecek polifenoller olarak bilinen antioksidanlara sahiptir. Ek olarak yeşil çay , karaciğerden kan şekeri salınımını azalttığı ve insülin duyarlılığını arttırdığı gösterilen epigallocatechin gallate (EGCG) adı verilen benzersiz bir antioksidan bileşik içerir.
