31 Ağustos 1960 yılında Lübnan’ın başkenti Beyrut”ta dünyaya gelen Hasan Nasrallah, 27 Eylül 2024 yılında yine Beyrut’ta İsrail’in hava saldırısında hayatını kaybetti.
Ailesi pek dindar olmasa da teolojik çalışmalara ilgi duyan Hasan Nasrallah, El Necah okuluna ve daha sonra ağırlıklı olarak Hristiyanların yaşadığı Sin el Fil mahallesindeki bir devlet okuluna devam etti.
1975 yılında Lübnan İç Savaşı, o sırada 15 yaşında olan Nasrallah da dahil olmak üzere aileyi Bazouriye’deki atalarından kalma evlerine taşınmaya zorladı ve Nasrallah orta öğrenimini Tyre’deki devlet okulunda tamamladı. Burada kısa bir süre Lübnanlı bir Şii siyasi grup olan Emel Hareketi’ne katıldı.
Nasrallah, Bekaa Vadisi’ndeki Baalbek kasabasında bulunan Şii ilahiyat okulunda eğitim gördü. Okul, 1960’ların başında Irak’ın Necef kentinde Dava hareketini kuran Irak doğumlu Ayetullah Muhammed Bakır Sadr’ın öğretilerini takip ediyordu.
1976 yılında, on altı yaşındayken Nasrallah, Irak’a gitti ve burada Sadr’ın Necef’teki seminerine kabul edildi. Sadr’ın Nasrallah’ın niteliklerini fark ettiği ve “Sende liderlik kokusu alıyorum; sen Mehdi’nin Ensarından [takipçilerinden] birisin…” dediği iddia edilmiştir. Nasrallah, 1978 yılında düzinelerce Lübnanlı öğrenciyle birlikte Irak’tan sınır dışı edildi. Sadr hapsedildi, işkence gördü ve öldürüldü.
Nasrallah, Saddam Hüseyin’in aralarında Ruhullah Humeyni ve Abbas Musavi’nin de bulunduğu çok sayıda Şii’yi sınır dışı ettiği 1979 yılında, eğitiminin ilk bölümünü tamamlamış olarak Lübnan’a dönmek zorunda kaldı. Lübnan’a döndüğünde Nasrallah, Emel lideri Abbas Musavi’nin okulunda okudu ve öğretmenlik yaptı, daha sonra Emel’in Bekaa’daki siyasi delegesi olarak seçildi ve merkezi siyasi ofisin bir üyesi oldu. Aynı dönemde, 1980 yılında, Saddam Hüseyin Sadr’ı idam ettirdi.
Nasrallah, 1982’de İsrail’in Lübnan’ı işgalinden sonra Hizbullah’a katıldı. Hasan Nasrallah, 1989 yılında İran’ın Kum kentine giderek dini eğitimini ilerletti.
Nasrallah, İslam’ın her toplumun sorunlarına çözüm getirebileceğine inanıyor ve şöyle diyordu: “Bize gelince, kısaca, İslam sadece dua ve övgü içeren basit bir din değildir, aksine insanlık için tasarlanmış ilahi bir mesajdır ve insanın genel ve kişisel yaşamıyla ilgili sorabileceği her soruya cevap verebilir. İslam, başkaldırabilen ve bir toplum inşa edebilen bir toplum için tasarlanmış bir dindir.”
Nasrallah 1991’de Lübnan’a döndü ve ertesi yıl Musavi’nin bir İsrail hava saldırısında öldürülmesinin ardından Hizbullah’ın liderliğine geçti. Nasrallah’ın liderliği sırasında Hizbullah, İsrail’in güney Lübnan’ı işgal etmesine rağmen kuzey İsrail’i vurmalarına olanak tanıyan daha uzun menzilli roketler elde etti.
1993 yılında İsrail bir operasyon gerçekleştirdi. İsrail’in başarılı olduğunu iddia ettiği operasyon sırasında Lübnan’ın altyapısının büyük bir kısmı tahrip edildi. Sonunda İsrail’in Lübnan’daki saldırılarını sonlandırdığı ve Hizbullah’ın da kuzey İsrail’e yönelik saldırılarını durdurmayı kabul ettiği bir anlaşmaya varıldı.
Kısa bir aradan sonra çatışmalar yeniden başladı. İsrail 1996 yılında “Gazap Üzümleri” operasyonunu başlatarak Lübnan’ın önemli liman kentlerini abluka altına aldı ve bir Suriye askeri üssünü bombaladı. Lübnan’da 16 gün süren İsrail saldırılarının ardından İsrail-Lübnan ateşkes mutabakatı üzerinde anlaşmaya varıldı. İsrail’in saldırılarını durdurması karşılığında Hizbullah da roket saldırılarını durdurmayı kabul etti. 1993’te olduğu gibi barış uzun sürmedi.
İsrail’de, ‘güvenlik bölgesinin’ Hizbullah roketlerinin İsrail’e ulaşmasını engelleyemediği açık olduğundan, İsrail güçlerinin güney Lübnan’daki varlığının işe yarayıp yaramadığı giderek daha fazla tartışılır oldu. Güney Lübnan’daki ağır İsrail kayıplarının ardından bazı İsrailli politikacılar çatışmanın ancak İsrail’in Lübnan’dan çekilmesiyle sona ereceğini savundu.
İsrail başbakanı Ehud Barak 2000 yılında İsrail güçlerini Lübnan’dan geri çekti. İsrail’in çekilmesinin ardından, İsrail tarafından desteklenen Güney Lübnan Ordusu kısa sürede Hizbullah’ın eline geçti. Bazı ordu üyeleri İsrail’e kaçtı, ancak birçoğu Hizbullah tarafından yakalandı. İsrail’e karşı elde edilen bu başarı Hizbullah’ın Lübnan ve Şii dünyasındaki popülaritesini büyük ölçüde arttırdı.
Nasrallah, Lübnan’da İsrail’in Güney Lübnan’daki işgalini sona erdirdiği için itibar gördü ve bu da örgütün Lübnan’daki siyasi konumunu büyük ölçüde güçlendirdi.
Nasrallah, 2004 yılında İsrail ve Hizbullah arasında yapılan ve yüzlerce Filistinli ve Lübnanlı mahkûmun serbest bırakılması ve oğlununki de dâhil olmak üzere çok sayıda cesedin Lübnan’a iade edilmesiyle sonuçlanan mahkûm takası anlaşmasında önemli bir rol oynamıştır. Anlaşma Arap dünyasında Hizbullah için muhteşem bir zafer olarak nitelendirildi ve Nasrallah bu kazanımları elde ettiği için kişisel olarak övüldü.
Londra merkezli Asharq Al-Awsat’ta Aralık ayında yayınlanan bir makalede örgütün askeri kanadının komutasının Ağustos 2007’de Nasrallah’tan yardımcısı Naim Kasım’a devredildiği belirtilmiştir. Hizbullah bu iddiayı reddetmiş ve bunun hareketin “popülaritesini zayıflatma” girişimi olduğunu açıklamıştır.
Ekim 2008’de kuzeni Haşim Safi El Din, Nasrallah’a suikast düzenlenmesi durumunda Hizbullah’ın genel sekreterliğine atandı. Lübnan’da derinleşen mali ve ekonomik kriz nedeniyle Ekim 2019’da düzenlenen yaygın protestolar, Nasrallah’ın kendisi de dahil olmak üzere hükümet liderlerine istifa etmeleri yönünde baskı yaptı.
Nasrallah döneminde Hizbullah, Amerika Birleşik Devletleri ve diğer ülkelerin yanı sıra Avrupa Birliği tarafından da kısmen ya da tamamen terör örgütü olarak tanımlanmıştır. Arap Birliği 2016’da Hizbullah’ı terör örgütü olarak tanımladı, ancak 2024 itibariyle artık terör örgütü olarak görmemeye başladı. 2015 yılı itibariyle Rusya, Hizbullah’ın bir terör örgütü olduğu iddialarını reddetti ve Hizbullah’ı meşru bir sosyopolitik örgüt olarak görmeye başladı.[20] Çin tarafsızlığını koruyor ve Hizbullah ile temaslarını sürdürüyor.
Nasrallah, Maruni bir Hristiyan olan eski başbakan Mişel Avn’ın liderliğindeki Özgür Yurtsever Hareketi ile bir Mutabakat Zaptı müzakere etti. Avn, Temmuz 2006’da Wall Street Journal’da yayınlanan bir köşe yazısında on maddelik Mutabakat Zaptı’nı açıklamıştır. Hizbullah, elindeki esirlerin ve işgal altındaki Şebaa Çiftliklerinin iadesi karşılığında silahsızlanmayı kabul etmiştir. Ayrıca kaçak Güney Lübnan Ordusu üyelerinin affedilmesini ve geri dönmesi de kabul edilmiştir.
Özgür Yurtsever Hareketi de Lübnan Parlamentosu’nun mezhepsel seçim sisteminin reforme edilmesi ve tek kişi, tek oy yönünde ilerlemesi için çalışmayı kabul etti. Avn, siyasi sürecin gereksiz olan savaşlar nedeniyle herhangi bir can kaybı yaşanmadan Hizbullah’ı silahsızlandırdığına dikkat çekti.
Hizbullah’ın İsrail topraklarında pusu kurarak üç askeri öldürmesi ve iki askeri kaçırmasının ardından 2006 Lübnan Savaşı başladı. Savaş sırasında İsrail’in Hizbullah hedeflerine yönelik bombardımanları Beyrut’un birçok bölgesinde, özellikle de Hizbullah’ın kontrolündeki yoksul ve büyük ölçüde Şii olan Güney Beyrut’ta hasara yol açtı.
Hasan Nasrallah 3 Ağustos 2006’da İsrail’in Lübnan’ın başkentini bombalamasına misilleme olarak Tel Aviv’i vurma sözü verdi. Nasrallah televizyonda yayınlanan konuşmasında “Eğer siz Beyrut’u vurursanız, İslami direniş de Tel Aviv’i vuracaktır ve Allah’ın yardımıyla bunu yapabilecek güçtedir” dedi. Nasrallah, Hizbullah güçlerinin İsrail kara birliklerine ağır kayıplar verdirdiğini de sözlerine ekledi.
Çatışma sırasında Nasrallah Ürdün, Mısır ve Suudi Arabistan gibi Arap ülkelerinin yoğun eleştirilerine maruz kaldı. Ürdün Kralı II. Abdullah ve Mısır devlet başkanı Hüsnü Mübarek 14 Temmuz’da “bölgenin Arap çıkarlarına hizmet etmeyen bir maceracılığa sürüklenmesi” riski konusunda uyarıda bulunurken, Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Suud el-Faysal Hizbullah saldırılarını “beklenmedik, uygunsuz ve sorumsuz eylemler” olarak nitelendirdi. Daha da ileri giderek “Bu eylemler tüm bölgeyi yıllar öncesine geri götürecektir ve bunları kabul edemeyiz” dedi.
Nasrallah Lübnan’daki bazı kesimler tarafından da yoğun eleştirilere maruz kaldı. İlerici Sosyalist Partisi lideri ve Dürzi toplumunun en önde gelen lideri Velid Canbolat çok sert konuştu: “Harika, demek ki o bir kahraman. Ama ben onun bu kahramanlığına meydan okumak istiyorum. Meydan okumaya hakkım var, çünkü benim ülkem alevler içinde. Ayrıca, biz aynı fikirde değiliz”. Canbolat’ın şu sözleri de ekledi: “Teslim olma şartları üzerinde pazarlık yaparken Lübnan başkentinin yanmasına izin vermeye hazır”.
İran doğumlu gazeteci Amir Taheri’ye göre savaşın ardından “Yeşil Sel” (Al-sayl al-akhdhar) olarak bilinen olay meydana geldi:
“Bu, Hizbullah’ın Beyrut’ta ve güneyde savaştan etkilenen tüm vatandaşlara dağıttığı büyük miktarlardaki Amerikan doları banknotlarını ifade ediyor. İran’dan gelen dolarlar Suriye üzerinden Beyrut’a taşınıyor ve militan ağları aracılığıyla dağıtılıyor. Evinin savaşta zarar gördüğünü kanıtlayabilen herkes 12.000 dolar alıyor ki bu da savaşın harap ettiği Lübnan’da çok iyi bir meblağ.”
Lübnan’ın New TV kanalında 27 Ağustos 2006 tarihinde yayınlanan bir röportajda Nasrallah, böyle bir savaşa yol açacağını bilseydi iki İsrail askerinin yakalanması emrini vermeyeceğini söyledi:
“Yakalamanın bu zamanda ve bu büyüklükte bir savaşa yol açtığını yüzde bir bile düşünmüyoruz. Bu savaşın planlandığından ve bu rehinelerin yakalanmasının önceden planladıkları savaşı başlatmak için bir bahane olduğundan eminim, ancak 11 Temmuz’da … operasyonun böyle bir savaşa yol açacağını bilseydim, bunu yapar mıydım? Hayır derim, kesinlikle hayır”.
25 Mayıs 2013 tarihinde Nasrallah, Hizbullah’ın Suriye’deki iç savaşta “İslamcı aşırılık yanlılarına” karşı savaştığını açıkladı ve “grubunun Suriyeli militanların Lübnan sınırındaki bölgeleri kontrol etmesine izin vermeyeceği sözünü verdi”.
Hizbullah’ın Suriye’nin stratejik Kuseyr kasabasında Suriye ordusuyla aynı safta savaştığını doğruladı. Televizyonda yayınlanan konuşmasında, “Eğer Suriye Amerika, İsrail ve tekfircilerin eline düşerse, bölgemizdeki halklar karanlık bir döneme girecektir” dedi.
Temmuz 2014’te Nasrallah’ın yeğeni Suriye’de savaşırken öldürüldü. Nasrallah, Lübnan’ın Al-Abbasiyah köyünden olan eşi Fatime Yasin ve dört çocuğuyla birlikte Güney Beyrut’ta yaşıyordu: Muhammed Cavid, Zeynep Muhammed Ali ve Muhammed Mehdi.
12 Eylül 1997 gecesi, dört Hizbullah savaşçısı Mlikh yakınlarında bir İsrail pususunda öldürüldü. Ölenlerden biri Nasrallah’ın en büyük oğlu olan on sekiz yaşındaki Muhammed Hadi’ydi. Güvenlik bölgesinin kuzeyinde eş zamanlı olarak düzenlenen hava saldırısında beş Lübnan askeri ve bir kadın öldürüldü.
Saldırılar, bir hafta önce on iki İsrailli komandonun öldürüldüğü operasyona bir yanıt olarak görüldü. Nasrallah’ın oğlunun ölüm haberini aldığında söyledikleri aktarıldı: “Şehitlerden birinin babası olmaktan gurur duyuyorum”.
İsrail Savunma Kuvvetleri oğlunun cesedinin fotoğraflarını yayınladığında ve daha önceki pusuda öldürülenlerin ceset parçalarıyla takas etmeyi teklif ettiğinde Nasrallah buna karşılık verdi: “Sizde kalsın. Hadi gibi kendisini mücadeleye adamaya hazır daha pek çok adamımız var”.
Beyrut’un güneyinde yedi günlük bir yas tutuldu ve bu yas törenlerine her gün tahminen iki yüz bin kişi katıldı. Oğlunun cenazesi 2004 yılında İsrail ile Hizbullah arasında yapılan ve Nasrallah’ın önemli bir rol oynadığı esir takası anlaşmasının bir parçası olarak Lübnan’a iade edildi.
Suriyeli muhalif medyaya göre Nasrallah, Ocak 2024’te bir İsrail hava saldırısında öldürülen Hizbullah komutanı Wissam el-Tawil’in kayınbiraderiydi. 25 Mayıs 2024 tarihinde Hizbullah medyası Nasrallah’ın annesi Hace Ümmü Hasan’ın öldüğünü açıkladı. 27 Eylül 2024’te kızı Zeynep İsrail’in düzenlediği hava saldırısında öldürüldü.
Nasrallah, İsrail işgalinin sona erdirilmesinde kilit bir rol oynayarak Lübnan’da bir “ulusal kahraman” haline geldi.[44] New York Times’ın haberinde bir Arap siyasetçinin onu “Orta Doğu’daki en güçlü adam” ve “yapacağını söylediği şeyi gerçekten yapan tek Arap lider” olarak tanımladığı belirtiliyor.
Al Jazeera onu Yaser Arafat ve Cemal Abdülnasır gibi diğer Arap liderlerle ve Che Guevara ve Fidel Castro gibi solcu devrimcilerle karşılaştırırken, gazeteci Annia Ciezadlo onu “İslam ve Arap gururunun simgesi” olarak tanımladı. Yazar ve analist Amal Saad-Ghorayeb ise onun “tutkulu” ama aynı zamanda “açık sözlü ve pratik” olduğunu söyledi.
Nasrallah sık sık “el-Seyyid Hasan” olarak anılırdı, “Seyyid” onursal sıfatı İslam peygamberi Muhammed’in torunu Hüseyin ibn Ali aracılığıyla soyundan gelme iddiasını ifade eder.
Hizbullah lideri Nasrallah hakkında 2006 İsrail-Hizbullah Savaşı sırasında birbirinden çok farklı görüşlere sahip iki popüler şarkı yazılmıştır: Batı Şeria ve Gazze Şeridi’nde The Hawk of Lebanon ve İsrail’de Yalla Ya Nasrallah, Nasrallah.
2007 yılında Lübnanlı şarkıcı Alaa Zalzali “Ya Nasrallah” adlı bir övgü şarkısı bestelemiştir. Nasrallah’ın 2006 Savaşı sırasında Güney Lübnan’daki Hizbullah savaşçılarına gönderdiği bir televizyon mesajındaki sözlerinden esinlenen ve “sevdiklerim” anlamına gelen “Ahebba’i” adlı bir başka popüler şarkı da Lübnanlı Hristiyan şarkıcı Culya Butrus tarafından bestelenmiştir.
