image

Merkez Bankası’nın Rezervleri Net Eksi 5,7 Milyar Dolar

0

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Haftalık Para ve Banka İstatistiklerini açıkladı. Buna göre, Merkez Bankası’nın brüt rezervi, geçen hafta 2 milyar dolar artarak 100,4 milyar dolara yükseldi.

Haber Merkezi / Altın rezervi 41,9 milyar dolardan 42,2 milyar dolara; döviz rezervi ise 56,5 milyar dolardan 58,2 milyar dolara çıktı. 2022 sonuna göre bakıldığında ise Merkez Bankası’nın brüt rezervi yüzde 21,9, döviz rezervi yüzde 29,7, altın rezervi ise yüzde 7,8 azaldı.

TCMB’nin net rezervi, geçen hafta eksi 4,4 milyar dolardan eksi 5,7 milyar dolara geriledi. Böylece Merkez Bankası’nın net rezervi en düşük seviyeyi gördü.

Net rezerv 3 haftadır negatif bölgede yer alıyor. Merkez Bankası’nın swap harici net rezervi ise 2 Haziran haftasında 0,7 milyar dolar daha azalarak eksi 61,2 milyar dolar seviyesinde.

Brüt ve net döviz rezervi nedir?

Ekonomist Mahfi Eğilmez, brüt ve net döviz rezervi arasındaki farkı şu şekilde açıklıyor: Merkez Bankası, döviz rezervlerinin tamamının sahibi değil.

TCMB’nin rezervlerinin bir bölümü bankaların Merkez Bankası’nda tutmak zorunda olduğu zorunlu karşılıklardan oluşuyor. Bunları bir çeşit emanet döviz olarak görmek mümkün.

TCMB’nin son yıllarda rezerv opsiyon mekanizması aracılığıyla, TL mevduatlar karşılığında alması gereken zorunlu karşılıkları dövizle yatırma esnekliği tanımasıyla bu döviz rezervlerindeki emanet tutarda artış oldu.

Döviz rezervlerinin bir bölümünün emanet olması nedeniyle Merkez Bankası’nın döviz rezervlerinin toplamı brüt döviz rezervlerini gösteriyor. Merkez Bankası’nda emanet olarak duran miktarlar düşüldüğünde net döviz rezervine ulaşılıyor.

Net döviz rezervi nasıl hesaplanıyor?

Net döviz rezervi, TCMB verilerinde aktif kısımda yer alan dış varlıklardan, pasif kısımda bulunan toplam döviz yükümlülüklerini çıkardıktan sonra elde edilen rakamın o günün kuruna bölünmesiyle hesaplanıyor.

Formül şu şekilde: Net Rezerv = (Dış Varlıklar – toplam döviz yükümlülükleri) / Dolar-TL kuru

Swap hariç net rezerv ne demek?

Ekonomist Eğilmez’e göre net rezerv miktarı, swap işlemleriyle elde edilmiş (emanet) dövizleri de kapsadığı için bu rakam tam olarak net rezervi ifade etmiyor.

Bu yüzden net döviz rezervini emanet dövizleri çıkararak görebilmek için bu miktardan swap karşılığı elde edilmiş döviz tutarını düşmek gerekiyor. Swap hariç net rezerv ise şu şekilde hesaplanabiliyor:

Swap hariç net rezerv = Net rezerv – Swap işlemleri toplamı

Uluslararası rezerv nedir?

TCMB’nin (Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası) tanımına göre uluslararası rezervler; ülkelerin para otoriteleri tarafından kontrol edilen, kullanıma hazır, birbirlerine çevrilebilme özelliği bulunan ve uluslararası ödeme aracı olarak kabul edilen varlıklar.

Uluslararası rezerv olarak sayılan varlıklar şunlar:

  • Konvertibl (birbirlerine dönüştürülebilir) döviz varlıkları (euro, ABD doları, İngiliz sterlini vb.)
  • Uluslararası standartta altın
  • Özel Çekme Hakları
  • Uluslararası Para Fonu (IMF) Rezerv Pozisyonu

TCMB, rezervleri nasıl saklıyor?

Merkez Bankası, rezervlerin yönetiminde ülke menfaatine öncelik verdiğini aktarıyor. Bu amaçla, uluslararası rezervleri, anaparanın korunması ve gerekli likiditenin sağlanması için düşük riske sahip yatırım araçlarında değerlendiriyor.

Merkez Bankası, rezerv yönetimi sırasında karşılaşılabilecek risklerin belirlenmesi, değerlendirilmesi ve kabul edilebilir sınırlar içinde tutulabilmesi için risk yönetim stratejisi uyguluyor. Ayrıca elindeki rezervlerin seviyesini, düzenli aralıklarla internet sitesinde yayımlıyor.

Paylaşın

JPMorgan’dan “Merkez Bankası Faizi Yüzde 25’e Yükseltebilir” İddiası

0

“Tam yetkili Hazine ve Maliye Bakanı” olarak göreve gelen ve ekonomide “rasyonel zemin” sinyali veren Mehmet Şimşek’in yetkin bir ekip kurması ve gerekli adımları atmasına izin verilmesi halinde ekonomiyi “uçurumun kenarından alabileceği” yorumları yapılırken, yabancı kurumların politika faizine ilişkin sert artış beklentileri de birbirini izliyor.

ABD merkezli yatırım bankası ve finansal hizmetler şirketi JPMorgan, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) Haziran toplantısında yüzde 8,50 seviyesinde olan politika faizini yüzde 25’e yükseltmesinin olası olduğuna işaret etti.

Bloomberg’in haberine göre ABD bankası JPMorgan tarafından Pazartesi günü yayımlanan notta TCMB’nin 22 Haziran’daki para politikası toplantısında veya “belki daha da erken bir tarihte” politika faizini yüzde 25’e yükseltebileceği belirtildi.

JPMorgan ekonomistleri, müşterilerine gönderdikleri araştırma notunda, “Politika faizinin 22 Haziran toplantısında veya belki de daha önce mevcut yüzde 8,5 seviyesinden yüzde 25’e yükseltilmesi ve bununla birlikte ihtiyaç olması halinde daha küçük artışların yapılabileceğine işaret eden bir yönlendirme metni yayımlanması olasılıklar dahilinde. Yüzde 30 olan yıl sonu politika faizi tahminimizde değişikliğe gitmiyoruz” ifadelerine yer verdi.

SocGen de 6,5 puanlık artış bekliyor

Societe Generale de Türkiye ile ilgili yeni analizinde politika faizinin yüzde 15’e yükseltileceğini öngördü. Kurumun müşterilerine gönderdiği notta Türkiye ile ilgili ana riskler olarak geri dönülen politika ortodoksisine dair hayal kırıklığı oluşması ve yeni ekonomi yönetiminin ihracatı desteklemek için para birimini zayıflatması ihtimalleri gösterildi.

Kurum, politika faizinin 22 Haziran’da 650 baz puan artışla yüzde 15’e yükseltilmesini, ardından Temmuz ve Ağustos aylarında 500’er baz puan artırımlar gerçekleştirilmesini bekliyor.

Şimşek adı TCMB için geçen Erkan ile görüştü

TCMB Başkanlığı için adı geçen Hafize Gaye Erkan, Pazartesi sabahı Ankara’da Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ile görüşmüştü.

Diğer yandan, halen bu görevde bulunan Şahap Kavcıoğlu, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ‘uyumlu’ bir çalışma göstermişti. Buna karşılık, kamuoyunda yoğun biçimde aralarında eski banka genel müdürlerinin de olduğu bir dizi isim dile getiriliyor.

Paylaşın

Türkiye’nin Kredi Risk Primi 500’ün Altına Geriledi

0

2015-2018 yıllarında Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcılığı, 2009-2015 yıllarında ise Maliye Bakanlığı yapan Mehmet Şimşek’in “tam yetkili Hazine ve Maliye Bakanı” olarak göreve gelmesinin ardından piyasa ve beklentilerde iyimser hava oluştu.

Haber Merkezi / Türkiye’nin 5 yıllık CDS’sinin (Credit Default Swap) 15 Mayıs’tan beri ilk kez 500 seviyesinin altına indiği kaydedilirken, günlük düşüşün 50 baz puanı geçtiği ifade edildi. CDS, cuma günü en son işlemlerde 552 baz puanda bulunuyordu.

Risk primi, geçen yıl 885 puana kadar çıkarak 2003’ten beri en yüksek seviyesini görmüştü. Türkiye’nin kredi risk primi, seçim belirsizliğinin ortadan kalkmasıyla düşüş eğilimine yönelmişti.

Mehmet Şimşek, “Hükümetimizin temel hedefi toplumsal refahı yükseltmektir. Önümüzdeki dönemde bu hedefe ulaşmada şeffaflık, tutarlılık, öngörülebilirlik ve uluslararası normlara uygunluk temel ilkelerimiz olacaktır” demişti.

Bakan Mehmet Şimşek ayrıca, “Türkiye’nin rasyonel bir zemine dönme dışında bir seçeneği kalmamıştır” ifadesini kullanmıştı.

Bir ülkenin dış borçlanmasındaki en önemli göstergelerden biri olan CDS primi ne demek ve yükselmesi, düşmesi ne anlama geliyor?

Türkçe’de kredi risk primi veya kredi temerrüt takası olarak kullanılan CDS (Credit Default Swap) aslında bir çeşit sigortalama işlemi olarak tanımlanabilir.

Herhangi bir ülke hazinesine ya da şirketine borç verirken o borcun geri ödenmemesi ihtimaline karşı aldığınız sigorta poliçesine CDS deniyor ve genellikle over-the-counter (OTC) yani herhangi bir borsa düzenlemesine tabi olmayan tezgah üstü piyasalarda işlem görüyor.

CDS primi nasıl hesaplanıyor?

Ülkelerin dış borçlanmalarına karşı CDS’leri genelde büyük uluslararası yatırım bankaları sağlıyor ve o ülkelerin borcunu çevirememesi halinde ödemeyi bu banka üstlenmiş oluyor. Bu bankalar da söz konusu ülkenin geri ödeme yeteneğini, makroekonomik koşullarını inceleyerek bir risk oranı belirliyor.

Bu oran belirlenirken uluslararası derecelendirme kuruluşlarının verdiği notlar önemli bir rol oynasa da bunun dışında da bir çok faktör göz önünde bulunduruluyor.

Ekonomisi sağlam ve geri ödeme sorunu yaşamayacağı düşünülen ülkelerin risk primi düşük olurken geri ödemekte sorun yaşayacağı düşünülen ülkelerin risk primi yüksek bir orandan belirleniyor.

Türkiye’nin CDS oranı neden yükseliyor?

Ekonomist Mahfi Eğilmez’e göre ülke CDS priminin yükselmesine iç ve dış nedenler olmak üzere iki etken grubu yol açıyor. Koronavirüs salgını ya da Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ve yükselen enerji fiyatları bu dış nedenlere örnek olarak verilebilir.

İç nedenler ise enflasyonun yükselmesi, dış borçların artması, kurların yükselmesi, sosyal çalkantılar ve afetler olarak sıralanabilir.

Dış nedenler konusunda yapılabilecek şeylerin sınırlı olmasına rağmen iç nedenleri yönetmenin mümkün olduğunu vurgulayan Eğilmez bu sayede dış nedenlerin de etkisinin azaltılabileceğini belirtiyor.

Türkiye’nin CDS primlerinin 2008 yılındaki küresel mali kriz sırasında yükseldikten sonra gerilediği görülüyor. Ülkenin makroekonomik dengelerinin bozulmaya başladığı 2018 yılından itibaren ise dalgalı bir seyirle de olsa yükseliş trendini sürdürdüğü görülüyor.

CDS priminin artmasının sonuçları ne olur?

Kamunun ve özel sektörün dış borçlanma maliyetleri CDS primine paralel olarak artar.

Burada kendini besleyen bir döngü oluşur. Borçlanma maliyetinin artması döviz girişini azalttığı için dış borcu ödemeyi zorlaştırır. Bu da riski daha da çok yükseltir.

Artan maliyetler, daha fazla kaynağın borç ödemesine ayrılması ve daha az harcanabilir gelir (yani refah kaybı) anlamına gelir.

Döviz girişinin azalması içerideki likidite krizini daha da derinleştirirken enflasyonist baskıları artırır.

Ulaşılabilecek en uç nokta, CDS ile sigortalanan temerrüt riskinin gerçekleşmesi durumudur. Dış borcun çevrilemez hale gelmesi ya da “iflas” durumu, başta enerji olmak üzere ithal ettiğimiz pek çok ürünü alamayacak hale gelmemiz, ithal ara malına dayalı üretim yapımızın durması anlamına gelir.

Paylaşın

Bankalar Kredi Musluklarını Kapattı

0

Kamu bankalarında ticari kredilerde faiz oranı yıllık yüzde 17-18 ancak onaylanan kredi sayısı oldukça sınırlı. Özel bankalar ise neredeyse hiç ticari kredi vermiyor. Bazı bankalar ticari kredileri tamamen kapatırken bazıları yüzde 60-70 yıllık faiz oranıyla çok düşük miktarlarda kredileri onaylıyorlar.

Bir sektör temsilcisi, “Kredi vermek için seçim sonrasını işaret eden bankalar seçim bitmesine rağmen ticari kredi vermiyor veya talep edilenin çok altında bir miktarı onaylıyor. Krediye ulaşma zorluğu devam ederken işletmeler nakite ulaşımda sorun yaşanıyor. Özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler nakit akışını sağlamakta zorlanıyor” diye konuştu.

Reel sektörün ticari krediye erişim sorunu devam ediyor. Daha önce 28 Mayıs seçimlerinden sonrasını işaret eden bankalar seçimlerin sonuçlanmasına rağmen kredi musluklarını açmış değil.

Dünya gazetesiden Birol Bozkurt’a konuşan reel sektör temsilcileri, özel bankaların kredileri tamamen kapatmasından ve bunun da firmaların nakit akışını bozmasından şikayet ediyor.

Bankacılık kaynakları kamu bankalarında ticari kredilerin özel sektöre göre bir nebze daha erişilebilir olduğunu ancak özel bankaların yıllık yüzde 60-70’lere ulaşan faizlere rağmen kredi vermediğini söylüyor.

Bir sektör temsilcisi; “Kredi vermek için seçim sonrasını işaret eden bankalar seçim bitmesine rağmen ticari kredi vermiyor veya talep edilenin çok altında bir miktarı onaylıyor. Krediye ulaşma zorluğu devam ederken işletmeler nakite ulaşımda sorun yaşanıyor. Özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler nakit akışını sağlamakta zorlanıyor” diye konuştu.

Kamu bankalarında ticari kredilerde faiz oranı yıllık yüzde 17-18 ancak onaylanan kredi sayısı oldukça sınırlı. Özel bankalar ise neredeyse hiç ticari kredi vermiyor. Bazı bankalar ticari kredileri tamamen kapatırken bazıları yüzde 60-70 yıllık faiz oranıyla çok düşük miktarlarda kredileri onaylıyorlar.

Kredilere ulaşamayan reel sektörün bir başka sorunu da karşılıksız çekler. Finansmana erişemeyen işletmelerin karşılıksız çek adedi ve tutarı arttı. Takasbank Çek Takas Sistemine ibraz edilip karşılıksız kalan çek adedi, Mayıs ayında bir önceki aya göre yüzde 129 oranında arttı.

Verilere göre bir önceki ay karşılıksız çek adedi 6 bin 328 adet seviyesinde bulunurken Mayıs ayında bu rakam 14 bin 489 adet oldu. Karşılıksız çek tutarı bir önceki aydaki 1,82 milyar TL’den 3,98 milyar TL’ye yükseldi.”

Paylaşın

Merkez Bankası’nın Rezervleri Erimeye Devam Ediyor: Net Eksi 4,4 Milyar Dolar

0

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Haftalık Para ve Banka İstatistiklerini yayımladı. Buna göre, Merkez Bankası’nın brüt rezervi Cumhurbaşkanlığı Seçimi’nin ikinci turunun yapıldığı 26 Mayıs haftasında 3,1 milyar dolar azalarak 98 milyar 458 milyon dolara geriledi.

Haber Merkezi / Merkez Bankası’nın brüt rezervi 10 ay sonra ilk kez 100 milyar doların altına indi. TCMB’nin döviz rezervi geçen hafta 2,3 milyar dolar azalarak 56 milyar 519 milyon dolara, altın rezervi ise 800 milyon dolarlık düşüşle 41 milyar 939 milyon dolara geriledi.

2022 sonuna göre bakıldığında ise Merkez Bankası’nın döviz rezervi yüzde 31,83 oranında azaldı. Döviz rezervi, 82,9 milyar dolardan 56,5 milyar dolara düştü.  Altın rezervi ise yıl sonuna göre yüzde 8,53 oranında azaldı.

Geçen hafta 21 yıl sonra ilk kez negatif bölgeye geçen Merkez Bankası’nın net uluslararası rezervi, 26 Mayıs haftasında eksi 0,2 milyar dolardan eksi 4,4 milyar dolara geriledi. Swap harici net rezerv ise eksi 60,3 milyar dolardan eksi 60,5 milyar dolara geriledi.

Brüt ve net döviz rezervi nedir?

Ekonomist Mahfi Eğilmez, brüt ve net döviz rezervi arasındaki farkı şu şekilde açıklıyor: Merkez Bankası, döviz rezervlerinin tamamının sahibi değil.

TCMB’nin rezervlerinin bir bölümü bankaların Merkez Bankası’nda tutmak zorunda olduğu zorunlu karşılıklardan oluşuyor. Bunları bir çeşit emanet döviz olarak görmek mümkün.

TCMB’nin son yıllarda rezerv opsiyon mekanizması aracılığıyla, TL mevduatlar karşılığında alması gereken zorunlu karşılıkları dövizle yatırma esnekliği tanımasıyla bu döviz rezervlerindeki emanet tutarda artış oldu.

Döviz rezervlerinin bir bölümünün emanet olması nedeniyle Merkez Bankası’nın döviz rezervlerinin toplamı brüt döviz rezervlerini gösteriyor. Merkez Bankası’nda emanet olarak duran miktarlar düşüldüğünde net döviz rezervine ulaşılıyor.

Net döviz rezervi nasıl hesaplanıyor?

Net döviz rezervi, TCMB verilerinde aktif kısımda yer alan dış varlıklardan, pasif kısımda bulunan toplam döviz yükümlülüklerini çıkardıktan sonra elde edilen rakamın o günün kuruna bölünmesiyle hesaplanıyor.

Formül şu şekilde: Net Rezerv = (Dış Varlıklar – toplam döviz yükümlülükleri) / Dolar-TL kuru

Swap hariç net rezerv ne demek?

Ekonomist Eğilmez’e göre net rezerv miktarı, swap işlemleriyle elde edilmiş (emanet) dövizleri de kapsadığı için bu rakam tam olarak net rezervi ifade etmiyor.

Bu yüzden net döviz rezervini emanet dövizleri çıkararak görebilmek için bu miktardan swap karşılığı elde edilmiş döviz tutarını düşmek gerekiyor. Swap hariç net rezerv ise şu şekilde hesaplanabiliyor:

Swap hariç net rezerv = Net rezerv – Swap işlemleri toplamı

Uluslararası rezerv nedir?

TCMB’nin (Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası) tanımına göre uluslararası rezervler; ülkelerin para otoriteleri tarafından kontrol edilen, kullanıma hazır, birbirlerine çevrilebilme özelliği bulunan ve uluslararası ödeme aracı olarak kabul edilen varlıklar.

Uluslararası rezerv olarak sayılan varlıklar şunlar:

  • Konvertibl (birbirlerine dönüştürülebilir) döviz varlıkları (euro, ABD doları, İngiliz sterlini vb.)
  • Uluslararası standartta altın
  • Özel Çekme Hakları
  • Uluslararası Para Fonu (IMF) Rezerv Pozisyonu

TCMB, rezervleri nasıl saklıyor?

Merkez Bankası, rezervlerin yönetiminde ülke menfaatine öncelik verdiğini aktarıyor. Bu amaçla, uluslararası rezervleri, anaparanın korunması ve gerekli likiditenin sağlanması için düşük riske sahip yatırım araçlarında değerlendiriyor.

Merkez Bankası, rezerv yönetimi sırasında karşılaşılabilecek risklerin belirlenmesi, değerlendirilmesi ve kabul edilebilir sınırlar içinde tutulabilmesi için risk yönetim stratejisi uyguluyor. Ayrıca elindeki rezervlerin seviyesini, düzenli aralıklarla internet sitesinde yayımlıyor.

Paylaşın

Bankacılık Sektöründe Ticari Krediler Durma Noktasında

0

Regülasyonlarla bunalan bankacılık sektöründe ticari krediler durma noktasına geldi. Bazı özel bankalar uzun vadeli ticari krediyi ya durdurdu ya da yıllık yüzde 60-70’e varan çok yüksek faiz oranları vermeye başladı.

Bankacılık sektörü kaynakları özel bankaların “kredi vermiyoruz” dememek için 1-1.5 ay vadeli spot kredilere yöneldiğini belirterek, bu alanda vade yapısı nedeniyle risk düşük olduğu için çok da yüksek faiz oranlarının konuşulmadığını, makul oranların uygulandığını vurguladı.

Son dönemde sürekli regülasyonlarla karşı karşıya kalan bankacılık sektöründe seçim belirsizliği nedeniyle ikinci tur seçimleri öncesinde kredi arzı neredeyse durma noktasına gelmiş ve faiz oranları da yukarı yönlü hareket etmişti. Seçimden sonra ise bazı bankalar hemen faiz oranlarında ayarlamalar yaptı. Ticari kredi faizleri bu durumdan daha fazla etkilendi.

Ekonomim gazetesinden Şebnem Turhan’ın yazısına göre regülasyonlarla bunalan bankacılık sektöründe ticari krediler durma noktasına geldi.

Bankacılık kaynakları, özel bankalarda ticari kredi arzının neredeyse durduğunu, riski daha düşük olduğu için 1-1.5 aylık kısa vadeli spot kredilere yönelindiğini söyledi.

Ayrıca kaynaklar uzun vadeli ticari kredi talebinde bankaların fiyatlama yapamadığını, uç örnekler olarak da yüzde 60- 70 oranında faiz verdiğini aktardı.

Bazı özel bankalar uzun vadeli ticari krediyi ya durdurdu ya da yıllık yüzde 60-70’e varan çok yüksek faiz oranları vermeye başladı. Bankacılık sektörü kaynakları özel bankaların “kredi vermiyoruz” dememek için 1-1.5 ay vadeli spot kredilere yöneldiğini belirterek, bu alanda vade yapısı nedeniyle risk düşük olduğu için çok da yüksek faiz oranlarının konuşulmadığını, makul oranların uygulandığını vurguladı.

Uzun vadeli kredi talepleri ise genellikle karşılanmıyor. Bunu “fiyatlama yapılamaması” olarak yorumlayan bankacılık sektörü kaynakları piyasada çok yüksek faiz oranları dolaştığını da vurguladı.

Kamu bankalarının ise daha düşük faizli ticari kredi kullandırımına devam ettiğini söyleyen bankacılık sektörü kaynakları, kamu bankalarında ise limitlerin uygulandığını belirtti. Ticari kredi faizleri bazı özel bankalarda seçimlerin ikinci turu öncesinde yüzde 48’e yükselmişti.

Bazı bankalar dövizden TL’ye dönmek için açılan yeni kur korumalı mevduat (KKM) hesaplarına önden prim ödeme uygulamasına son verdi. TL’ye dönüşüm hedeflerini yakalamaya çalışan bankalar, mevduat sahiplerini dövizden vazgeçirmek için KKM hesaplarına yüksek faiz vermeye başlamıştı. Reuters’ın görüştüğü dört kıdemli bankacı, bazı bankaların prim ödemelerine son verdiklerini ifade etti.

Özel bankalarda tek faiz artışı ihtiyaç kredilerinde olmadı. Taşıt kredilerinde seçim öncesi hafta yüzde 4,09 seviyesinde olan faiz oranı bu hafta başı itibariyle yüzde 4,79’a çıkarıldı. Konut kredilerinde de yüzde 3,39 olan aylık faiz oranı yüzde 4,09’a yükseldi.

Paylaşın

28 Mayıs Seçimi: Türk Lirası’nın Geleceği Ne Olur?

0

Hükümet kaynakları, şu anda düşük faizlere öncelik veren mevcut ekonomi politikalarına sadık kalmak ya da seçim sonrasında daha ortodoks ekonomik yaklaşımlara geçmek konusunda anlaşmazlık yaşandığını kaydetti.

Liranın sıkı idare altında tutulması, iki hafta önce yapılan ilk tur seçimden bu yana yaşanan değer kaybını yüzde 2’nin biraz üzerinde sınırladı. Ancak başka bazı kilit piyasalar, Erdoğan’ın seçimi kazanması durumunda ekonomi politikasını değiştirmeyeceğine ilişkin güçlü kaygıların sinyalini veriyor.

Türkiye’nin borçlarının temerrüde karşı sigortalanmasının maliyeti (CDS yani kredi risk primi) yüzde 40 arttı. Gösterge niteliğindeki uluslararası piyasa tahvilleri, yüzde 10 ila 15 geriledi. Bir yıl ve ötesine bakan temel döviz piyasası volatilite göstergeleriyse rekor seviyelere ulaştı.

Birleşik Krallık merkezli haber ajansı Reuters, Pazar günü yapılacak ikinci tur cumhurbaşkanlığı seçimi öncesinde Türk Lirası’nın giderek daha işlevsiz hale geldiğine işaret ettiği bir analiz haber yayınladı.

Habere göre lira, dolar karşısında yeni bir rekor düşüş yaşarken yatırımcılar, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın seçimi kazanması durumunda kendilerini nelerin beklediği konusunda kaygılı.

Reuters’ın “Erdonomiks” olarak adlandırdığı, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ekonomik büyüme arayışı içinde uyguladığı olağandışı para politikaları karşısında lira, son beş yılda değerinin yüzde 80’ini yitirdi. Türk vatandaşlarının liraya olan güveni sarsılırken bu olağandışı politikalar, enflasyon sorununu da körükledi.

Yetkililer, 2021’de patlak veren sancılı kriz nedeniyle döviz piyasaları üzerinde giderek daha müdahaleci bir rol oynamaya başladı. Öyle ki bazı ekonomistler artık liranın hala serbest dolaşımda olan bir para birimi olarak kabul edilip edilemeyeceğini tartışıyor.

Liradaki günlük oynamalar olağandışı şekilde küçüldü ve bu hareketlilik çoğunlukla aşağı yönlü.

On milyarlarca dolarlık döviz ve altın rezervi tüketilmiş durumda. Bu da, sistematik mikro yönetimin bir başka işareti.

“Liranın suni olarak kontrol altında tutulması”

Türkiye’de ihracatçı firmaların döviz gelirlerinin yüzde Merkez Bankası’na satmaları zorunluluğu uygulanıyor. 2021’deki çalkantı sonrasında liranın değer kaybına karşı getirilen kur korumalı mevduat (KKM) uygulamasıysa çok önemli ancak yüksek maliyetli bir savunma mekanizması olarak değerlendiriliyor.

Varlık yönetimi firması GAM’den yükselen piyasa borçları direktörü Paul McNamara, alınan bazı önlemleri fiili sermaye kontroluna benzetti ve “Kilit konu, liranın suni olarak kontrol altında tutulması” dedi.

Mevduat sahipleri, son iki ayda KKM hesaplarına 33 milyar dolar yatırdı. Böylelikle KKM hesaplarındaki toplam mevduat tutarı 121 milyar dolara ulaştı. Bu tutar, Türkiye’deki bankacılık sisteminde bulunan tüm mevduatların yaklaşık dörtte biri ediyor.

Ancak McNamara’ya göre “tüm bunların pürüzsüz şekilde çözüme kavuşturulduğunu görmek imkansız.”

Son günlerde Reuters haber ajansına konuşan hükümet kaynakları, şu anda düşük faizlere öncelik veren mevcut ekonomi politikalarına sadık kalmak ya da seçim sonrasında daha ortodoks ekonomik yaklaşımlara geçmek konusunda anlaşmazlık yaşandığını kaydetti.

Liranın sıkı idare altında tutulması, iki hafta önce yapılan ilk tur seçimden bu yana yaşanan değer kaybını yüzde 2’nin biraz üzerinde sınırladı. Ancak başka bazı kilit piyasalar, Erdoğan’ın seçimi kazanması durumunda ekonomi politikasını değiştirmeyeceğine ilişkin güçlü kaygıların sinyalini veriyor.

Türkiye’nin borçlarının temerrüde karşı sigortalanmasının maliyeti (CDS yani kredi risk primi) yüzde 40 arttı. Gösterge niteliğindeki uluslararası piyasa tahvilleri, yüzde 10 ila 15 geriledi. Bir yıl ve ötesine bakan temel döviz piyasası volatilite göstergeleriyse rekor seviyelere ulaştı

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden ekonomi profesörü Daron Acemoğlu, sorunun karma politikalar ve azalan döviz ile altın rezervleri olduğunu, şu anda brüt 105 milyar dolar olan rezervlerin döviz takası (swap) düzenlemeleri ve krediler hesaplamalardan çıkarıldığında 115 milyar dolar ekside olduğunu söylüyor.

Acemoğlu, “şu anki durumun sürdürülemeyeceğine inandığını” belirtiyor.

Acemoğlu “Kur korumalı lira hesapları, güvenilir mi?” diye sorarak, tam gelişmiş bir kriz durumunun hükümete potansiyel maliyetlerine ve dolar talebi nedeniyle Türkiye’nin pazarlarında paralel döviz kurlarının artık yaygın olarak sunulduğuna işaret etti.

“1990’lı yıllara geri dönüyoruz” diyen Acemoğlu, Türkiye’nin 2001 yılında yıkıcı bir devalüasyonla sonuçlanan en zarar verici krizlerinden birinin oluşum sürecine atıfta bulundu.

Gözler şimdi döviz rezervlerinde ve bir doların 20 liradan işlem görmesinde.

Acemoğlu, durumun düzelip düzelmeyeceğini ya da ne zaman düzeleceğini tahmin etmenin zor olduğunu kaydetti. Güçlü bir turizm sezonunun kısa vadede rezervleri yeniden güçlendirmesi beklenirken, “dost” Körfez ülkeleri ve Rusya’dan kamu bankalarına aktarılan döviz de yardımcı oldu.

Yatırım bankası JPMorgan’dan uzmanlar, seçimin ikinci turuna uzanan dönemde ortodoks ekonomi politikalarına net bir dönüş yapılmadığı takdirde, bir doların 30 liradan işlem görecek düzeye gelinebileceği tahmininde bulunmuştu.

Şimdi ise Erdoğan’ın Pazar günü zafer kazanacağı ve Şubat ayındaki depremden sonra gelirleri arttırma ve ülkeyi yeniden inşa etme yönündeki kampanya vaatlerini yerine getireceği varsayılıyor.

Bazı yatırımcılar, piyasaların yeniden çalkantıya girmesi durumunda yetkililerin sert sermaye kontrollarına başvurmak zorunda kalabileceği konusunda kaygılı.

Türkiye’nin gayrisafi yurtiçi hasılasının yüzde 25’ine denk gelen 230 milyar dolarlık dış finansman açığını kapatmanın yollarını arayan hükümetse daha önceki açıklamalarında sermaye kontrolunun masada olmadığını kaydetmişti.

İngiltere Merkez Bankası verileri, Londra gibi ana merkezlerde, 2018 yılında günde ortalama 56 milyar dolar olan lira ticaretinin bugün günde 10 milyar doların altına gerilediğini gösteriyor.

Döviz piyasasında giderek artan işlevsizlik, geçmişte birçok yabancı yatırımı Türkiye’ye çeken iyimser havayı dağıttı.

Bankacılık sektöründeki birleşmeler ve satın almalar (M&A) döneminin altın çağına ilişkin “Bunlar ucuz varlıklar değildi, mücevher olarak görülüyordu” diyen Profesör Acemoğlu, Erdoğan’ın seçimi kazanması halinde karşı karşıya kalacağı durum hakkında “Kolay bir çıkış yolu görmüyorum” şeklinde konuştu.

(Kaynak: VOA Türkçe)

Paylaşın

BDDK Açıkladı: Kredi Kartı Borçları 670 Milyar Lirayı Aştı

0

18 Mayıs itibarıyla tüketici kredileri tutarı 4 milyar 455 milyon lira artışla 1 trilyon 357 milyar 735 milyon liraya yükseldi. Söz konusu kredilerin 427 milyar 116 milyon lirası konut, 78 milyar 496 milyon lirası taşıt ve 852 milyar 123 milyon lirası ihtiyaç kredilerinden oluştu.

Söz konusu dönemde taksitli ticari kredilerin tutarı 5 milyar 566 milyon lira azalarak 1 trilyon 102 milyar 771 milyon liraya düştü. Bankaların bireysel kredi kartı alacakları da 275 milyon lira artarak 670 milyar 284 milyon lira oldu.

Bireysel kredi kartı alacaklarının 360 milyar 353 milyon lirası taksitli, 309 milyar 931 milyon lirası taksitsiz oldu.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından yayımlanan haftalık bültene göre, sektörün kredi hacmi 18 Mayıs itibarıyla 3 milyar 793 milyon lira azaldı. Söz konusu dönemde toplam kredi hacmi 9 trilyon 67 milyar 851 milyon liradan 9 trilyon 64 milyar 58 milyon liraya geriledi.

Bankacılık sektöründeki toplam mevduat (bankalararası dahil), geçen hafta 40 milyar 446 milyon lira azaldı. Söz konusu haftada yüzde 0,4 azalan bankacılık sektörü toplam mevduatı, 10 trilyon 365 milyar 391 milyon lira oldu.

Verilere göre, tüketici kredileri tutarı, 18 Mayıs itibarıyla 4 milyar 455 milyon lira artışla 1 trilyon 357 milyar 735 milyon liraya yükseldi. Söz konusu kredilerin 427 milyar 116 milyon lirası konut, 78 milyar 496 milyon lirası taşıt ve 852 milyar 123 milyon lirası ihtiyaç kredilerinden oluştu.

Söz konusu dönemde taksitli ticari kredilerin tutarı 5 milyar 566 milyon lira azalarak 1 trilyon 102 milyar 771 milyon liraya düştü. Bankaların bireysel kredi kartı alacakları da 275 milyon lira artarak 670 milyar 284 milyon lira oldu. Bireysel kredi kartı alacaklarının 360 milyar 353 milyon lirası taksitli, 309 milyar 931 milyon lirası taksitsiz oldu.

Yasal öz kaynaklar azaldı

BDDK haftalık verilerine göre, bankacılık sektöründe takipteki alacaklar, 18 Mayıs itibarıyla bir önceki haftaya göre 567 milyon lira azalarak 168 milyar 487 milyon liraya geriledi. Söz konusu takipteki alacakların 144 milyar 152 milyon lirasına özel karşılık ayrıldı.

Aynı dönemde bankacılık sistemindeki yasal öz kaynaklar 5 milyar 548 milyon lira azalışla 1 trilyon 930 milyar 79 milyon lira oldu.

Paylaşın

Merkez Bankası’nın Net Rezervleri 21 Yıl Sonra Negatifte

0

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) 18 Mayıs haftasına ilişkin “Haftalık Para ve Banka İstatistikleri”ni yayımladı. Banka’nın brüt rezervi geçen hafta 3,5 milyar dolar gerileyerek 101 milyar 590 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Haber Merkezi / Merkez Bankası’nın döviz rezervi geçen hafta 2 milyar dolar azalarak 58 milyar 825 milyon dolara geriledi. Altın rezervi ise 1,6 milyar dolarlık düşüşle 42 milyar 765 milyon dolara geriledi.

2023’te Merkez Bankası’nın döviz rezervi 24,1 milyar dolar (yüzde 29,04), altın rezervi ise 2,9 milyar dolar (yüzde 6,73) azaldı.

Merkez Bankası’nın net rezervi geçen hafta 2,5 milyar dolar daha gerileyerek eksiye düştü. TCMB’nin net rezervi eksi 0,2 milyar dolar seviyesinde.

Böylece Merkez Bankası’nın net rezervi 2002’den sonra ilk kez eksiye düştü. Swap harici net rezerv de gerileyerek eksi 60,3 milyar dolar olarak hesaplandı.

Brüt ve net döviz rezervi nedir?

Ekonomist Mahfi Eğilmez, brüt ve net döviz rezervi arasındaki farkı şu şekilde açıklıyor: Merkez Bankası, döviz rezervlerinin tamamının sahibi değil.

TCMB’nin rezervlerinin bir bölümü bankaların Merkez Bankası’nda tutmak zorunda olduğu zorunlu karşılıklardan oluşuyor. Bunları bir çeşit emanet döviz olarak görmek mümkün.

TCMB’nin son yıllarda rezerv opsiyon mekanizması aracılığıyla, TL mevduatlar karşılığında alması gereken zorunlu karşılıkları dövizle yatırma esnekliği tanımasıyla bu döviz rezervlerindeki emanet tutarda artış oldu.

Döviz rezervlerinin bir bölümünün emanet olması nedeniyle Merkez Bankası’nın döviz rezervlerinin toplamı brüt döviz rezervlerini gösteriyor. Merkez Bankası’nda emanet olarak duran miktarlar düşüldüğünde net döviz rezervine ulaşılıyor.

Net döviz rezervi nasıl hesaplanıyor?

Net döviz rezervi, TCMB verilerinde aktif kısımda yer alan dış varlıklardan, pasif kısımda bulunan toplam döviz yükümlülüklerini çıkardıktan sonra elde edilen rakamın o günün kuruna bölünmesiyle hesaplanıyor.

Formül şu şekilde: Net Rezerv = (Dış Varlıklar – toplam döviz yükümlülükleri) / Dolar-TL kuru

Swap hariç net rezerv ne demek?

Ekonomist Eğilmez’e göre net rezerv miktarı, swap işlemleriyle elde edilmiş (emanet) dövizleri de kapsadığı için bu rakam tam olarak net rezervi ifade etmiyor.

Bu yüzden net döviz rezervini emanet dövizleri çıkararak görebilmek için bu miktardan swap karşılığı elde edilmiş döviz tutarını düşmek gerekiyor. Swap hariç net rezerv ise şu şekilde hesaplanabiliyor:

Swap hariç net rezerv = Net rezerv – Swap işlemleri toplamı

Uluslararası rezerv nedir?

TCMB’nin (Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası) tanımına göre uluslararası rezervler; ülkelerin para otoriteleri tarafından kontrol edilen, kullanıma hazır, birbirlerine çevrilebilme özelliği bulunan ve uluslararası ödeme aracı olarak kabul edilen varlıklar.

Uluslararası rezerv olarak sayılan varlıklar şunlar:

  • Konvertibl (birbirlerine dönüştürülebilir) döviz varlıkları (euro, ABD doları, İngiliz sterlini vb.)
  • Uluslararası standartta altın
  • Özel Çekme Hakları
  • Uluslararası Para Fonu (IMF) Rezerv Pozisyonu

TCMB, rezervleri nasıl saklıyor?

Merkez Bankası, rezervlerin yönetiminde ülke menfaatine öncelik verdiğini aktarıyor. Bu amaçla, uluslararası rezervleri, anaparanın korunması ve gerekli likiditenin sağlanması için düşük riske sahip yatırım araçlarında değerlendiriyor.

Merkez Bankası, rezerv yönetimi sırasında karşılaşılabilecek risklerin belirlenmesi, değerlendirilmesi ve kabul edilebilir sınırlar içinde tutulabilmesi için risk yönetim stratejisi uyguluyor. Ayrıca elindeki rezervlerin seviyesini, düzenli aralıklarla internet sitesinde yayımlıyor.

Paylaşın

Merkez Bankası Politika Faizini Yüzde 8,5’ta Sabit Tuttu

0

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), piyasa beklentilerine paralel olarak politika faizini yüzde 8,5’te sabit tuttu. Banka, şubat ayında 50 baz puanlık faiz indiriminin ardından mart ve nisan aylarını pas geçerek politika faizinde değişikliğe gitmemişti.

Haber Merkezi / Merkez Bankası, 2022 yılında ilk faiz indirimini ağustos ayında gerçekleştirmişti. Banka, politika faizini 100 baz puan indirerek yüzde 13’e çekmişti.

Ardından eylül ayında 100, ekim ve kasım aylarında ise 150’şer baz puanlık faiz indirimleri gelmişti. Aralık ve ocak aylarını pas geçen Merkez Bankası, şubatta 50 baz puanlık faiz indirimiyle politika faizini yüzde 8,5’e çekmişti.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Piyasası Kurulu (PPK), tarafından yapılan açıklamada şu ifadeler yer aldı:

“Para Politikası Kurulu (Kurul), politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının yüzde 8,5 düzeyinde sabit tutulmasına karar vermiştir.

Yakın dönemde iktisadi faaliyete ilişkin açıklanan veriler tahmin edilenden daha olumlu seviyelerde gerçekleşmesine rağmen, jeopolitik risklerin ve faiz artışlarının da etkisi ile gelişmiş ülke ekonomilerinde resesyon endişeleri sürmekte, birbirini takip eden banka iflaslarının tetiklediği finansal istikrarı tehdit eden koşulların oluştuğu gözlenmektedir.

Türkiye’nin geliştirdiği stratejik nitelikte çözüm araçları sayesinde temel gıda başta olmak üzere bazı sektörlerdeki arz kısıtlarının olumsuz etkileri azaltılmış olsa da uluslararası ölçekte üretici ve tüketici enflasyonu yüksek seviyelerini sürdürmektedir. Yüksek küresel enflasyonun, enflasyon beklentileri ve uluslararası finansal piyasalar üzerindeki etkileri yakından izlenmektedir.

Ülkeler arasında farklılaşan iktisadi görünüme bağlı olarak gelişmiş ülke merkez bankalarının para politikası adım ve iletişimlerindeki ayrışma devam etmekle birlikte, takas anlaşmaları ve yeni likidite imkânları ile finansal istikrarı öncelikleyen eşgüdümlü adımlar atılmaktadır. Finansal piyasalar, merkez bankalarının faiz artırım döngülerini yakında sonlandıracağını beklentilerine yansıtmaktadır.

Asrın felaketi öncesindeki öncü göstergeler 2023 yılının ilk çeyreğinde iç talebin dış talebe kıyasla daha canlı olduğuna ve büyüme eğiliminde artışa işaret etmekteydi. Güncel veriler deprem bölgesinde ekonomik faaliyetin beklenenden hızlı toparlandığını göstermekte, orta vadede depremin Türkiye ekonomisinin performansı üzerinde kalıcı bir etkide bulunmayacağı belirginleşmektedir.

Büyümenin kompozisyonunda sürdürülebilir bileşenlerin payı yüksek seyrederken, turizmin cari işlemler dengesine beklentileri aşan güçlü katkısı yılın tüm aylarına yayılarak devam etmektedir. Bunun yanında, iç tüketim talebinde devam eden artış, enerji fiyatlarındaki yüksek seviye ve ana ihracat pazarlarındaki zayıf iktisadi faaliyet cari denge üzerindeki riskleri canlı tutmaktadır.

Cari işlemler dengesinin sürdürülebilir seviyelerde kalıcı hale gelmesi, fiyat istikrarı için önem arz etmektedir. Kredilerin büyüme hızı ve erişilen finansman kaynaklarının amacına uygun şekilde iktisadi faaliyet ile buluşması yakından takip edilmektedir. Kurul, 2023 Yılı Para Politikası ve Liralaşma Stratejisi metninde belirttiği üzere, parasal aktarım mekanizmasının etkinliğini destekleyecek araçlarını kararlılıkla kullanmaya devam edecek ve fonlama kanalları başta olmak üzere tüm politika araç setini liralaşma hedefleriyle uyumlu hale getirecektir.

Kurul, yaşanan felaketin etkilerinin en düşük seviyelere indirilmesi ve gerekli dönüşümün desteklenmesi amacıyla uygun finansal koşulların oluşmasını önceliklendirecektir.

Uygulanan bütüncül politikaların desteğiyle enflasyonun seviyesinde ve eğiliminde iyileşmeler devam etmekle birlikte, depremin yol açtığı arz-talep dengesizliklerinin enflasyon üzerindeki etkileri yakından izlenmektedir. Sanayi üretiminde yakalanan ivmenin ve istihdamdaki artış trendinin sürdürülmesi açısından finansal koşulların destekleyici olması deprem sonrasında daha da önemli hale gelmiştir.

Bu çerçevede Kurul, politika faizinin sabit tutulmasına karar vermiştir. Kurul, para politikası duruşunun fiyat istikrarı ve finansal istikrarı koruyarak deprem sonrası gerekli toparlanmayı desteklemek için yeterli olduğu görüşündedir. Depremin 2023 yılının ilk yarısındaki etkileri yakından takip edilmektedir.

TCMB, fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda enflasyonda kalıcı düşüşe işaret eden güçlü göstergeler oluşana ve orta vadeli yüzde 5 hedefine ulaşıncaya kadar elindeki tüm araçları kararlılıkla kullanmaya devam edecektir. TCMB, fiyat istikrarının kalıcı ve sürdürülebilir bir şekilde kurumsallaşması için Liralaşma Stratejisi’ni tüm unsurlarıyla uygulayacaktır.

Fiyatlar genel düzeyinde sağlanacak istikrar, ülke risk primlerindeki düşüş, ters para ikamesinin ve döviz rezervlerindeki artış eğiliminin sürmesi ve finansman maliyetlerinin kalıcı olarak gerilemesi yoluyla makroekonomik istikrarı ve finansal istikrarı olumlu etkileyecektir. Böylelikle, yatırım, üretim ve istihdam artışının sağlıklı ve sürdürülebilir bir şekilde devamı için uygun zemin oluşacaktır.

Kurul, kararlarını şeffaf, öngörülebilir ve veri odaklı bir çerçevede almaya devam edecektir. Para Politikası Kurulu Toplantı Özeti beş iş günü içinde yayımlanacaktır.”

Paylaşın

KÜNYE

MESAJ

– Borsa ve Döviz
– Finans
– Enerji
– Otomobil
– Emlak
– Diğer Ekonomi

 

0 (537) 883 27 00

haberkaos.com@gmail.com

Sosyal Medyada Haber Kaos