Asgari ücretin yılbaşından bu yana yüzde 36,44 oranında değer kaybettiği ve bu 9 aylık sürede meydana gelen toplam kaybın da 6 bin 195 lirayı aştığı belirlendi.
Altın ve dolar ile yapılan karşılaştırmalarda asgari ücretin değeri 2003’te yıllık 25 Cumhuriyet altınına denk gelirken, 2024’te bu sayının 9,95 altına düşeceği öngörülüyor. Dolar cinsinden yapılan hesaplamalarda ise asgari ücret, yıl başında yaklaşık 578 dolar iken, ekim ayı itibarıyla bu rakam 388 dolara geriledi.
Önce IMF (Uluslararası Para Fonu), ardından Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek asgari ücrette “Enflasyon oranını tetikleyeceği” iddiasıyla düşük zam oranlarının tercih edileceğini işaret etti. Geçtiğimiz hafta da Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, “Yüzde 25 artış enflasyon görünümüyle tutarlı” diyerek tartışmaların bu orana odaklanmasına sebep oldu.
Ancak yüzde 25 oranı, asgari ücrette alım gücü kaybını onarmak için yeterli olmaktan çok uzak. 2024’te 17 bin 2 lira olarak belirlenen ve bu yıl hiçbir ara zam yapılmayan asgari ücret, çalışanlar daha ocak ayı maaşlarını almadan değer kaybetmeye başladı.
Asgari ücrette değer kaybı, yalnızca yılın ilk 9 ayında dahi ekonomi yönetiminin odaklandığı yüzde 25 oranını geride bıraktı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı resmi enflasyon oranlarına göre asgari ücret, yılbaşından bu yana yüzde 36,44 değer kaybetti. Asgari ücretin, 9 ayda uğradığı değer kaybı ise 6 bin 195 lira.
Asgari ücretli, her yıl daha da yoksullaştı. Asgari ücretlilerin, kişi başına gayrisafi yurtiçi hasıladan (GSYH) aldığı pay da yıldan yıla eridi. 1970’li yıllarda yüzde 80’lere ulaşan asgari ücretin GSYH’ye oranı, 2023’te yüzde 47,4’e düştü. 2024 için GSYH tahminine göre yapılan hesaplamalar da gerilemenin süreceğine işaret ediyor. Buna göre 2024’te asgari ücretin kişi başına GSYH’ye oranı, yüzde 43,7 seviyesine kadar gerileyecek. Oranın düşmesi, ücretlilerin GSYH artışından daha az pay almaları anlamına geliyor.
Asgari ücretin değer kaybı, altın ve dolar ile yapılan karşılaştırmalarda da belirginleşiyor. TCMB’nin yıllık ortalama Cumhuriyet altını fiyatlarına göre 2003’te asgari ücretin yıllık tutarı 25 altına, 2005’te 31 altına denk geliyordu. 2023’te ise asgari ücretle alınabilecek Cumhuriyet altını sayısı 11,8’e kadar geriledi. Aynı hesaplamayla 2024’e bakıldığında ise toplamda yalnızca 9,95 altına kadar gerileyecek.
Dolar kuruna göre yapılan hesaplamalarda da durum benzer. Bu yılın başında, dönemin kuruna göre yaklaşık 578 dolara denk gelen asgari ücret, ekimde 388 dolara kadar düştü. Asgari ücretli, TL, altın ve dolar karşısında gelir kaybetti.
Mehmet Şimşek, enflasyonda ‘kötü günlerin’ geride kaldığını iddia etti. Şimşek, Türkiye’nin enflasyonla enflasyonla mücadele ederken büyüme sorunu yaşamadığını belirterek, “En kötüsü geride kaldı, enflasyon düşüyor, sıkı maliye ve para politikası sayesinde düşmeye devam edecek” dedi. Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da konuşan Şimşek, Türkiye’nin pek çok makroekonomik zorluğun üstesinden geldiğini öne sürdü.
Erdoğan, iktidarı eliyle yaratılan krizin faturasını sırtına yüklediği yurttaşa bir kez daha “Fedakarlık” dedi. Cumhuriyet’in 101’inci yıldönümü için bir video mesaj yayınlayan Erdoğan, ekonomiyi çökertme girişimleri olduğunu savundu, her alanda yapılan fedakarlıkların karşılığının alınacak bir sürece yakın olunduğunu iddia etti. Ekonomide gelinen durumu “ülkeyi çökertme girişimleri” olarak değerlendiren Erdoğan, “Ülkemizi güvenlik tehditleri başta olmak üzere diğer alanlarla birlikte ekonomide de çökertme girişimlerinin son 6 yılda milletimizin hayatında yol açtığı zorlukların farkındayız” dedi.
(Kaynak: BirGün)
