image

İnsanlar Kıyafet Giymeye İlk Ne Zaman Başladı?

0

İnsanlar moda trendleriyle oldukça tuhaflaşabilirler, öyle ki kıyafetlerin her şeyden önce pratik ve işlevsel olması gerektiğini unutacak kadar. Elbiseler olmadan, insanlar sıcak Afrika savanlarından göç edemez ve buzul çağları gibi uzun soğuk dönemlerde asla hayatta kalamazdı.

Haber Merkezi / İnsanların giydiği ilk kıyafetler, hayvan kürkü ve postu, çimen, yaprak gibi doğal olarak bulunan malzemelerden yapılmıştır. Kıyafetlerle ne zaman süslenmeye başladığımız ise belli değil, ancak Fas’ın Atlantik Kıyısındaki Contrebandiers Mağarası’nda 120.000 yıl önceye ait giyim imalat aletleri bulundu.

Almanya’daki Max Planck İnsan Tarihi Bilimi Enstitüsü’nden Emily Hallett liderliğindeki araştırma ekibi, Pleistosen insanlarının ne yediğini belirlemek için gittikleri mağarada daha ilginç bir şey buldular.

Kıyafetler, sadece birkaç yüz yıl içinde ayrışıp yok oldukları için fosilleşmezler. Ama onları şekillendirmek için kullanılan araçlar çok daha sağlam oldukları için uzun süre kalabilirler. Hallett liderliğindeki araştırma ekibi, Fas’taki mağaralarda, deri ve kürk yapmak için postları kazımakta kullanılan düzinelerce alet keşfettiler.

Aletlerden bazıları, derilerden ve postlardan dokuları kazımak için ideal olan geniş, yuvarlak uçlu bir şekilde oyulmuş sığır kaburgalarıydı. Bu aletler, günümüzde aynı işi yapan zanaatkarların postları işlemek için kullandıkları aletlere oldukça benziyor.

Araştırma ekibi, toplamda 90.000 ila 120.000 yıl öncesine tarihlenen 62 farklı kemik aleti tespit ettiler. Bu keşif çok önemli, ancak ilk insanlar kıyafet yapmaya başladıklarında daha kaba aletler kullanmış olmalılar, bu nedenle ilk kıyafetler, bundan çok daha eski tarihleri işaret ediyor.

Bu kemik aletlerin zaman çizelgesi, insanların Afrika’dan yaptıkları büyük göçün hemen öncesine gelir. Bu çok mantıklı, çünkü ilk insanlar, soğuk Avrasya’ya yürüyüşte hayatta kalabilmeleri için kıyafetlere ihtiyaçları vardı.

Bu kıyafetlerin nasıl göründüğüne gelince, işte bu büyük bir muamma. Öncelikle pratik olup olmadıklarını veya sembolik süslemeler içerip içermediklerini ancak tahmin edebiliriz. Hallett ve meslektaşları bu aletleri kopyalayarak, Pleistosen avcı-toplayıcılarının kullanabileceği doğal malzemelerden deneysel olarak giysiler üretmek istiyorlar. Kuşkusuz eğlenceli olacak; amaç, bu eski süreçte gerekli olan zaman ve emeğin türünü daha iyi anlamak.

Paylaşın

İklim Değişikliği: Balıklar Yavaş Yavaş Boğuluyor

0

İklim değişikliğini düzeltmek için hemen çalışmaya başlasak bile, anlamlı bir ilerleme oldukça uzun zaman alacaktır. Santa Barbara ve Güney Carolina Üniversitesi’nden yapılan yeni araştırma, balıkların yavaş yavaş boğulduğu konusunda bizi uyarıyor.

Haber Merkezi /  Ekolojideki değişikliklerin yanı sıra iklim değişikliği, su sıcaklığı ve okyanusun daha derin katmanlarının çözünmüş oksijen içeriğini kaybetmesine neden oluyor. Bu da balıkları ya yüzeye yaklaşmaya ya da boğulmaya zorluyor.

Önemsiz bir konu gibi görünebilir, ancak bu değişim deniz ekosistemlerinde geniş çaplı değişikliklere neden oluyor. Bulgular, 15 yıllık kayıtlara, anketlere ve ölçümlere dayanmaktadır.

Bu bulgular, değişen derinliklerde alınan su numunelerindeki çözünmüş oksijen, sıcaklık, tuzluluk ölçümlerini ve belirli balık türlerinin toplanma eğiliminde olduğu ortalama derinlik araştırmalarını içeriyor.

Veriler, 1995’ten 2009’a kadar her sonbaharda toplanırken araştırma ekibi, Güney Kaliforniya’daki Anacapa ve Santa Cruz adaları arasındaki üç resife odaklandılar.

Bu süre zarfında 23 balık türünde derinlik değişiklikleri gözlemlediler. Bu balık türlerinden dördü daha derin sulara doğru kayarken, diğer 19 balık türü düşük oksijen koşullarına tepki olarak yüzeye doğru hareket ettiler.

Araştırmada yer alan bilim insanları, çalışmalarının nispeten küçük bir alanı kapsadığını, ancak araştırmanın nihai amacı olan çok çeşitli derinlikleri içerdiğini kabul ediyor.

Bu daha dar alan aslında kafa karıştırıcı faktörlerin azaltılmasına yardımcı oluyor, çünkü çoğu koşulun (derinlik dışında) tüm araştırma alanlarında sabit olmasına izin veriyor.

Bilim insanları, balıkların düşük oksijenli suyu sevmediğini göstermek için laboratuar deneyleride gerçekleştirdiler.

Araştırma ekibi, iklim değişikliğinin deniz ekosistemleri üzerinde ve dolaylı olarak Dünyadaki tüm yaşam üzerinde oldukça ciddi olumsuz etkileri olabileceğini açıklıyor.

UC Santa Barbara Deniz Bilimleri Enstitüsü’nden araştırmacı Milton Love, “türlerin hayatta kalamayacakları derinlik aralıklarına zorlandıkları bir nokta bile görebiliyorduk.” dedi.

Ayrıca, birçok balık türünün de yüksek su sıcaklıklarına tahammül edemediğini ve daha düşük derinliklere doğru göç ettiğini gösteren önceki araştırmalara da atıfta bulunan araştırma ekibi, “bu faktörler birçok türü imkansız bir durumda bırakabilir; çok derinlerde nefes alamazlar, yüzeye çok yakın olurlarsa ısıya dayanamazlar” ifadelerini kullanıyorlar.

İklim değişikliğini düzeltmek için hemen çalışmaya başlasak bile, anlamlı bir ilerleme oldukça uzun zaman alacaktır.

O zamana kadar, politika yapıcıların balık türlerinin karşılaştığı baskıları tanıması ve bunlara tepki vermesi ve onları mümkün olan en iyi şekilde koruyan düzenlemeler yapması ya da dünya okyanuslarında geniş çaplı ekolojik çöküşü riske atması gerekiyor.

Paylaşın

Dünyanın Yörüngesinde Kaç Uydu Var?

0

Sovyetler Birliği 1957’de Sputnik’i fırlattığından beri, insanlık her yıl sürekli olarak daha fazla nesneyi yörüngeye yerleştiriyor. 20. yüzyılın ikinci yarısından 2010’ların başına kadar yılda yaklaşık 60 ila 100 uydu fırlatıldı.

Haber Merkezi / Az ama istikrarlı bir artış oranıyla. Ancak son zamanlarda bu hız çarpıcı bir şekilde artıyor. 2020 yılında 114 fırlatmayla yaklaşık 1.300 uydu uzaya taşındı ve ilk kez 1.000 yeni uydunun bir yıl içerisinde yörüngeye yerleştirildiği anlamına geliyor.

Ancak hiçbir yıl 2021 ile kıyaslanamaz. 16 Eylül itibariyle, yaklaşık 1.400 yeni uydu Dünya’nın çevresini dolaşmaya başladı ve bu yıl içerisinde daha da artacak.

Küçük uydular, yörüngeye kolay erişim

Bu artışın iki ana nedeni var. Birincisi, uzaya bir uydu göndermek hiç bu kadar kolay olmamıştı. Örneğin, 29 Ağustos 2021’de, bir SpaceX roketi, biri öğrencilerim tarafından yapılanlar da dahil olmak üzere, birkaç uyduyu Uluslararası Uzay İstasyonuna taşıdı. Bu uydular 11 Ekim 2021’de yörüngeye yerleşecek ve uydu sayısı tekrar artacak.

İkinci neden ise, roketlerin daha fazla uyduyu her zamankinden daha kolay ve ucuza taşıyabilmesidir. Bu artış, roketlerin güçlenmesinden kaynaklanmıyor. Aksine, elektronik devrimi sayesinde uydular küçüldü. 2020’de fırlatılan tüm uzay araçlarının büyük çoğunluğu küçük uydulardı.

Bu uyduların çoğu, Dünya’yı gözlemlemek, iletişim veya internet için tasarlanmıştır. İnterneti dünyanın yetersiz bölgelerine ulaştırmayı hedefleyen iki özel şirket, SpaceX’ten Starlink ve OneWeb 2020’de yaklaşık 1.000 küçük uydu yörüngeye yerleştirmişlerdir.

Uydular yıldızları engellemeye başladı

Uydu sayılarındaki devasa artışla birlikte, kalabalık bir gökyüzü korkusu gerçek olmaya başlıyor. Gökbilimciler yörüngeye yerleştirilen uyduların yıldızları engellediğini gözlemlemeye başladı.

Her yıkıcı teknolojik gelişme, kuralların güncellenmesini veya yenilerinin oluşturulmasını gerektirir. SpaceX, Starlink uyduların etkisini azaltmanın yollarını test ederken, Amazon, görev tamamlandıktan sonra 355 gün içinde uydularını yörüngeden çıkarma planlarını açıkladı. Farklı paydaşların bu ve diğer eylemleri, ticaretin, bilimin ve insan çabalarının bu potansiyel krize sürdürülebilir çözümler bulacağı konusu umutlandırıyor.

Paylaşın

Mars’ta Binlerce Antik Devasa Volkanik Patlama Keşfedildi

0

Mars’ın volkanik olarak aktif olup olmadığı hala tartışma konusudur. Kesin olan şu ki, kızıl gezegen geçmişte volkanik olarak çok aktifti. Mars’taki volkanik olayların çoğu, üç ila dört milyar yıl önce meydana geldi. Bu volkanik olaylar sonucu Güneş sisteminin en yüksek dağı olan 25 km yüksekliğindeki Olympus Mons meydana geldi.

Haber Merkezi / Son zamanlarda NASA, kuzey Mars’ın Arabia Terra bölgesinde, 500 milyon yıllık bir süre boyunca yaşanan binlerce ‘süper patlama’ya dair kanıtlar buldu.

Bu tip şiddetli volkanik patlamalar bilimin bildiği en şiddetli patlamalar. Dünya’daki nispeten daha küçük volkanik patlamaların, güneş ışığını engelleyebilen ve yüzey sıcaklığını önemli ölçüde azaltabilen karbondioksit, kükürt dioksit ve diğer aerosolleri saldığı bilinmektedir.

Aynısı Mars’ta da oldu, ancak yalnızca daha büyük bir ölçekte. Tek bir süper patlama, 400 milyon olimpik yüzme havuzu değerinde erimiş kaya ve gaz eşdeğerine sahiptir.

Arabia Terra analizine öncülük eden NASA’nın Maryland’deki Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nde jeolog olan Patrick Whelley , “Bu patlamaların her birinin önemli bir iklim etkisi olduğunu, belki de salınan gaz atmosferi daha kalın hale getirdi veya Güneş’i bloke etti ve atmosferi daha soğuk hale getirdi” dedi.

Mars’ın yüzeyi kraterlerle dolu. Nereye gidersen gidin, birkaç yüz kilometre içinde en az bir tane bulabilirsiniz. Bu kraterler iki şekilde oluşur: çarpma (kuyruklu yıldız, göktaşı veya asteroit ile) veya volkanik patlamalar.

Arabia Terra, Mars’ta patlayıcı volkan kanıtlarının bulduğu tek yer

Çok büyük volkanlar ömürlerinin sonuna geldiklerinde kaldera adı verilen ve bazıları düzinelerce kilometre genişliğinde olabilen dev bir deliğe çökerler. Arabia Terra’da tespit edilen bu kalderalardan birkaçı, NASA bilim adamlarını daha yakından incelemeye neden oldu. Arabia Terra, Mars’ta patlayıcı volkan kanıtlarının bulduğu tek yer.

Mükemmel yuvarlak olma eğiliminde olan çarpma kraterlerinin aksine, kalderalar, daha derin zeminler ve duvarların yakınındaki kaya sıraları gibi çökme belirtileri taşırlar.

Bilim insanları, Arabia Terra’da kül belirtilerini aramak için NASA’nın Mars Keşif Yörünge Aracı’ndan (MRO) gelen verileri kullandılar ve malzemenin iyi korunmuş birçok katmanını buldular; verilerde kayıtlı kül miktarını biriktirmek için binlerce süper volkanik patlama gerekeceğini düşündüler.

Dünya’da süper patlama yapabilen volkanlar, dünyanın her yerine dağılmış durumda. Bu tür son patlama 76.000 yıl önce Endonezya’nın Sumatra bölgesinde meydana geldi. Buna karşılık, Arabia Terra, bilim insanlarının henüz açıklayamadığı bu tür yanardağlar ile dolu.

NASA’da görevli bir jeolog olan Jacob Richardson , “Bu kadar küçük bir gezegen, tek bir yerde binlerce süper patlamaya neden olacak kadar kayayı nasıl eritebilir? Umarım bu sorular başka birçok araştırmayı beraberinde getirir” dedi.

Paylaşın

Gelecekteki Felaket: Süpervolkan Patlamaları

0

Endonezya’daki eski bir süper yanardağ üzerinde çalışan bilim insanları, bu tür volkanların bir süper patlamadan sonra binlerce yıl boyunca bile aktif kaldıklarını ve tehlikeli saçtıklarını keşfettiler.

Haber Merkezi / Araştırma ekibinin bir üyesi olan Curtin Üniversitesi merkezli John de Laeter Merkezi’nden Doç. Dr. Martin Danisik, araştırma sonuçlarına ilişkin yaptığı değerlendirmede, süpervolkanların on binlerce yıllık aralıklarla birkaç kez patladığını, ancak volkanlarda hareketsiz dönemlerde ne olduğunun bilinmediğini söyledi.

“Bu uzun uyku dönemlerini anlamak, genç aktif süpervolkanlarda ne aradığımızı belirleyecek ve gelecekteki patlamaları tahmin etmemize yardımcı olacak.” diyen Danisik, açıklamasının devamında, “Süper patlamalar, Dünya tarihindeki en feci olaylar arasında yer alıyor ve neredeyse anında muazzam miktarda magma salıveriyorlar. Küresel iklimi, Dünya’yı ‘volkanik bir kışa’ çevirme noktasına kadar etkileyebilirler, bu da anormal derecede soğuk bir dönemle sonuçlanabilir. Volkanların nasıl hareket ettiğini öğrenmek, her 17.000 yılda bir meydana gelen kaçınılmaz bir süper patlamanın gelecekteki tehdidini anlamak için önemlidir” ifadelerini kullandı.

Araştırma ekibi, 75.000 yıl önce Toba süper patlamasından sonra geriye kalan magmanın kaderini, argon ve helyum gazlarının birikimine dayanan bağımsız zaman kayıtlarını içeren feldspat ve zirkon minerallerini kullanarak inceledi.

“Patlamaların yeniden meydana gelebileceğini düşünmeliyiz”

“Araştırma sonucu elde edilen veriler ile, süper patlamadan sonra 5000 ila 13.000 yıl boyunca, magmanın sızmaya devam ettiğini ve ardından kabuk bağladığını gösterdik. Katılaşmış arta kalan magma dev bir kaplumbağa kabuğu gibi yukarı doğru itildi” diyen Danisik, araştırmanın sonuçlarına ilişkin, “Bulgular, normal olarak gelecekteki tehlikeyi değerlendirmek için bir yanardağın altında sıvı magma aramayı içeren patlamaların mevcut bilgisine ve incelenmesine meydan okudu. Şimdi, bir yanardağın altında sıvı magma bulunmasa bile patlamaların yeniden meydana gelebileceğini düşünmeliyiz. Patlamanın olup olmayacağının yeniden değerlendirilmesi gerekiyor” dedi.

Açıklamasının son bölümünde Doç. Dr. Danisik, süpervolkanlar hakkında uyarılarda bulunarak, “Patlayan magmanın ne zaman ve nasıl biriktiğini, bu tür patlamadan önce ve sonra magmanın hangi durumda olduğunu öğrenmek, süpervolkanları anlamak için çok önemli” ifadelerini kullandı.

Paylaşın

Çin, Çocukların Çevrimiçi Oyun Oynamasını Neden Kısıtladı?

0

Çin’de Eylül ayının başlarında çevrimiçi video oyunlara ilişkin yeni kurallar yürürlüğe girdi: 18 yaşın altındaki herkes haftada üç saatten fazla çevrimiçi video oyununun tadını çıkaramaz ve ayrıca, bu oyun süresi istenildiği zaman kullanılamaz.

Haber Merkezi / Çocuklar ve gençler sadece Cuma, Cumartesi, Pazar ve resmi tatil günlerinde oyun oynayabilir ve sadece 20.00 ile 21.00 arasında. Çevrimiçi oyun satıcıları yeni kurallara şimdiden uymuş durumda.

Ülkenin önde gelen oyun geliştiricisi Tencent, çocukların, yetişkin oturum açma bilgilerini kullanmasını önlemek için “gece yarısı devriyesi” adlı bir yüz tanıma sistemini kullanıma sundu. Sony PlayStation veya Microsoft Xbox gibi oyun konsolları 2000’den beri Çin’de yasak.

Çin’de 268 milyondan fazla insanı etkileyen bu yeni kısıtlamalar, anlaşılmaz ve kabul edilemez görünebilir. Devletin vatandaşlarının özel yaşamına büyük bir müdahalesi olarak da kabul edilebilir. Peki Çin yönetimi neden bunu yaptı?

Konuya ilişkin açıklama yapan Çinli yetkililer, video oyunlarının bir nesli yok etmesine izin verilemez diyor. Çin’in resmi haber ajansı Xinhua, yetkililerin bu kısıtlamaları gençleri korumanın bir yolu olarak uyguladıklarını söylüyor. Ayrıca, Xinhua ve diğer Çin devlet medyası, video oyunlarını “manevi afyon” ve “elektronik uyuşturucular” olarak tanımlıyor.

Çin devlet medyası tarafından yayınlanan istatistiklere göre, 18 yaş altı her 10 Çinlinin 6’sı sık sık çevrimiçi video oyunu oynuyor . Her 10 kişiden biri de okul haftasında her gün iki saatten fazlasını mobil cihazlarda çevrimiçi oyunlar oynayarak geçiriyor.

Çin’de bazı ebeveynler, “oyun bozuklukları” ile mücadele etmek için çocuklarını aylarca hiçbir elektronik cihaza izin verilmeyen askeri tarzdaki kamplara göndererek çözüm arıyor. Çinli yetkililer, çevrimiçi oyunların kötüye kullanılmasının çocukların okul ödevlerini ve kişisel gelişimlerini çok fazla etkilediğine ve sağlıklarını etkilediğini söylüyor.

Oyun bağımlılığı nedir?

Western Sydney Üniversitesi’nde dijital sağlık uzmanı ve psikolog olan Joanne Orlando, oyun bağımlılığının kumar bağımlılığına benzediğini söylüyor. Bir boş zaman etkinliğinden zorlayıcı ve yoğun davranışa giden çizgiyi geçtiğinizde, bağımlılık alanına girersiniz.

Dünya Sağlık Örgütü, bir kişinin oyun bağımlılığı teşhisi konulabilmesi için bu üç semptomu da göstermesi gerektiğini söylüyor.

Kontrolü kaybetmek

Okul, aile hayatı, iş, sağlık, sosyal ilişkiler üzerindeki olumsuz etkilere rağmen oyun oynamaya devam etmek. Orlando’ya göre, oyun zamanı bir bağımlılık geliştirmenin göstergesi değil, davranıştır. Çocuk zararlı davranışlar göstermediği sürece, oyun oynamak için harcanan zaman mutlaka bir endişe nedeni değildir.

Bununla birlikte, birçok modern çevrimiçi oyun özellikle çok çekici olacak şekilde tasarlanmıştır; akıllıca tasarlanmış görevler, ödüller; bunlar mümkün olduğunca fazla zaman harcamaya motive eden teşviklerdir. Kendini kontrol edemeyen bazı çocuklar, oyun oynamaya devam edebilirler. Çinli yetkilileri, video oyunlarını abartılı bir şekilde afyonla karşılaştırmasının nedeni bu dopamini ateşleyen tasarım öğeleridir.

Ebeveynler tarafından oyun oynama konusunda bazı sınırlar olması gerektiğini de ekleyen Orlando, ancak, “çevrimiçi video oyunu bağımlılığı geliştiren çocuklarla ilgili olarak, ebeveynler kendi davranışlarını ve ebeveynliklerini incelemeye teşvik ediyor” ifadelerini kullanıyor

Çin hükümetin çabalarına rağmen, çocuklar zekidir ve her zaman bu kısıtlamalardan kurtulmanın yollarını bulacaklardır. Çinli gençlerin yabancı platformlarda bulunan lisanssız oyunlara veya sanal özel ağlarda (VPN’ler) oyun oynamaya devam etmesi muhtemeldir.

Kurallara uymayan şirketlere yaptırım

Çinli çocuklar başka platformlarda çevrimiçi oyun oynamaya devam etmenin bir yolunu bulabilirken, yerel oyun satıcıları büyük darbe aldı. Çin’in en büyük oyun geliştiricileri Tencent ve NetEase’nin hisse fiyatlarının yaklaşık yüzde 10’unu kaybederek on milyarlarca dolarlık piyasa değeri kaybetti.

Çinli yetkililer, bu iki şirkete kara daha az odaklanmaya çağırdı. Xinhua haber ajansı, “Gereksinimlere uymayan şirketler katı bir şekilde cezalandırılacak” ifadelerinin yer aldığı haberlere yer verdi.

Paylaşın

Jüpiter’in Neden Bu Kadar Çok Uydusu Var?

0

Güneş sistemindeki diğer tüm gezegenlerin toplam kütlesinin iki katından daha büyük bir kütleye sahip olan Jüpiter, sayısız uyduyu sahip olmasına yardımcı olacak eşit derecede büyük bir yerçekimi kuvvetine sahiptir.

Haber Merkezi / Gökbilimcilere göre, gaz devinin şu an onaylanmış 79 uydusu var. Bu, Satürn’ün 82 doğrulanmış uydu sayısından daha az. Ancak, gökbilimciler sürekli olarak yenilerini keşfetmeye devam ettikleri için, hangi gezegenin daha çok uyduya sahip olduğu yarışı hala devam ediyor.

Satürn, gökbilimcilerin 20 yeni uydu keşfettiği 2019’da Jüpiter’den bu alanda tacı çaldı. Ancak, Carnegie Bilim Enstitüsü’ne bağlı gökbilimciler tarafından 2017’de Jüpiter çevresinde on iki yeni uydu keşfedildi. Dahası, Jüpiter’in güneş sistemindeki en fazla sayıda uyduya sahip olduğuna inanmak için iyi nedenler var.

Eylül 2020’de British Columbia Üniversitesi’nden gökbilimciler, çapı 800 metrenin üzerinde olan 45 aday uydu belirlediler. Ancak araştırmacılar gökyüzünün yalnızca küçük bir alanını incelediler ve Jüpiter’in yörüngesinde dönen bu küçük uydulardan 600’den fazla olabileceği sonucuna vardılar.

Bu aday uydular şu anda araştırılıyor, bu da yörüngelerini güvenilir bir şekilde doğrulamak için oldukça fazla zaman alacak. Ancak gökbilimciler uydularını kataloglamakla meşgulken, Jüpiter’in neden bu kadar çok uydusunun olduğunu anlamak için iyi bir zaman. Jüpiter’i bu alanda bu kadar özel kılan ne?

Jüpiter’in bu kadar çok uyduya sahip olmasının nedeni, Dünya’ya 300 kat daha büyük bir kütleye sahip olmasının çok ilgisi var. Dünya’nın ilk ve tek uydusu Ay, milyarlarca yıl önce devasa bir proto-gezegenin Dünya’ya çarpmasından sonra oluşmuştur. Ancak çoğu uydu, özellikle de gaz devlerinin çevresindeki, bu kadar heyecan verici bir geçmişe sahip değil.

Güneş’in etrafındaki dönüşünü 11.86 yılda tamamlıyor

Jüpiter ve onun gibi diğer devasa gezegenler, ufacık asteroitlerden volkanik aktiviteye sahip tam teşekküllü mini gezegenlere kadar değişen kayalık nesneleri ‘yakalama’ çekimine sahiptir. Kütlesi sayesinde sadece çok güçlü bir çekim kuvvetine sahip olmakla kalmaz, aynı zamanda Güneş’ten de oldukça uzaktadır. Güneş’ten Dünya’dan yaklaşık 5 kat daha uzaktadır ve her 11.86 yılda Güneş etrafında tam bir dönüş tamamlar.

Bu mesafe, Jüpiter’in daha büyük bir etki veya kontrol alanı olmasına izin verir, çünkü Güneş’in yerçekimi etkisi uzaklaştıkça zayıflar. Jüpiter’in, Pasiphae ve Sinope’de olduğu gibi, 23,5 milyon mil kadar uzakta yörüngesinde dönen uyduları olması şaşırtıcı değil. Bu arada, güneşe en yakın iki gezegen olan Venüs ve Merkür’ün hiç uydusu yoktur, Dünya’nın ise bir uydusu ve Mars’ın iki küçük uydusu vardır.

Jüpiter’in birçok uydusundan en büyük dördü özellikle öne çıkıyor; Callisto, Io, Europan ve Ganymede; 1610’da ilk keşfeden İtalyan gökbilimci Galileo Galilei’nin onuruna Galile uyduları olarak adlandırılır.

Bu dört uydudan üçü Ay’dan daha büyüktür ve biri Ganymede, güneş sistemindeki en büyük uydudur. Aslında, Jüpiter’in en az 3.100 kilometre çapında olan bu en büyük dört uydusunun tümünü görmek için tek ihtiyacınız olan normal bir teleskop.

Paylaşın

İnsanlar İçin Mars’a Gitmek Güvenli Olacak Mı?

0

İnsanları Mars’a göndermek, bilim insanlarının ve mühendislerin bir dizi teknolojik ve güvenlik engelini aşmasını gerektirecektir. Aşılması gereken engellerden biri de güneşten, uzak yıldızlardan ve farklı galaksilerden gelen parçacık radyasyonunun oluşturduğu risk.

Haber Merkezi / Parçacık radyasyonu, kızıl gezegene gidiş-dönüş bir yolculuk boyunca insan yaşamı için çok ciddi bir tehdit oluşturur mu? Ve Mars görevinin zamanlaması, astronotları ve uzay aracını radyasyondan korumaya yardımcı olabilir mi? Bu iki kilit soruyu yanıtlamak, bu engelin üstesinden gelmek için uzun bir yol kat edildiği anlamına gelir.

Space Weather dergisinde yayınlanan yeni bir makalede, UCLA’dan araştırmacılar da dahil olmak üzere uluslararası bir uzay bilimci ekibi, bu iki soruyu “hayır” ve “evet” olarak yanıtlıyor.

Mars’a yapılacak bir uçuşun en iyi zamanı

Yani, uzay aracının yeterli korumaya sahip olması ve gidiş-dönüş süresinin yaklaşık dört yıldan kısa olması koşuluyla, insanlar Mars’a güvenli bir şekilde seyahat edebilmelidir. Ve Mars’a yapılacak bir insan görevinin zamanlaması gerçekten de bir fark yaratacaktır. Bilim insanları, Mars’a yapılacak bir uçuşun en iyi zamanının, güneş aktivitesinin zirvede olduğu, güneş maksimumu olarak bilinen zaman olacağını belirlediler.

Bilim insanlarının hesaplamaları, Mars’a gidip gelecek uzay aracını güneşten gelen enerjik parçacıklardan korumanın mümkün olacağını gösteriyor, çünkü güneş maksimumu sırasında, uzak galaksilerden gelen en tehlikeli ve enerjik parçacıklar, artan güneş aktivitesi tarafından saptırılıyor.

“Bu uzunlukta bir yolculuk düşünülebilir” diyen araştırma ekibinden jeofizikçi Yuri Shprits’e, “Mars’a uçuş yaklaşık dokuz ay sürüyor, bu nedenle uzay aracının fırlatma zamanlamasına ve mevcut yakıta bağlı olarak, bir insan görevinin gezegene ulaşması ve iki yıldan daha kısa bir sürede Dünya’ya dönmesi makul” diyor.

“Böyle bir görev uygulanabilir”

Shprits, ayrıca, “Bu çalışma, uzay radyasyonunun, uzay aracının ne kadar ağır olabileceği ve fırlatma zamanı konusunda katı sınırlamalar getirmesine ve Mars’a insan misyonları için teknolojik zorluklar ortaya koymasına rağmen, böyle bir görevin uygulanabilir olduğunu gösteriyor” dedi.

Araştırmacılar, dört yıldan daha uzun olmayan bir görev öneriyorlar çünkü daha uzun bir yolculuk, astronotları gidiş-dönüş sırasında tehlikeli derecede yüksek miktarda radyasyona maruz bırakacak.

Shprits ve meslektaşları, parçacık radyasyonun Mars’a yolculuk sırasında, vücudun farklı organları üzerindeki değişen etkileri de dahil olmak üzere, nasıl etkileyeceğini araştırdılar.

Araştırmada, nispeten kalın malzemeden yapılmış bir uzay aracı kalkanına sahip olmanın astronotları radyasyondan korumaya yardımcı olabileceğini, ancak kalkan çok kalınsa, maruz kaldıkları ikincil radyasyon miktarını gerçekten artırabileceğini belirlendi.

“Uzaydaki iki ana tehlikeli radyasyon türü, güneş enerjili parçacıklar ve galaktik kozmik ışınlardır; her birinin yoğunluğu güneş aktivitesine bağlıdır” diyen Shprits, galaktik kozmik ışın aktivitesinin güneş aktivitesinin zirvesinden sonraki altı ila 12 ay içinde en düşük olduğunu, güneş enerjili parçacıkların yoğunluğunun güneş maksimumu sırasında en yüksek olduğunu söyledi.

Paylaşın

Dişi Sinekkuşları, Erkek Gibi Görünerek Tacizden Kaçıyor!

0

İster insan ister hayvan olun, taciz kabul edilemez. Yine de, dişi sinek kuşları da dahil olmak üzere birçok canlının başına gelen bir şey. Yapılan yeni bir araştırmanın sonuçlarına göre, sık sık erkek sinek kuşları tarafından taciz edilen dişi sinek kuşları buna bir çözüm bulmuş gibi.

Haber Merkezi / Sinekkuşlarını arkadaş canlısı ve sevimli olarak düşünme eğilimindeyiz ama onların dünyası aslında çok sert geçiyor. Örneğin, erkek sinekkuşları, dişi sinekkuşlarına çoğu zaman bir zorba gibi davranıyor.

Erkek sinekkuşları, bir dişi gördüğünde gagalar veya çarparak taciz ederler. Bu durum bazen seksle, bazen sadece baskınlık iddiası veya beslenmeyle ilgili.

Görünüşe göre, dişi sinekkuşları bu sorunu aşmanın bir yolunu bulmuş. Dişi sinekkuşları bu sorunu aşmak için zamanla, erkek sinek kuşlarına benzeyen bir dış görünüş geliştirmişler.

Washington Üniversitesi’nde bir biyolog olan Jay Falk’ın öncülük ettiği ekibin yaptığı yeni bir çalışmada, erkek sinekkuşları ve erkeğe benzeyen dişi sinekkuşları uyum içinde yaşıyor gibi görünüyor.

Falk ve ekibi,, sinekkuşlarının dış görünüşlerine göre nasıl etkileşime girdiğini görmek için bir deney yapmaya karar verir. Deneyde, sinekkuşlarını çekmek için nektarlı bir yemlik kullanıldı; sinekkuşlarının etkileşimlerini nasıl değiştirebileceklerini anlatmak için içi doldurulmuş sinek kuşları eklendi.

Falk ve ekibi, doldurulmuş ve gerçek sinekkuşları arasındaki saldırganlık eylemlerine baktıklarında, içi doldurulmuş renksiz dişilerin, içi doldurulmuş renkli dişilerden çok daha fazla saldırıya uğradığını buldular.

Falk, araştırmanın bulgularına ilişkin yaptığı değerlendirmede, bazı saldırıların cinsel çekimden kaynaklandığını ve erkeklerin mümkün olduğu kadar çok dişiyle çiftleşmek istediğini söyledi.

Falk, açıklamasının devamında, “Ancak açlık da dahil olmak üzere başka nedenler de var. Sinekkuşları, çok yüksek metabolik hızları nedeniyle her zaman yiyecek ararlar, bu yüzden çok arzu edilen miktarı elde etmek için birbirleriyle kavga ederler” dedi.

Washington Üniversitesi’nde bir biyolog olan Jay Falk, Orta Amerika’da yaşayan sinekkuşlarının bir türü olan beyaz boyunlu jakoben sinekkuşları (Florisuga Mellivora) üzerinde uzun süredir çalışıyor. Çalışma Current Biology dergisinde yayınlandı .

Paylaşın

Eşcinselliğin Evrimsel Açıklaması Nedir?

0

Görünüşte göre eşcinsel davranış ve Darwin’in evrim teorisi pek uyuşmuyor. Yine de aynı cinsiyetten davranış, dünya genelindeki insan popülasyonları arasında oldukça yaygın. Nature Human Behavior’da yayınlanan yeni bir araştırmada, genomlarımızda bu paradoksu çözebilecek zorlayıcı ipuçları buldular

Haber Merkezi / Queensland Üniversitesi Psikoloji Okulu’nda Doçent olan Brendan Zietsch liderliğindeki bilim insanlarının bulgularına göre, bazı bireylerde eşcinselliği tetikleyebilen genler, heteroseksüel bireylerin üremesini arttırabilirler. Başka bir deyişle, bazı insanlara evrimsel olarak avantajlı etkiler sunan genler, istenmeyen bir etki olarak sonraki nesillerde eşcinsel döllere neden olabilirler.

Bilim insanları, araştırmaları için, aynı cinsiyetten cinsel davranışlarla ilişkili genetik etkileri, çok sayıda genetik ve sağlık bilgisi içeren 477.522 kişiden oluşan bir veri üzerinden analiz ettiler.

358.426 kişiden oluşan bir örneklemde karşı cinsten cinsel davranış için aynı analizi yaptılar. Karşı cinsten veri setindeki katılımcılar, yaşamları boyunca kaç tane cinsel partnerleri olduğunu söylediler. Karşı cinsten cinsel partnerlerin sayısı, evrim sırasında daha fazla çocuğa yol açacak olan çiftleşme başarısının bir göstergesidir.

Bilim insanları, iki değişkenle ilişkili milyonlarca bireysel genetik varyantı araştırdılar; İnsanların hiç aynı cinsiyetten bir partneri olup olmadığı ve yaşamları boyunca kaç partneri olduğu gibi. Her değişken, genom boyunca yayılmış birçok ilişkili genetik varyanta sahipti. Ve bu varyantların her birinin küçük bir etkisi olsa da, toplamdaki etkileri önemliydi.

Sonuçlar büyük ölçüde benzer

Sonuç olarak, bu analiz, aynı cinsiyetten bir partnere sahip olmakla ilişkili genetik etkilerin, aynı cinsiyetten davranışlarda bulunmamış kişiler arasında daha fazla karşı cinsten partnere sahip olmakla da ilişkili olduğunu gösterdi.

Bilim insanları, sonuçları doğrulamak için çalışma koşullarını daraltarak bulgularını tekrarladılar. Spesifik olarak, aynı analizi ağırlıklı olarak veya yalnızca aynı cinsiyetten partnerleri olan bir birey örneği üzerinde gerçekleştirdiler. Sonuçlar büyük ölçüde benzer oldu.

Bilim insanları son olarak, fiziksel çekiciliğin, risk alma eğiliminin ve deneyime açıklığın da sonuçları etkileyip etkilemediğini test etti.

Brendan Zietsch, araştırmaya ilişkin yaptığı değerlendirmede, “Başka bir deyişle, bu değişkenlerle ilişkili genler hem aynı cinsiyetten cinsel davranışla hem de heteroseksüellerde karşı cinsten partnerlerle ilişkilendirilebilir mi? Her durumda, bu değişkenler için önemli bir rolü destekleyen kanıtlar bulduk, ancak ana sonuçların çoğu açıklanamadı. Dolayısıyla, bu genlerin tam olarak nasıl evrimsel bir avantaj sağladığına dair hala sağlam bir teorimiz yok. Ancak, bir kişiyi genel anlamda ‘daha çekici’ yapan karmaşık faktörlerin bir karışımı olabilir,” dedi ve şöyle devam etti;

“Bu bulgular aynı zamanda evrimsel bir bilgisayar simülasyonu tarafından da doğrulandı. Tabii ki, bu konudaki son söz bu değil. Önemli sınırlamalar, genel popülasyonu temsil etmeyebilecek Batılı beyaz katılımcıları içeren örnekleri içerir. İkincisi, bugün bireylerde bildirilen karşı cinsten cinsel partnerlerin sayısı, evrimsel geçmişimizdeki aynı üreme avantajını yansıtmayabilir. Öyle olsa bile, bu hipotez, şimdiye kadar önerilen insanlarda aynı cinsiyetten davranış için en sağlam açıklama gibi görünüyor.”

“Politik hassasiyetler nedeniyle…”

“Bazı insanların, aynı cinsiyetten cinsel davranışların genetiği ve evrimi gibi hassas konuları incelemenin uygunsuz olduğuna inandığının farkındayım. Benim bakış açım, insan davranışı biliminin insan doğasının gizemlerine ışık tutmayı amaçladığı ve bunun ortak noktalarımızı ve farklılıklarımızı şekillendiren faktörleri anlamayı içerdiğidir” diyen Zietsch. “Politik hassasiyetler nedeniyle cinsel tercih veya benzeri konuları incelemekten kaçınsaydık, normal insan çeşitliliğinin bu önemli yönlerini karanlıkta bırakırdık” ifadelerini kullandı.

Paylaşın

KÜNYE

MESAJ

– Borsa ve Döviz
– Finans
– Enerji
– Otomobil
– Emlak
– Diğer Ekonomi

 

0 (537) 883 27 00

haberkaos.com@gmail.com

Sosyal Medyada Haber Kaos