Çanakkale: Kumkale Kalesi
Kumkale Kalesi; Çanakkale’nin Merkez İlçesine bağlı Kumkale Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.
Çanakkale Boğazı’nın girişinde , Ege denizine bakan yerde Seddülbahir Kalesi’nin tam karşına inşa edilmiştir. Kalenin mevcut halde güney tarafındaki beş kulesi ayaktadır, kuzeye doğru deniz tarafındaki kuleler top ateşi sonucu tahrip olup tamamen yıkılmıştır. Birinci dünya savaşı sırasında tahrip olan kuzey tarafındaki kulelerin yerine savunma amaçlı kullanılan bonetler inşa edilmiştir. On üç tane bonet halen kullanılmaktadır. Kale ana yapısına ek olarak bir cami, bir çifte hamam ve güney kale beden duvarına yapışık bir yeni hamam inşa edilmiştir. Ayrıca kuzeybatıda sahilde küçük bir iskele ve mendirek kalıntısı mevcuttur.
Troia antik şehrine 5 km. uzaklıkta bulunan Kumkale’nin yapımında, Klasik dönem ve Roma döneminde de aktif durumda olan Kestanbol ve Yeniköy ocakları başta olmak üzere yakında bulunan taş ocaklarından sağlanan taşların yanı sıra Troia antik şehri kalıntılarının da kullanıldığı sanılmaktadır. Depremler gibi doğal afetlerin yanı sıra birinci dünya savaşında da ağır tahribata uğrayan kale bir çok kez onarılmıştır. On sekizinci yüzyılda Kumkale, Ege denizine doğru genişlemeye çalışan Rus donanmasını engellemek için Osmanlı kalelerinin güçlendirilmesi amacıyla çağrılan Fransız mühendisler tarafından kapsamlı olarak onarılmış ve yapısal olarak desteklenmiştir.
Birinci dünya savaşında Fransız birlikleri tarafından hedef alınan ve tahrip edilen kale yapısının yakınında Eski Kumkale Köyü’nün sivil mezarlığı bulunmaktadır. Şu an Kumkale Köyü kale yapısına 3 km. uzaklıktadır. Ve köyün yakınında deniz ve kara çarpışmalarında ölen askerler için düzenlenen Kumkale Şehitliği bulunmaktadır. Ayrıca Kumkale yakınında Çakaltepe de yapılan Kumkale-Çakaltepe bataryası Birinci Dünya Savaşında kullanılmıştır. Venedik gemilerinin saldırılarına karşı yapılan kale bugün askeri birliğe ev sahipliği yapmaktadır.
