Bronkoskopi nedir, nasıl yapılır?

Teşhis ve tedavi amacıyla geliştirilen Bronkoskopi, solunum yollarını görmek ve çeşitli akciğer hastalıklarını teşhis etmek için yapılan bir testtir. Başka bir deyişle, Bronkoskopi gırtlak bölgesinden sonraki solunum yollarını ve akciğerleri incelemek, tanı ve tedavi için bir takım işlemler, girişimler yapmak kullanılan bir tür endoskopi yöntemidir.

Yaygın olarak kullanılan bronkoskoplar fleksibl özellikte olup bu cihazlarda hastanın bronş ağacına giren kısım oldukça incedir ve bu sayede hastada fazla bir rahatsızlık hissi uyandırmaz. Esnekliği sayesinde burun veya ağızdan uygulanabilir. Cihazın uç kısmında yer alan mercek ile havayollarından alınan görüntü fiberoptik sistem ve bu sisteme ilave edilen bir kamera ile monitörden izlenir.

İşlem esnasında bronş mukozasından biyopsi alınabilir, fırçalama ile materyal elde edilebilir, ya da bronş ağacına serum fizyolojik verilip geri çekilerek elde edilen bu sıvıda bakteri veya tümör hücrelerinin varlığı incelenebilir. Rijit bronkoskop esnek olmayan açık tüp şeklinde olup genel anestezi altında, ağızdan uygulanır. Yabancı cisim çıkarılması veya tedavi amaçlı kullanılır.

Bronkoskopi iki ana nedenle yapılır;

• Tanı amaçlı: Çeşitli nedenlerle çekilmiş akciğer grafisi ya da bilgisayarlı tomografide anormal bulgular saptandığında, 2 haftadan uzun süren ve doğrudan ses tellerinin bir hastalığı düşünülmemiş ses kısıklığı varlığında, nedeni açıklanamamış ve uzun süredir devam eden öksürük varlığında, öksürükle birlikte kanlı balgam ya da kan tükürme durumunda, nefes borusuna yabancı bir cisim kaçıran hastalarda uygulanır.
• Tedavi amaçlı: Bronşlarda aşırı sekresyon (ifrazat) birikimi varlığında bunları temizlemek amacıyla, havayollarındaki yabancı cisimleri çıkarmak amacıyla, nefes borusu veya ana bronşlardan kaynaklanan iyi ya da kötü huylu tümörlerin girişimsel bronkoskopi uygulamaları yani lazer, argon plazma koter, elektrokoter, kriyokoter ile tümörün çıkarılması amacıyla, nefes borusu ve ana bronşların çeşitli nedenlerle oluşmuş darlıklarının tedavisi için stent uygulaması amacıyla, terapötik bronkoskopi uygulanır.

Bronkoskopi nasıl yapılır;

Bronkoskopi sırasında burun ve boğaza lokal anestezik sprey uygulanır. Ayrıca doktor, hastanın rahatlamasına yardımcı olacak bir sakinleştirici ilaç verebilir. Oksijen, genellikle bu uygulama sırasında verilir. Genel anestezi çok nadiren gereklidir

Hasta rahatladıktan sonra doktor cihazı burun bölgesine yerleştirir. Cihaz, burundan ve boğazdan geçerek bronşlara ulaşır. Akciğerden doku örnekleri almak için bronkoskopa fırçalar veya iğneler takılabilir. Bu örnekler doktorun, olabilecek tüm akciğer hastalıklarını teşhis etmesine yardımcı olabilir.

Doktor, ayrıca hücreleri toplamak için bronşiyal yıkama denilen bir işlemi kullanabilir. Bu, solunum yollarının yüzeyine tuzlu su çözeltisinin püskürtülmesiyle yapılır. Yüzeyden yıkanmış hücreler daha sonra toplanır ve mikroskop altında incelenir. Hava yolları tıkanmışsa, açık kalması için stente ihtiyaç olabilir. Stent, cihazla beraber bronşlara yerleştirilebilecek küçük bir tüptür.

Doktor akciğerleri incelemeyi bitirdiğinde cihazı tekrar çıkararak işlemi bitirir. Bu işlemden sonra 1,5-3 saat arası herhangi bir şey yemek veya içmekten kaçınılması gerekir. Bu test ortalama 25-30 dakika sürebilir. Testten sonra bir süre solunum ve kan basıncı izlenir. Boğaz kısmında birkaç gün boyunca geçici olarak ağrı, ses kısıklığı ve hışırtılar olabilir. Bu semptomlar için herhangi bir ilaca gerek yoktur.

Bronkoskopi sonrası;

Verilen sakinleştirici ilaçlar uyku hali yapacağından hasta odasında bir süre istirahat eder. Boğaz ve gırtlak bölgesindeki uyuşmanın geçmesi ve uyutma refleksinin normal haline gelebilmei için yaklaşık 2 saatin geçmesi gerekmektedir. Bu nedenle bronkoskopi yapıldıktan sonra 2 saat içinde yemek yenmemeli ve su içilmemelidir. Bronkoskopi işleminden 24 saat sonra bu belirtiler tamamen kaybolur. Boğazdaki hafif ağrı hissi ve sesteki boğukluk bir süre devam edebilir. Bronkoskopiden sonra balgamda kan görülebilir. Bununda hiçbir tehlikesi yoktur.

Eve dönüş;

Hastanın aynı gün içinde eve dönmesi halinde, yanında mutlaka bir refakatçinin bulunması gerekmektedir. Eve döndükten sonra günün kalan saatlerini istirahat ile geçiriniz. Anestezinin etkisi bazen uzun sürer. Bu nedenle aşağıda belirtilen işlemlerin yapılmaması gerekmektedir.

• Otomobil kullanmak
• Bir iş makinesini işletmek
• Alkol almak

Anestezinin etkisi ertesi gün geçeceğinden normal faaliyetlerinize devam edebilirsiniz.

Sonuçları ne zaman alınır?

Doktor, bazı hastalara uyanır uyanmaz sonuç hakkında bilgi verebilir. Patolojik muayene için doku alınmış ve bronş lavaj sıvısı bakteriyolojik incelemeye gönderilmişse laboratuvardan sonuçların alınması 5-10 gün sürebilir. Uyuşturucu ilaçlar size söylenenleri unutmanıza neden olabilir. Bu nedenle bir yakınınızın size eşlik etmesinde yarar vardır. Laboratuvar sonuçlarının alınmasından sonra gerekli tedaviyi doktorunuz size tavsiye edecektir.