BMGK, Gazze’ye ‘İnsani Yardım’ Tasarısını Kabul Etti

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), Gazze Şeridi’ne insani yardımın arttırılmasına yönelik tasarıyı onayladı. 15 üyeli Güvenlik Konseyi’nde yapılan oylamada 13 üye kabul oyu kullanırken ABD ve Rusya çekimser kaldı.

Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) sunduğu karar tasarısı, daha önce dört kez yapılan ertelemelerden ve üye ülkeler arasındaki yoğun müzakerelerden sonra yeniden görüşmeye açılmıştı.

Uluslararası hukuk açısından bağlayıcılığı olan karar tasarısında, taraflara şiddetin “kalıcı olarak sona erdirilmesi için koşulların yaratılması” çağrısı yapıldı.

10 günü aşkın süredir üzerinde müzakere yürütülen orijinal metinde, “İsrail ile Hamas arasındaki düşmanlıkların acilen askıya alınması… Uluslararası insani hukuka yönelik tüm ihlaller ile sivillere ve sivil unsurlara yönelik ayrım gözetmeyen saldırıların kınanması” ifadeleri yer alıyordu. İfadeler ABD’nin baskıları sonucu karar tasarısından çıkarıldı.

Diplomatik kaynaklar, ABD Başkanı Joe Biden’ın karar tasarısını veto etme kararı aldığı, ancak Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ın BAE ve Mısırlı mevkidaşları ile yaptığı görüşmelerde muhataplarını bazı tavizlere ikna ettiği bilgisini paylaştı.

BMGK’da daha zayıf bir metnin kabul edilmesi Konsey üyeleri arasında hoşnutsuzluk yaratırken, Rusya’nın Daimi Temsilcisi Vasili Nebenzia BMGK dışında görüşmeler yürüten ABD’ye tepki göstererek bunu “utanç verici, alaycı ve sorumsuz bir tutum” olarak değerlendirdi.

Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) Daimi Temsilcisi Büyükelçi Lana Nuseybe, metnin “mükemmel olmadığını” belirterek, bölgede zor durumda olanlara yardım edilmesi ve kıtlığın engellenmesi için ateşkese ihtiyaç olduğunu vurguladı. Çin temsilcisi de metni ateşkes çağrısı içermemesi nedeniyle eleştirdi.

Karar metninde neler var?

Güvenli ve engelsiz insani yardım erişimine izin vermek için “çatışmaların acilen durdurulması” ve “çatışmaların sürdürülebilir bir şekilde kesilmesine yönelik acil adımlar atılması çağrısını” içeren kilit hüküm, kabul edilen tasarıdan çıkarıldı.

Bunun yerine, “güvenli ve engelsiz insani erişimin derhal sağlanması için acil adımlar atılması ve ayrıca çatışmaların sürdürülebilir bir şekilde kesilmesi için gerekli koşulların yaratılması” çağrısında bulunuluyor. Atılacak adımlar tanımlanmıyor.

Yardım sevkiyatlarıyla ilgili kilit bir nokta olarak da karar, BM’nin “Gazze’ye kara, deniz ve hava yollarıyla sağlanan tüm insani yardım sevkiyatlarını, insani niteliklerini teyit etmek için dış taraflar üzerinden münhasıran izlemesi” yönündeki önceki talebi ortadan kaldırıyor.

Bunun yerine kararda BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’ten, Gazze’ye çatışmanın taraflarından gelmeyen yardım sevkiyatlarının insani yardım ürünü olup olmadığını “kolaylaştırma, koordine etme, izleme ve doğrulama sorumluluğuna sahip üst düzey bir insani yardım ve yeniden inşa koordinatörü” ataması talep ediliyor.

Koordinatörden yardımların hızlandırılması için bir “mekanizma” kurması isteniyor ve çatışmanın tarafları olan İsrail ve Hamas’ın koordinatörle işbirliği yapması talep ediliyor.

Değiştirilen karar İsrail’in Gazze’deki 2,3 milyon kişiye yapılan tüm yardım sevkiyatları üzerindeki kontrolünü azaltmıyor. İsrail, Mısır’dan Refah geçişi ve İsrail kontrolündeki Kerem Şalom geçişi üzerinden Gazze’ye yapılan sınırlı yardım sevkiyatını denetliyor.

BM Genel Sekreteri Guterres: Daha fazlasına ihtiyaç var

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres karar tasarısının kabul edilmesinin ardından yaptığı açıklamada, kararın Gazze Şeridi’ndeki insanların acılarının hafifletilmesine katkı sağlamasını umduğunu belirtti. Guterres, metinde şiddetin sona erdirilmesi yönünde bir çağrı olmamasına atıfta bulunarak, bölgede “acilen daha fazlasına ihtiyaç olduğunu” kaydetti.

“Gazze halkının acil ihtiyaçlarının karşılanması ve devam eden kabuslarının sona ermesi için tek seçeneğin insani ateşkes” olduğunu ifade eden BM Genel Sekreteri, çatışmalar yaşanmadığı takdirde insani yardımın etkin bir şekilde ulaştırılabileceğini söyledi.