Akdağ Tabiat Parkı; Afyonkarahisar İli, Sandıklı İlçesi ile Denizli İli, Çivril İlçesi sınırları içerisinde yer almaktadır.
Tabiat Parkı alanı içinde 76 familya ve 286 cinse ait 550 tür, 13 alttür ve 3 varyeteden oluşan 566 takson’ un bulunduğu belirlenmiştir. Park alanı içerisindeki taksonların 95 (% 16,78)’ i Akdeniz, 52 (% 9,18)’ si Avrupa-Sibirya, 52 (% 9,18)’ si İran-Turan ve 446 (% 78,79)’sıfitocoğrafik bölgesi bilinmeyenler veya geniş yayılışlı olan türlerdir. AkdağTabiat Parkı’nda toplam 84 endemik takson belirlenmiştir.
Orman formasyonu içerisinde kızılçam, karaçam, meşe ve ardıç çeşitleri hâkim türlerdir. Karaçam mescereleri koru veya bozuk nitelikte olup, sahanın hâkim ağaç türüdür. Meşe ve ardıç mescereleri bozuk veya baltalık niteliğindedir. Ayrıca münferit olarak titrek kavak, doğal yayılışının dışında 6 ha büyüklüğünde genç sarıçam mesceresi ve Sandıklı kısmında endemik olarak ehrami karaçam mevcuttur.
Tabiat Parkı alanında 4 adet iki yaşamlı türü, 11 adet sürüngen türü, 12 adet memeli hayvan türünün var olduğu belirlenmiştir.
Tabiat Parkının ana kaynak değerlerinden olan Kızıl geyik ’in doğal yaşam alanı park sınırlarının tamamını kaplamaktadır. Tabiat parkı alanının tamamı Kızıl geyik ‘in doğal yaşam alanı olması nedeniyle biyolojik sınırlayıcı özelliğindedir. Ayrıca alanda çok sayıda yılkı atı yer almaktadır.
Jeolojik yapı olarak farklı yüksekliklere sahip, kesintisiz olmayan, açıklığı olan geniş yapraklı, alt tabakası zengin, karışık orman ekosistemi özelliğindeki Tabiat Parkı alanının tamamı Kızıl geyik (Cervuselaphus) için beslenme barınma yuvalanma üreme dolaşma alanı olması nedeniyle önemlidir.
Kocayayla, Karanlıkdere Mevkii, Akkaletepe ve Akdağ kayalık alanlarının kuşlar açısından önemli olduğu belirlenmiştir. İnsan baskısından, otlatmadan, kirlilikten uzak kaldığı için Karanlık Dere, birçok böcek grubunu barındırması bakımından önem taşır.
Ayrıca bütün dere kenarları içerdikleri otsu bitkiler nedeni ile genel olarak böcek potansiyeli bakımından dikkate alınması gerekmektedir. Bu nedenle bütün dere kenarlarını da önemli alan olarak nitelemek mümkündür.
Tabiat Parkında tespit edilen 34 familyaya ait 123 kuş türü tehlike kategorileri açısından, 107 tür Bern sözleşmesi kapsamında, 3 tür IUCN kapsamında ve 58 tür ise Red Data Book (RDB) kapsamında yer almaktadır.
Akdağ ve çevresi içerdiği rekreasyon potansiyeli, yaban hayatı zenginliği, ilgi çekici güzel manzara açılımları nedenlerinden dolayı tabiat parkı olarak ayrılmıştır. Akdağ ve yakın çevresinin sahip olduğu dağ, kanyon, vadi ve peyzaj değerleri, mevcut bitki örtüsü ve yaban hayatı özelliği nedeniyle korunması ve koruma-kullanma dengesi içerisinde farklı rekreasyon kullanımlarına imkan sağlayacak şekilde geliştirilerek, yakın çevresinden başlayıp, bölge ve ülke ölçeğinde kullanımının sağlanması ve etkin bir şekilde korunarak gelecek kuşaklara milli bir miras olarak bırakılması amaçlanmıştır.
Saha tamamen orman karakterinde olup içerisinde yerleşim yeri yoktur. Karaçam dağ ormanı ekosistemi, orman üst sınırı geçiş ekosistemi(supalpinzonu) ve orman üst sınırı ekosistemi(alpinzonu) bulunmaktadır.
Akdağ Tabiat Parkında “Zorluk Derecesi Yüksek Yürüyüş Güzergâhları” bulunmakta ve “Karanlık Dere-Tokalı Kanyonu Yürüyüş Güzergâhı ile Sığır Kuyruğu-Akkale Tepe Zirve Yürüyüş Güzergâhı” mevcuttur.
Alanın gerek doğal çevre özellikleri, , gerek koruma – kullanma dengesi içerisinde işletilmesi, alanda hiçbir yerleşim yerinin bulunmayışı ve büyük yerleşim alanlarına uzaklığı gibi çeşitli özelliklerinden dolayı, sahanın kaynak değerlerinden birisi olan Yaban Hayatı, varlığını günümüze kadar korumuştur. Bu durumun en açık görüldüğü yerler, özellikle alanın Kocayayla ile Yangın gözetleme kulesi arasındaki bölümün (Yangın Sahası) dışında kalan iki Akdağ arası, Tokalı Kanyonu ve Karanlıkdere Vadisini içine alan bölümlerdir.
Alanın ekolojisinin yüksekliğe bağlı klimaks dağ ekosistemlerini içermesi ile çeşitli omurgalılar (kuşlar ve büyük memeliler) için önemli yaşam, alanları sunmaktadır. Alanda Geyik ve Yılkı Atları mevcuttur. Yapılan envanter çalışmasına göre geyik sayısının 500’ün üzerinde olduğu bilinmektedir. Ayrıca alan, koruma altındaki kuş türlerinden kara akbaba, kızıl akbaba, sakallı akbaba ve küçük kartal gibi yırtıcı kuşlarla önemli kuş alanlarındandır.
Akdağ Tabiat Parkı’nda zengin tabii değerlerle birlikte kültürel yapı da oldukça zengin bir çeşitliliğe sahip ve bu miras günümüze kadar ulaşıyor. Özgün mimari dokusunu koruyan köy evleri, kadınların günlük yaşamlarında hala kullandıkları geleneksel renkli giysiler, el sanatları ve yöreye has yemekler korunan kültürel değerlerin önemli unsurları. Bazı bitki ve hayvan gastronomikmaksatlarla türleri yöre halkı kültürünün bir parçası olarak tıbbi, aromatik ve hala kullanılıyor.
Hoşgörü, dayanışma ve saygıya dayalı geleneksel yaşam tarzı; yöre halkının uyum içinde yaşamasına olanak tanıyor ve bu da ziyaretçilere misafirperverlik olarak yansıyor.
Akdağ ve çevresinin içerdiği rekreasyon potansiyeli, yaban hayatı zenginliği, ilgi çekici güzel manzara açılımları nedenlerinden dolayı tabiat parkı olarak ayrılmıştır. Akdağ ve yakın çevresinin sahip olduğu dağ, kanyon, vadi ve peyzaj değerleri, mevcut bitki örtüşü ve yaban hayatı özelliği nedeni ile korunması ve koruma-kullanma dengesi içerisinde farklı rekreasyon kullanımlarına imkan sağlayacak şekilde geliştirilerek, bölge ve ülke ölçeğinde kullanımının sağlanması ve etkin bir şekilde korunarak, gelecek kuşaklara milli bir miras olarak bırakılması amaçlanmıştır.
Akdağ ve çevresi bitki örtüsü ve yaban hayatı özelliğine sahip, manzara bütünlüğü içinde halkın dinleme ve eğlenmesine uygun bir tabiat parçasıdır. Tabiat Parkının Kocayayla Günübirlik Kullanım alanında; 10 adet Kır evi, Çocuk oyun alanları, kanyon, dağ, vadi manzara açılımı, bitki örtüsü, yaban hayatı gibi doğal, kültürel ve tarihi kaynak değerlerine sahip olup Afyonkarahisar ve Denizli illeri için ender bir doğa harikasıdır.
Sığırkuyruğu yaylası ve Kocayayla günübirlik kullanım alanları ile zorluk derecesi yüksek Karanlık Dere Tokalı Kanyonu Yürüyüş Yolu ve Karanlık Dere Tokalı Kanyonu Yürüyüş Yolu ile zorluk derecesi düşük Kocayayla Yürüyüş Yolu, Çamoluk Sırtı- Çimentepe Yürüyüş Yolu ve Sığırkuyruğu Tepe- Kartalçimen Tepe Yürüyüş Yolu tur güzergâhları ekoturizm potansiyeli açısından Tabiat parkı içerisinde bulunan önemli alanlardır.
Akdağ Tabiat parkında;
- Sığırkuyruğu yaylası ve Kocayayla günübirlik kullanım alanlarında piknik yapılabilir.
- Tokalı kanyonunda kanyon geçişi yapılabilir.
- Kocayayla’nın güneyinde karstik bir fosil mağara olan Kurtini Mağarası görülebilir.
- Park içinde belirlenmiş tur güzergâhlarında Doğa yürüyüşü yapılabilir.
- Obruk yaylasının kuzey batısında Porsuk ağacı (Taxusbaccata) topluluğu görülebilir.
- Kocayaylada Sarıçam meşceresi görülebilir.
- Sandıklı Akdağ bölümünde endemik olarak Ehrami Karaçamı (Pinusnigrapaliasiana var pyramidata) görülebilir.
- İlk defa bu alandan bilim dünyasına tanıtılan Barbareahedgeana, Polygonumafyonicum bitkileri görülebilir.
- Tabiat parkında yaşayan Kızıl Geyik, Kurt, Yılkı Atları, Kızıl Akbaba, Kara Akbaba, Sakallı Akbaba, Akkuyruk Kartal, Kaya Kartalı ve Küçük Kartal Gibi Yırtıcı Kuşlar ile diğer yaban hayvanlarının gözlemi yapılabilir.
Tabiat parkında Sığırkuyruğu yaylası ve Kocayayla günübirlik kullanım alanları bulunuyor. Alanda mükemmel bir doğa turu gerçekleştirilebilir. Bir yandan buz gibi akan sularından yudumlanırken, bir yandan yılkı atlarının geçişi izlenilebilir. Belki de bir kızıl geyik fotoğrafı çekilebilir. Ayrıca gruplar halinde gelinerek; fotoğrafçılık, Kampçılık ve Kuş Gözlemciliği tabiat parkında yapılabilecek aktiviteler arasında yer almaktadır.
Akdağ Tabiat Parkı; rekreasyon potansiyeli, yaban hayatı zenginliği, kanyonu ve güzel manzara açılımları nedeni ile Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nın 29.06.200 tarih ve MPG.MP.1.23.03/270 sayılı oluru ile ilan edilmiştir.
Tabiat Parkı’na ilişkin koruma – kullanma dengesinin tesisi ile gelecek nesillere milli bir miras olarak bırakılabilmesi için arazi kullanım kararlarının alındığı Gelişme Revizyon Planı; 2873 sayılı Milli Parklar Kanununun 4. maddesine istinaden Orman ve Su İşleri Bakanlığınca onaylanarak yürürlüğe girmiştir.
