Beriberi nedir? Belirtileri, Nedenleri, Tedavisi
Vücutta B1 vitamini (Thiamine) eksikliğinde ortaya çıkan Beriberi, beslenme bozukluğundan kaynaklanan bir hastalıktır.
Beriberi kelimesi, hayatı tehdit edici semptomlara neden olabileceği için “aşırı zayıflık” anlamına gelen Sinhalese kelimesinden gelmektedir.
Genel olarak B1 vitamini eksikliği görülebilecek kişileri ise şu şekilde sıralayabiliriz;
Çok sık alkol tüketenler, doğum kontrol hapı kullananlar, yaşlı kişiler, karbonhidrat oranı yüksek olan gıdalarla beslenenler, yoğun stres altında olanlar, obezite, hipertiroidi, AİDS gibi hastalıkları olanlar, diyaliz hastaları, uzun süreli ishal ve idrar söktürücü ilaç kullananlar ile hamile ve emziren kadınlardır. Beriberinin görülme ihtimali saydığımız bu kişilerde daha fazladır.
Beriberi hastalığının belirtileri nelerdir?
B1 vitamini eksikliğine bağlı olarak gerçekleşen bu sinir hastalığı, yaş ve kuru beriberi haricinde bir de çocuk beriberisi olarak karşımıza çıkar.
Kuru Beriberi belirtileri;
Bu türde daha çok iskelet ve kas sistemi etkilenmektedir. Semptomlarını aşağıdaki gibi saydığımız kuru beriberinin çok şiddetli vakalarında felçlik, bir deri bir kemik kalıncaya kadar aşırı zayıflama ve yataktan çıkamayacak kadar halsiz olma durumları oluşur. Kuru beriberinin belirtileri genel olarak şu şekildedir;
- Ellerde ve ayaklarda karıncalanma benzeri uyuşukluk
- Konuşma güçlüğü
- Unutkanlık ve zihin karışıklığı
- Tendon reflekslerde zayıflık
- Alt bacaklarda güçsüzlük ve kas becerilerinde zayıflık
- Kusma
- İstemsiz göz hareketleri
Yaş Beriberi belirtileri;
Islak beriberide semptomlar daha çok kalp-damar sistemi üzerinde görülür. Kalbin vücuda yeteri miktarda kan pompalayamaması sonucu ortaya çıkan yaş beriberi belirtileri şunlardır;
- Nefes darlığı
- Kalp atış hızında artış
- Damar genişlemesi
- Kalp yetmezliği
- Alt bacaklarda ödem
- Paroksismal noktürnal dispne
İnfantil Beriberi belirtileri;
Anne sütü ile beslenen bebeklerde görülür. Eğer annede B1 vitamini eksikliği varsa bu durum bebeğe de yansıyacaktır. Bebek genel olarak huzursuzdur ve gelişim bozuklukları görülür. Belirtileri ise şu şekildedir;
- Kusma
- Kilo kaybı
- Ödem
- Asabiyet hali
- Huzursuzluk
- İshal
- Ses kısıklığı ve boğukluk
- Ciltte solgunluk
- Kalp ve damar sisteminde bozukluk.
Nadir olsa da, beriberi Wernicke-Korsakoff sendromu adı verilen bir duruma yol açabilir. Bu sendrom ciddi tiamin eksikliğinden kaynaklanan bir beyin hasarıdır. Wernicke-Korsakoff sendromu olan kişilerde görülebilecek belirtiler:
- Hafıza kaybı
- Genel zihin karışıklığı
- Hızlı göz hareketleri
- İstemsiz göz hareketi
- Bulanık veya çift görme
- Kas – koordinasyon kaybı
- Halüsinasyon
Tedavisi;
Beriberi tedavisinin amacı vücuttaki tiamin seviyelesini arttırmaktır. Bunun için doktorlar, tiamin seviyesini yükseltmek için oral takviyeler veya enjeksiyonlar önerebilir.
Tedavi süreci boyunca vücudun vitamini ne kadar emebildiğini görmek için kan testleri uygulanır. Erken tedavi ile beriberi sonucu oluşan kalp ve sinir sistemindeki zararlar geri dönüştürülebilir.
B1 vitamini hangi yiyeceklerde bulunur?
- Süt ve süt ürünleri
- Meyve ve sebzeler (bezelye, fasulye, kuşkonmaz, patates, marul, ıspanak, domates, ananas, Brüksel lahanası, patlıcan)
- Tahıllar (çavdar, buğday tohumu, tam tahıllı gevrekler)
- Et ve balıklar
- Kuruyemişler (ayçiçeği çekirdeği, badem, ceviz, kaju, fındık).
