Bartın: Edhem Ağa Konağı
Edhem Ağa Konağı; Bartın’ın Amasra İlçesi, Küçük Liman bölgesinde yer almaktadır. Bu tarihi konak günümüzde ev olarak kullanılmaktadır.
1889 yılında inşası tamamlanan yapı, Amasra’da korunarak günümüze kadar gelebilmiş özgün yapı olması nedeniyle önemlidir. Karadağ’dan Amasra’ya gelen madenci Edhem Ağa (ölümü 1921), 1864′ te Tarlaağzı Köyünde kömür ocağı açan ilk Müslüman sermayedar olarak bilinir. Müslüman bir yatırımcı olan Edhem Ağa hatırı sayılır servet edindikten sonra, Amasra’da satın aldığı arsada, Safranbolu’dan gelen ustalara, mimarisi İstanbul’da yapılan bu konağı inşa ettirmiştir.
Ailesi için tasarladığı evin yapılması için İbrahim Ağa’yı görevlendirmiş ve söylentilere göre de bir fes dolusu altın Osmanlı lirası vermiştir. Ev planının nasıl olacağının tasarım belli olduktan sonra Safranbolu’nun Bulak köyünden Rum ve Türk ustalar evin yapımı için getirtilmiştir. Tescilli eski eser olan Edhem Ağa evi özgün biçimiyle korunmuştur. Ancak su kuyulu ve tulumbalı arka bahçesi ve doğu cephesindeki büyük avlusu 1974′ te maalesef ki dönemin belediyesi tarafından kamulaştırılarak ‘Pazar Yeri’ olarak yapılmıştır. Bu sebeple de doğal çevresini yitirmiştir.
Türk Ampiri denen üslupta inşa edilmiş olan özgün bir yapıdır. Konağın taş kemerli dış kapısından ön taşlığa, buradan da basık kemerli cümle kapısından giriş katına geçiş sağlanmıştır. Burada ‘Taşlık’ adı verilen geniş bir hol, mutfak, hamam ve yemek odası bulunmaktadır. Evin içinden merdivenle orta kat ve üst katta çıkılmaktadır. Bu iki katta da (L) biçiminde birer sofa ile dörder oda, tuvalet ve abdestlik bölümleri bulunur. Orta kat sofasından limana bakan terasa çıkılırken, üst kat sofadan da mermer balkona çıkılır.
Bu tarihi konak 1968 depreminde kısmen hasar görmüştür. Teknik rapora dayalı olarak ve özgün yapısı korunmak suretiyle İbrahim Ağa’nın oğlu Celil Tamer ve Ethem Ağa’nın torunu Agah Simberk tarafından onarılmış, duvarları takviye edilmiştir.
