Ardahan: Kinzi Kalesi
Kinzi Kalesi; Ardahan’ın Merkez İlçesi, Bağdeşen (Kinzodamal) Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. İl Merkezi’nden Bağdeşen Köyüne günün belirli saatlerinde toplu ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.
Kale yüksek bir dağın dil şeklindeki ucuna yapılmış olup üç tarafı sarp bir kayalıkla sınırlanmaktadır. Kale, iç ve dış kale olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. 17×25 m boyutlarında ve dikdörtgen planlı olan iç kale kuzeydedir ve daha yüksektir. Kalenin güneyinde ise eski bir yerleşme ve büyük ölçüde yıkılmış olan dış sur duvarları bulunmaktadır.
Giriş kısmının hangi yönde olduğu günümüzde belli değildir. Genel anlamda değerlendirildiğinde kalenin Demir Çağı’nda yapıldığı ancak daha sonra yapılan değişikliklerle günümüzde Demir Çağı mimari özelliğini büyük ölçüde kaybettiği görülmektedir. Ancak kalenin konumu ve alt yapısı Urartu mimarisi özelliği taşır.
Asya’dan Anadolu’ya bir geçiş noktası olan Ardahan bu stratejik konumu itibariyle tarih boyunca bu bölgede bulunan devletler arasında mücadelelere sebep olmuş ve sürekli el değiştirmek durumunda kalmıştır. Urartular, Arda Türkleri, Saka- İskit Türleri, Selçuklular ve Osmanlılar yörede yaşamış önemli uygarlıklardır.
Ardahan’ın kendine has özellikleri olan bir kültür mirası bulunmaktadır. Bu kültür mirası içerisinde kalelerde dikkat çekmektedir: Ardahan Kalesi, Savaşır (Cancak) Kalesi, Kinzi Kalesi, Sevimli Kalesi, Kalecik Kalesi, Şeytan Kalesi, Kurtkale, Kazan Kale, Altaş (Ur) Kalesi, Kırnav Kale
