Anoreksiya Nervosa İçin Kimler Risk Altındadır?
Psikolojik bir rahatsızlık olan ve ince kalmak konusunda aşırı takıntıya sahip olan kişilerde görülen Anoreksiya Nervosa, bir tür yeme bozukluğudur. Anoreksiya Nervosa, erkeklerden daha fazla kadınları etkiler.
Haber Merkezi / Anoreksiya Nervosa, ayrıca kızlar ve genç kadınlar arasında yaşlı kadınlara göre daha yaygındır. Ortalama olarak, 16 veya 17 yaşında anoreksi gelişir. 13 ila 19 yaş arasında genç kadınlar en fazla risk altındadır. Ancak yeme bozuklukları yaşlı kadınlarda daha sık görülmektedir.
Yakın tarihli bir çalışma, 13 ila 19 yaş arasındaki genç kadınların yüzde 13’ü ve 20’li yaşlarının başındaki genç kadınların en fazla risk altında olduğunu gösteriyor. Ancak orta yaştaki ve yetişkin kadınlarda yeme bozuklukları yaşarlar. Yakın zamanlı bir çalışma, 50 yaş üstü kadınların yüzde 13’ünde yeme bozukluğu belirtileri görülmüştür.
Anoreksiya Nervosa belirtileri nelerdir?
Fiziksel belirtiler:
- Aşırı kilo kaybı
- Kansızlık
- Düzensiz kalp ritmi
- Yorgunluk
- Uyku bozukluğu (İnsomnia)
- Erkeklerde testis oranında düşüş
- Kadınlarda adet düzensizliği ya da adet görememe
- Baş dönmesi ve bayılma
- Tırnaklarda mavimsi renk değişikliği
- Saçlarda incelme ve azalma
- Kabızlık
- Kuru ya da sarımsı cilt
- Kemik erimesi
- Kol ya da bacakların şişmesi
- Böbrek sorunları
Duygusal ve davranışsal belirtiler:
- Sürekli besinlerle ilgilenme,
- Açlık hissini reddetme,
- Kilo alma korkusu,
- Sosyal hayattan geri çekilme,
- Sinirli olmak,
- Depresif ruh hali ve depresyona girme.
Anoreksiya Nervosa nedenleri?
Anoreksiya nervosanın kendine özgü bir nedeni yoktur. Ergenlik döneminde görülen bir hastalık olan anoreksiyanın gençlerin ergenlik değişimlerine uyum sağlamada karşılaştığı gülüklerden dolayı ortaya çıktığı söylenebilir. Çevresel, psikolojik ve biyolojik faktörlerin bir araya gelmesi sonucu ilerleyen hastalık tedavi edilmediğinde hastanın hayatını kaybetmesine neden olabilir.
Biyolojik nedenler; Anoreksiya nervosa hastaları genellikle duyarlı, azimli ve mükemmeliyetçi kişiliğe sahiptir. Genetik yatkınlığı olduğuna dair kesinleşmiş çalışmalar olmamasına rağmen ailesinde anoreksiya hikâyesi olanlarda hastalığın görülme riski yüksek olabilir.
Psikolojik nedenler; Bebeklik ve çocukluk dönemindeki yanlış beslenme davranışları ilerleyen dönemlerde anoreksiya gelişimi için risk yaratabilir. Utangaç, depresif, boyun eğen, obsesif kompülsif kişilik bozukluğuna sahip gençlerde hastalık daha sık görülür. Ebeveynleri ile arasında sevgi bağı düşük olanlarda ve geçmişte cinsel istismara uğramış kadınlarda anoreksiya nervosa görülme riski yüksektir.
Çevresel faktörler; Moda dünyasında zayıf vücudun popüler olması özelikle ergenlik dönemindeki gençleri olumsuz etkiler. Zayıf bir bedene sahip olmak amacıyla gençler diyet yapmaya başlar ve ince görünmek konusunda takıntılı bir ruh haline bürünür. Dansçılar, balerinler, mankenler, jokeyler iş yaşamlarındaki rekabetten ve beklentilerden dolayı sürekli kilolarını korumak zorundadır. Bu meslek grubundakilerde yeme bozuklukları görülme riski yüksektir.
Anoreksiya için ne zaman doktora başvurmak gerekir?
Anoreksiya, diğer yeme bozuklukları gibi ömür boyu sürebilen bir hastalıktır. Anoreksiyalı kişiler hastalığın en başından itibaren tedavi olmayı reddeder. Kişide fiziksel ve duygusal belirtilere ek olarak aşağıdaki durumlarda varsa anoreksiyadan şüphelenerek doktora başvurmak gerekir:
- Öğün atlamak,
- Yemek porsiyonlarını küçültmek,
- Yemek yememek için bahaneler üretmek,
- Besinlerin yağ ve kalorilerini sürekli hesaplamak ve bu değerlere göre beslenmek,
- Lezzetli yemeklerden kaçmak,
- Sürekli kaç kilo olduğunu tartmak,
- Toplum içinde yemek yemeyi reddetmek,
- Ayna karşısında kendini çok sık kontrol etmek,
- Ne kadar ince olursa olsun kilolu olduğunu savunarak şikayet etmek,
- Bol kıyafetler giyerek vücudu saklamak,
- Kimsenin kendileri hakkındaki görüşüne önem vermemek.
Anoreksiya nervoza tedavi yöntemleri
Anoreksiya nervosanın tedavisi uzman bir psikiyatrist, diyetisyen, psikolog, ortopedi, endokrinoloji, fizyoterapist, hemşire gibi sağlık personelinin katkısıyla oluşturulan ekip çalışması gerektirir. Hastanın ve ailesinin tedaviye katılımı tedavinin başarısı açısından oldukça önemlidir. Hastanın uygun bir beden ağırlığa gelmesinin fiziken ve ruhen etkileri açıkça anlatılabilmelidir. Hastanın ikna edilmesi ve hastalığının etkilerini fark etmesi sağlanmalıdır.
Hasta olması gereken vücut ağırlığının %30’unu kaybetmişse genellikle tedavi için hastaneye yatırılır ve kilo alımı kontrol altında tutulur. Bireyin kimlik duygusunu ve öz saygısını geri kazanmasını sağlamak amacıyla psikoterapi seansları ailesi ile birlikte düzenlenebilir. Hasta istenilen ağırlığa geldiğinde hastaneden taburcu edilebilir ancak hastalığın nüksedebilme oranının yüksek olması nedeniyle sürekli kontrol altında tutulması önemlidir.
