Aksaray: Baş Köprü
Aksaray’ın Merkez İlçesi sınırları içerisindeki Baş Köprü, Sofular Mahallesi ile Çerdiğin Mahallesi’ni birbirine bağlamaktadır. Ulu Irmak üzerine inşaa edilen köprü üzerinden Hasas Mah. Caddesi geçmektedir.
Hasas Köprüsü olarak da bilinmektedir. Köprü üzerinde kim tarafından ve ne zaman yaptırıldığını gösteren bir kitabe bulunmamaktadır.
1970li yıllardan sonra şehrin hızla büyümesi, taşıtların miktar ve boyutlarının büyümesi üzerine köprü yetersiz kalmıştır. Buna rağmen şehir merkezinde olması nedeniyle hala aktif olarak kullanılmaktadır.
Kuzeybatı-güneydoğu yönünde uzanan yolu iki yöne eğimli köprüler grubundandır. Ortadaki geniş ve büyük yanlardaki küçük ve dar sivri kemerli üç gözden oluşmaktadır. Menba ve mansab taraflarında gözler arasına denk gelen yerlerde üçgen formunda ikişerden dört adet sel yaran bulunmaktadır.
Mansab yönündeki sel yaranlar yukarıya doğru basamaklanma yaparak yükselmektedir. Düzgün kesme ve kaba yonu taş malzemeden inşa edilmiştir. Şehrin gelişmesi ve taşıtların çeşitlenmesi ve ebatlarının büyümesi; DSİ’nin, Ulu Irmak üzerinde yapmış olduğu ıslah işleri ve bentler nedeniyle köprü yeni ihtiyaçlara göre yeniden şekillendirilmiş. Bu şekillenme nedeniyle köprünün mevcut şekli iki gözlüdür.
Kuzeybatıdaki göz DSİ’nin yaptığı çalışmalar nedeniyle bent içinde kalmıştır. Büyük kemer açılığı yaklaşık 10.00 m., küçük kemer açıklığı ise yaklaşık 7.00 metredir.
Ancak Ulu Irmak tabanının zaman içerisinde dolması ve yakın dönemde yapılan dere ıslah çalışmalarında Irmak taban kotu, köprü kemer üzengi seviyesine kadar yükselmiştir. Köprü tempan duvarları üzerinden enerji, iletişim ve isale kanallarının geçmesi duvar üzerinde ciddi zararlara neden olmuştur.
