Adana: Bedesten ve Arasta
Bedesten ve Arasta; Adana’da Seyhan İlçesi, Karasoku Mahallesi, Ali Münif Yeğiğnağa Caddesi, Saryakup Mevkii yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım sağlanmaktadır.
16.yy yapısıdır. Ramazanoğlu Vakfıyelerinde bu çarşı “Sekiz kapılı Çarşı” olarak geçmektedir.Hicri 954 tarihli Vakfiyede “…Çarşı içerisinde 65 dükkan ile 4 peyke vardır. Bu peykelerin birincisinde pirinç,yağ,bal,pekmez vs. ;ikincisinde un,üçüncüsünde incir,kuru üzüm;dördüncüsünde buğday,arpa,vs. satılmaktadır. Pazar yeri sakinleri için 300 sofa (sergi yeri) ve hayvan alım satımı için boş arazi vardır.
Bunların hepsi surla çevrilmiş olup sekiz kapısı vardır…”üfadesi yer almaktadır. Faroqhi (1994) “Osmanlıda Kentler ve Kentliler”adlı eserinde ” … Dikkat çekici boyutlardaki bir diğer hanlar kompleksine Adana’da rastlanmıştır….” Derken Ramazanoğulları Çarşısı’ndan bahsetmektedir.” … Bu hanlar kompleksini çevreleyen surda sekiz tane kapı olması duvarın içinde oldukça büyük bir ticaret merkezi bulunduğunu göstermektedir.” diyerek çarşının boyut ve kapsam açısından büyüklüğünü göstermektedir.
Ramazanoğulları çarşısı sadece dükkanlardan oluşan bir bütün değildir,Ramazanoğullarının vakıf eserlerinden oluşan dokunun ve Ulu Cami Külliyesi’nin bir parçası olduğu kabul edilebilir.
Çarşıda yer alan dükkanların çoğu mimari özelliklerini kaybetmiş durumdadır. Ancak dükkanlarda yapılan yenilemelerle birim ölçeğinde bozulmalar olmasına karşın bütüncül anlamda halen Adana’nın tarihi ticaret merkezinin ana nüvesini oluşturmaktadır ve aktif olarak kullanılmaktadır.
Buna karşın çarşının özgün halinde hissedilen hacimsel bütünlük artık söz konusu değildir. Sadece bedesten olarak adlandırılan kısımda ve Ali Münif Yeğenağa Caddesi üzerindeki dükkan sırasında yapının özgün mimari özellikleri devam etmektedir. Günümüzde halen ticari fonksiyonlarını devam ettiren bedesten ve arasta, Ali Münif Yeğenağa Caddesi’nin yoğun taşıt trafiğinden gerek fiziksel,gerekse fonksiyonel olarak olumsuz bir biçimde etkilenmektedir.
Adana’nın Kısa Tarihi
Adana’nın tarihi, Hititler dönemine kadar uzanmaktadır. MÖ 18. yüzyılda Hitit İmparatorluğu’nun bir parçası olan Adana, daha sonra Asur, Pers ve Makedonya İmparatorluğu gibi farklı medeniyetler tarafından kontrol edildi ve MÖ 333’te Büyük İskender’in Pers İmparatorluğu’nu yenmesiyle Adana, Makedonya Krallığı’nın bir parçası oldu.
Roma ve Bizans Dönemi: MÖ 64’te Roma İmparatorluğu tarafından ele geçirilen Adana, önemli bir Roma eyaleti olan Kilikya’nın başkenti oldu. Roma döneminde Adana, önemli bir ticaret merkezi haline geldi ve zenginleşti. Ancak, 5. yüzyılda Bizans İmparatorluğu’nun doğu sınırlarını savunan şehir, Pers İmparatorluğu tarafından ele geçirildi ve 7. yüzyılda Müslümanlar tarafından fethedildi.
7. yüzyılda Arap Müslümanlar tarafından fethedilen Adana, daha sonra Abbasiler, Emeviler ve Selçuklular gibi farklı İslam devletlerinin yönetimine girdi. Selçuklular döneminde, şehir önemli bir ekonomik merkez olarak gelişti ve kültürel açıdan da zenginleşti. 12. yüzyılda ise Haçlı seferleri sırasında Adana, Haçlılar tarafından işgal edildi, ancak daha sonra tekrar Selçuklu hâkimiyetine geçti.
1517’de Osmanlı İmparatorluğu’nun egemenliğine giren Adana, bu dönemde de önemini sürdürdü ve Osmanlılar döneminde Adana, tarım ve ticaret alanında büyük bir gelişme kaydetti. 19. yüzyılda ise şehir, modernleşme sürecine paralel olarak Avrupa etkilerini hissetmeye başladı. Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde ise Adana, birçok etnik ve siyasi olaya tanıklık etti.
1920’de Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla Adana, modern Türk devletinin bir parçası oldu. Cumhuriyet döneminde Adana, ekonomik, kültürel ve sosyal açıdan önemli gelişmeler kaydetti. 1920’lerde başlayan tarım reformlarıyla Adana, modern tarım tekniklerine geçti ve tarım sektörü önemli bir ekonomik faaliyet haline geldi. Şehirdeki sanayi, ticaret ve ulaşım da hızla gelişti. Adana, Türkiye’nin önemli bir sanayi merkezi haline geldi ve birçok fabrika ve işletme burada faaliyet göstermeye başladı.
Ayrıca, Adana’nın kültürel ve sosyal hayatı da Cumhuriyet dönemiyle birlikte ivme kazandı. Şehirde, modern eğitim kurumları, kültürel etkinlikler ve sanat faaliyetleri arttı. Adana, üniversite ve araştırma merkezleri açısından da gelişti ve birçok bilim insanı, yazar, şair ve sanatçı burada yetişti.
Günümüzde Adana, Türkiye’nin önemli şehirlerinden biridir. Ekonomik, ticari, kültürel ve sosyal açıdan canlı bir şehir olan Adana, aynı zamanda turistik potansiyeli de yüksek bir yerdir. Çeşitli tarihi ve kültürel mekanları, festivalleri, doğal güzellikleri ve gastronomik zenginlikleriyle ziyaretçileri çekmektedir.
