Erzurum: Derviş Ağa Camii
Derviş Ağa Camii; Erzurum’un Yakutiye İlçesi, Kadana Mahallesi, Tahtacılar Sokak üzerinde yer almaktadır. Yaya olarak ve şehrin farklı noktalarından toplu taşıma araçları ve özel araçlarla ulaşım sağlanmaktadır.
Camii, 1717 yılında Hacı Derviş Ağa tarafından yaptırılmıştır giriş kapısı üzerindeki kitabeye göre ise 1845 yılında Abdurrahman oğlu Müderris Hacı Müştak tarafından onarılmıştır. Caminin avlusunda küçük bir hazire yeri ile Derviş Ağaya ait baldaken planlı bir türbe yer alır. Kare planlı tek kubbeli caminin girişi avludan yapılırken avluya da giriş iki yanda tepelikli sütunlarla sağlanmıştır.
Dört taş sütün ile taşınan son cemaat yeri üç kubbe ile örtülmüş bu kubbeler dıştan eğimli çatı ile kapatılmıştır. Kademeli sivri kemerli giriş kapısının iki yanında sütunceler ve birer pencere vardır. Kuzey cephe duvarında köşelerde kırmızı renkli kesme taş malzeme diğer cephelerde moloz taş malzeme kullanılmıştır.
Caminin içerisini doğu ve batı cephede altlı üstlü birer pencere, güney cephede altta iki üste bir pencere aydınlatmaktadır. Kubbeye geçiş tromplarla sağlanmışken taş mihrabı mukarnas kavsaralıdır. Etrafı üç kaval silme ile çevrelenen mihrabın niş köşelerinde sütunceler yer alır. Geç dönem eseri olan ahşap minberi çakma tekniğiyle yapılmıştır. Sekiz ahşap destek üzerinde mahfili yerleştirilmiştir.
Kuzeybatı köşedeki minaresi ise kare kaideli silindirik gövdelidir. Şerefesinin yapılışında kesme taş malzeme kullanılmış orta kısmına tuğlaların farklı dizilişiyle geometrik bir bezeme yapılmıştır. Şerefenin altında kaval silmeler kullanılan minare çeşitli dönemlerde onarımlar görmüştür. GEEAYK tarafından 13.11.1976 A-188 tescil edilmiştir.
