Diyarbakır: Dicle Köprüsü (On Gözlü Köprü)
Dicle Köprüsü (On Gözlü Köprü); Diyarbakır’ın Sur İlçesi sınırları içerisinde yer alan köprü Dicle Nehri üzerindedir. Şehir içi ulaşım araçlarıyla ulaşım mümkündür.
Köprü üzerinde bulunan kitabesine göre Büyük Selçukluların bölgedeki emirlerinden 1065-106 7 tarihleri arasında Selçuklulara bağlı bir emirlik olan Mervanoğulları tarafından yaptırılmıştır.
Yapı tamamen sert bazalt taşından inşa edilmiştir. Bazı araştırmacılar yapının temellerinin altında lslam öncesi döneme ait bir başka köprüden kaldığı düşünülen ayakların olduğunu ileri sürmüştür. Köprü konum bakımından Dicle üzerinde geçişin en kolay ve rahat olduğu bir noktada inşa edilmiştir. Köprü zaman içinde birçok kez onarım geçirmiştir. Bu onarım çalışmaları sonucunda asli bölümünün kısmen de olsa değiştiği düşünülmektedir.
Toplamda 10 gözden oluşan köprünün kemer gözlerinin ölçülerinde farklılık görülmektedir. Düz köprüler grubuna girmektedir. Bu farklılık köprünün tabliye genişliğine de yansımış, bazı kemer gözlerin üzerinde tabliye geniş, bazılarında ise dar tutulmuştur. Köprünün ayakları üçgen şeklinde sel yaranlardan oluşturulmuştur. Bu sel yaranların bir kısmı döşemeye kadar yükseltilmiştir. Köprünün mansap tarafında, korkuluk ile kemer yayı arasında ayakların üzerinde uzun bir şerit şeklinde iki satırdan oluşan kitabesi devam etmektedir.
Kitabe tahrip olduğu için okunamaz duruma gelmiştir. Ancak bazı yayınlarda mimarının ismi olarak “Sancar’ın oğlu Ubayid” adı okunmaktadır. Bazı araştırmalarda köprünün 11 gözden oluştuğu, köprünün ortadaki gözlerinin yıkılması sonucunda yeni inşa edilen köprüde dört göz yerine, daha geniş kemerli üç göz yapıldığı iddia edilmektedir.
