Ankara: Mahmut Paşa Bedesteni
Mahmut Paşa Bedesteni; Ankara’nın Altındağ İlçesi, Aziziye Mahallesi, Hisar Caddesi, Sözcü Sokak üzerinde yer almaktadır.
1467–1471 yılları arasında Kurşunlu Han ile birlikte Sadrazam Mahmut Paşa tarafından yaptırılmıştır. Doğubatı yönünde boyuna uzanan büyük ve muntazam dikdörtgen planda yapılmıştır. On adet büyük kubbe ile örtülü bedesten ve bedesten dışında meydana gelen arasta ile birlikte iki kısımdan ibarettir.
Türk Bedesten mimarisinin özgün yapısından farklı olarak, hayli kalın ve yüksek yapılmış beden duvarları moloz ve yontma taştan örülmüştür. Taşlar arası kırmızı bir harç ile (Horasan harcı) doldurulmuştur. Doğubatı yönünde orta eksen üzerinde eşit aralıklarla sıralanmış dört adet kalın kare payeyle ve bu payeleri beden duvarlarına birleştiren kalın kuvvetli kemerlerle on bölüme ayrılmıştır.
Bedesten mimarisinde oldukça büyük sayılan Mahmut Paşa Bedesteninin dış duvarları etrafında, çepeçevre yarı hizaya kadar dükkanlar sıralanmaktadır. Ancak; bu dükkanların sayıları her kenarda aynı değildir. Bu fark doğu ve batı kenarları diğer kenarlara göre daha dar olmasından ileri gelmektedir.
Bedestenin kapıları, dört kenarı ortasında üst üste iki kemerli olarak yapılmış olup, üst kemer sivri alt kemer yuvarlaktır Kemerler ikişer adet ağaç gergilerle birbirine bağlanmıştır. Dış duvarların her kenarı üzerinde her bölüme açılan ikişer sivri kemerli pencere mekanı aydınlatır. Kapılar bedesten içinde beden duvarlarından hafif bir çıkıntı yaparlar.
Bedestenin kuzey ve güney duvarlarında, kapıların iki yanında simetrik olarak sekiz dükkan bulunması gerekmektedir. Ancak; güney cephede bunların sadece izleri görülür. Batı yönünde yer alan giriş kapısının üzerinin kubbeli olduğu ve kapının sağ ve solunda dükkanların yer aldığı izlerinden anlaşılmaktadır.
Bedestenin dört tarafı ikinci bir duvar ile çevrilidir. Böylece, dört tarafı dolaşan üzeri örtülü koridorlarla ve dış duvarların iç kısmında boydan boya sıralanan küçük dükkanlar ile büyük bir Arasta meydana getirmektedir. Yapılan yenileme sonucu eski durumunu kaybetmiş olan Arasta’nın bedestenden hemen sonra yapılmış olduğu tahmin edilmektedir.
Binanın Batı cephesi, arastanın esas girişi olup, cephede duvar yontma taştan yapılmış ve derzlidir. Portal, beden duvarlarından çıkıntılı ve sivri kemer nişlidir. Portal’ın her iki yanında yer alan pencerelerin üzerinde sivri kemer alınlıklar bulunmakta, beden duvarları ise kirpi saçaklarla sona ermektedir. Söz konusu bedesten günümüzde Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nin teşhir salonu olarak kullanılmaktadır.
