Sıtma Nedir, Belirtileri Ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Plazmodium adında ki parazitler nedeniyle ortaya çıkan Sıtma hastalığının bir diğer adı da Malarya’dır. Genellikle nöbetler halinde görülmektedir. Sıtma hastalığı insanlara sivrisinekler yoluyla bulaşmaktadır. 

Sıtma kişilerde bir kez görülse dahi daha sonra çeşitli şekillerde kendini gösterebilir. Sivrisinek aracılığıyla farklı şekillerde bulaşabilir. Genellikle sıcak ve nemli ortamlarda yayılan bir hastalıktır.

Sıtma hastalığının belirtileri nelerdir?

Sıtma belirtileri nöbetler halinde ortaya çıkmaktadır. Enfeksiyona neden olan durumlar hastalık belirtilerini ve şikayetlerinin şiddetini değiştirmektedir. Sıtma belirtileri ve şikayetleri nöbet başlamadan 2 ya da 3 gün önce başlamaktadır.

Sıtma belirtileri kişilerin ruh halinde değişimlere neden olmaktadır. Bu durumda kişide aşırı yorgunluk ve mutsuzluk hali görülmektedir. Aynı zamanda kişinin beslenme durumuna da yansımaktadır. İştahsızlık sıklıkla görülür. Vücudunun çeşitli bölgelerinde ağrılar hissedilir. Genellikle baş, sırt ve bacak ağrılarından ibarettir.

Sıtma nöbeti yaşanırken kişide titreme ve ateş görülür. Ateş git gide yükselir. Deride kuruluk gözlemlenmektedir. Daha şiddetli belirtileri ise nefes darlığı ve solunum güçlüğü olarak görülür. Solunumda hırıltılar duyulur. Uyuşukluk hali vardır. Zihinde bulanıklık ve uykuda sayıklama sıklıkla görülen belirtilerdir.

Ateş
Titreme
Baş ağrısı
Bulantı
Yorgunluk
İştahsızlık
Zihinde bulanıklık
Uyuşukluk
Nefes darlığı
Solunum sıkıntısı
Solunumda hırıltı
Ruh halinde değişim
Sayıklama

Sıtma hastalığının nedenleri nelerdir?

Plasmodium cinsi parazitlerdir. Bu parazit dişi anofel cinsi sivrisineklerle insana bulaşmaktadır. Bugüne kadar Plasmodium’ların insanlarda hastalık yapan beş türü gösterildi. Hastalığın görülebilmesi için bu sineklerin insanları ısırması ve paraziti alacakları kaynak kişilerin bulunması gerekmektedir. Türkiye’de yerli sıtma sadece Plasmodium vivax türüdür. Ancak son yıllarda yurtdışından alınan Plasmodium falciparum etkeni ile olan ithal vakalar görülmektedir.

Sıtma hastalığının risk faktörleri nelerdir?

Yurtdışı seyahatleri sırasında sıtmanın yaygın olduğu bölgelerde kolaylıkla hastalık alınabilmektedir. Sıtma açısından Afrika’nın kuzey kısmı dışındaki bütün bölgeleri, Hindistan, Pakistan ve hemen bütün Güneydoğu Asya ülkeleri ve Güney Amerika ülkeleri yüksek riskli bölgelerdir. Ülkemizde yerli sıtma vakaları en son Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Batman, Mardin ve Diyarbakır’da görüldü ancak son yıllarda yeni vaka bulunmamaktadır.

Sıtma hastalığının komplikasyonları nelerdir?

Yerli sıtmanın en büyük komplikasyonları arasında dalak büyümesi ve yırtılması vardır. Dalak yırtılması durumunda iç kanama ile hasta kaybedilebilir. Ancak bu çok nadir olmaktadır. Falsiparum sıtmasında ise dalak büyüklüğü yanında kansızlık, kırmızı kan hücrelerinin yoğun yıkılmasına bağlı idrar renginin kararması, böbrek, akciğer ve beyin tutulumu olabilmektedir. Yüksek ateşle nöbet geçirirken bilinç kaybı, havale geçirme ve halüsinasyonlar görülebilmektedir.

Sıtma hastalığının için doktor randevusu öncesi neler yapılmalıdır?

Sıtma şüphesiyle doktora gitmeden yaşanan ateşli nöbetler varsa mutlaka doktora iletilmelidir. Ayrıca seyahat öyküsü ve son 2-3 haftada sivrisinek ısırma hikâyesi varsa mutlaka doktor ile paylaşılmalıdır.

Sıtma hastalığının tetkik yöntemleri nelerdir?

Sıtmada hastanın öyküsünde tipik nöbetlerin olması, seyahat öyküsü ve fizik muayenede uygun bulguların olması bizi tanıya yaklaştırır. Kesin tanı kan örneklerinden yapılan testlerde parazitin gösterilmesi ile konur.

Sıtma hastalığının tedavi yöntemleri nelerdir?

Sıtma günümüzde kolaylıkla tedavi edilebilen hastalıklar arasındadır. Kullanılan ilaçlar sıtmanın cinsine göre değişmektedir. Parazite etkili ilaç kullanıldığında kısa zamanda cevap alınabilmektedir. Ancak ağır vakaların hastaneye yatırılarak tedavi edilmesi gerekir.

Sıtma hastaları için yaşam stili önerileri

Sıtmadan korunmak için öncelikle sıtmanın yaygın olduğu bölgeye gidiliyorsa mutlaka koruyucu ilaç alınmalıdır. Bunun için seyahat sağlığı merkezine başvurulmalıdır. Sıtmanın yaygın olduğu bölgelerde sivrisinek ısırmasına karşı koruyucu önlemler de alınmalıdır. Özellikle gece sivrisineklere karşı koruyucu spreyler kullanılabilir. Bunun yanında seyahat uzun sürecekse her ihtimale karşı sıtma ilaçlarını seyahat boyunca bulundurulması faydalı olacaktır.

Not: Sunulan bilgilerin amacı herhangi bir hastalığı teşhis veya tedavi etmek, iyileştirmek veya önlemek değildir. Tüm bilgiler yalnızca genel bilginize yöneliktir, tıbbi tavsiye veya belirli tıbbi durumların tedavisinin yerine geçmez. Uygulamadan önce bu bilgileri doktorunuzla görüşün.