Kabakulak Nedir, Belirtileri Ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Kabakulak (Parotitis Epidemica), virüslerin neden olduğu bir rahatsızlıktır. Bulaşıcı bir hastalık olan kabakulak, kulağın ön ve arkasındaki tükürük bezlerinin şişmesine neden olmaktadır.

Genellikle ilkbahar ve kış aylarında görülen bu rahatsızlık, oldukça ağrılı geçmektedir. Çocuk hastalığı olarak görülen kabakulak, çocukluk döneminde geçirilmediği takdirde yetişkinlerde de görülmektedir. Basit bir hastalık olarak görülsede zaman zaman menenjit, ensefalit, işitme kaybı ve testiste iltihabi şişlik meydana gelebilir.

Kabakulağın neden olduğu hastalıklar:

Kabakulak virüsü kana karışarak çeşitli organlara yayılır. Yayıldığı organlarda iltihaplanmaya neden olan virüs, beyin zarına ulaşması sonucunda menenjite neden olabilir. Eğer hastada şiddetli baş ağrısı, kusma ve ense sertliği görülürse bir an önce doktora başvurulmalıdır. Kabakulak beyine oluşturduğu tahribatın yanı sıra çeşitli organlarda da iltihaplanmaya yol açar. Bu iltihaplanmalar böbrek, pankreas ve sinirlerde meydana gelebilir. Aynı zamanda kadın ve erkeklerin yumurtalıklarında meydana gelen iltihaplanma kısırlağa neden olmaktadır.

Kabakulak dikkat edilmediği takdirde birçok ciddi hastalığı da beraberinde getirmektedir. Hastalığın şiddetiyle doğru orantılı olarak işitme kaybına neden olabilir. Aynı zamanda gebelik sürecinde meydana gelen kabakulak rahatsızlığı gebeliğin ilk aylarında ise düşüğe neden olabilir.

Kabakulak rahatsızlığına yakalanan kişiler bol bol dinlenmeli ve sağlıklı beslenmeye özen göstermelilerdir. Bir süre okul ve iş hayatlarına ara vermeleri hem hastalığın bulaşıcılığı açısından hem de kişinin tedavisi bakımından oldukça önemlidir.

Kabakulağın belirtileri nelerdir?

Virüsün bulaşmasından hastalığın ortaya çıkışına kadar geçen süre (kuluçka süresi) genellikle 16-18 gündür. Bu süre12-25 gün arasında değişebilir. Tükürük bezleri tutulduğu için çenenin her iki alt kısmında şişlikler meydana gelebilir. Hastaların dörtte birinde tükürük bezlerinin sadece bir taraftaki tutulur. Hastanın boğazı ve tükürük bezleri şiddetli ağrır. Ayrıca yutma sırasında ve ağzı açıp kaparken de ağrı hissedilir. Hastada genel enfeksiyon bulguları vardır, halsizlik, ateş, kas ağrısı, yorgunluk, iştahsızlık, boyun tutulması, bulantı ve bir kısmında kusma görülebilir.

Kabakulağın nedenleri nedir?

Hastalığın etkeni Paramyxovirus ailesinden Kabakulak virüsüdür. Etken virüslerin tükürük bezine ulaşması ve burada enfeksiyon gelişmesi ile hastalık ortaya çıkar. Virüsün kişiden kişiye bulaşması hasta ile yakın temasla olur. Bu genellikle enfeksiyonu geçiren kişilerin tükürüğünün el ile temas, öksürük ve hapşırık gibi yollarla bulaşması ile olmaktadır. Virüsün mukozalara ulaşmasıyla (ağız içine, burun deliklerine vs.) hastalık bulaşmış olur.

Kabakulağın risk faktörleri nelerdir?

Viral enfeksiyonların kolay bulaştığı, insanların kapalı mekânların yoğun kullanıldığı, soğuk mevsimler, okul, yurt, çocuk servisleri gibi kalabalık ortamlar kabakulak açısından risk oluşturmaktadır. Esas risk hasta kişiye temastır. Hapşırma, öksürme ve kirlenmiş elle temasta bulunma hastalığın bulaşma riskini artırmaktadır.

Kabakulağın komplikasyonları nedir?

Kabakulak nadiren ek problemlere yol açar. Sık olmayarak böbrek üstü bezleri, pankreas ve sinir tutulumları görülebilir. Kadın veya erkeklerde yumurtalıklarda görülen iltihaplanma sonucu kısırlık meydana gelebilir. Özellikle erkeklerde önemli bir kısırlık nedenidir. Bu yüzden kabakulak ciddiye alınmalıdır. Virüsün kan yoluyla beyin zarına ulaşması menenjite sebep olur. Bu durumda şiddetli baş ağrısı, bulantı, kusma ve ense sertliği gibi belirti ve bulgular ortaya çıkar.

Kabakulak için doktor randevusu öncesi neler yapılmalıdır?

Kabakulak belirtileri ortaya çıktıktan sonra vakit kaybetmeden doktora başvurulmalıdır. Doktor randevusu öncesinde hastalığın bulaşmaması için yakın temastan kaçınılmalıdır. Doktora riskli temaslar ve şikayetler doğru şekilde aktarılmalıdır.

Kabakulağın tetkik yöntemleri nelerdir?

Kabakulak tanı konulması kolay bir hastalıktır. Genellikle fizik muayene ve hastanın hikayesi tanı koydurur. Kabakulak şüpheli olgularda laboratuvar ile teşhisi doğrulamak gerekir. Bunun için antikor testleri ve moleküler testler yapılabilmektedir.

Kabakulağın tedavi yöntemleri nelerdir?

Kabakulak bir virüs hastalığıdır ve tedavisinde antibiyotik kullanılmasının yeri yoktur. Tedavide ağrı kesici ve antienflamatuvar denilen rahatlatıcı ilaçlar kullanılır. Hasta mutlaka istirahat etmelidir.

Kabakulak hastaları için yaşam stili önerileri

Kabakulak hastaları oldukça bulaştırıcıdır ve çevresinde aşılı olmayan ve hastalığı geçirmemiş herkesin (sağlık personeli dahil) korunması gerekir. Normalde kabakulak için en iyi koruma aşılamadır. Üçlü aşı şeklinde (Kızamık, kızamıkçık, kabakulak, MMR aşısı) iki doz olarak yapılmaktadır. Kabakulak kolayca salgın yapabilir ve daha önce aşılı olan erişkinlerde de hastalık nadiren (% 3) görülebilir. O nedenle hastalık geçiren çocuk okula gönderilmez ve temas edenler de aşılanarak takibe alınır.

Not: Sunulan bilgilerin amacı herhangi bir hastalığı teşhis veya tedavi etmek, iyileştirmek veya önlemek değildir. Tüm bilgiler yalnızca genel bilginize yöneliktir, tıbbi tavsiye veya belirli tıbbi durumların tedavisinin yerine geçmez. Uygulamadan önce bu bilgileri doktorunuzla görüşün.