2 Milyondan Fazla Çocuk Örgün Eğitimin Dışında

Veli Derneği Bursa Şube Başkanı Barış Dinga, “Türkiye’deki eğitim sisteminin adım adım okulsuzlaştırmaya, eğitimden koparmaya yönelik olduğunu görüyoruz” dedi. Barış Dinga, okulsuzlaşmanın en yoğun ortaokulu bitirip liselere geçişlerde yaşandığını belirtti.

Öğrenci Veli Derneği’nin (Veli-Der) hazırladığı 2024-2025 eğitim – öğretim yılı raporu yayınlandı. Rapora göre, okullarda terk oranı arttı. Bundaki en büyük etkenler, okul harcamalarının artması, yoksulluk, özel okul ücretlerinin yüksekliği, nitelikli devlet okullarına az sayıda öğrenci alınması oluşturuyor.

Raporda, okul terklerine paralel biçimde çocuk işçi sayısında yaşanan artışa dikkat çekiliyor. Örneğin, MESEM’lerdeki öğrenci sayısı 160 binken 1 milyon 264 bine ulaştı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 5-17 yaş arasında 720 bin çocuk ‘işçi’ olarak çalıştırılıyor.

Milli Eğitim Bakanlığı’nın açıkladığı son verilerde okulda olması gereken 2 milyon 9 bin 480 çocuk örgün eğitim dışında. Türkiye’de özel okulların oranı yüzde 24’e ulaşırken TÜİK’e göre, eğitim harcamaları yüzde 120 artış gösterdi.

En yaygın okul terki, ortaokul sonrası liselere geçişte yaşanıyor. Rapora göre, okullarından ayrılan lise çağındaki öğrenci sayısı 2 milyon 9 bin 480’e ulaştı. Açık öğretim ortaokuluna giden öğrencilerin tüm öğrencilere oranı ise bir önceki yıla göre 3,2’den 6,1’e yükseldi.

Rapora göre yönetmelikler de okul terklerinde rol oynuyor. 8 Eylül 2023 yönetmeliğiyle 9. sınıfta başarısızlık nedeniyle sınıf tekrarına kalan öğrenciler, Mesleki Eğitim Merkezleri’ne (MESEM) yönlendirildi.

Gazete Duvar’dan Pelin Akdemir‘e konuşan Veli Derneği Bursa Şube Başkanı Barış Dinga, eğitimin dinselleşmesi ve ticarileşmesiyle yeni bir düzende olduğunu söyledi. Özel okullar gibi kamu okullarında da kayıt ücretleri ile eğitimin satın alındığını belirten Dinga, bu durumun Anayasa ve Milli Eğitim Bakanlığı Okul Aile Birliği Yönetmeliği’ne aykırı olduğunu söyledi.

Kayıt, yemek, servis ücretleri nedeniyle eğitimin aileleri zorladığını ifade eden Barış Dinga, bunun yanı sıra velilerin çocuklarını gönderecek okul bulmakta zorlandığını dile getirdi. “Türkiye’deki eğitim sisteminin adım adım okulsuzlaştırmaya, eğitimden koparmaya yönelik olduğunu görüyoruz” diyen Dinga, okulsuzlaşmanın en yoğun ortaokulu bitirip liselere geçişlerde yaşandığını belirtti.

Dinga, bunun nedenini şöyle açıkladı: “Liselere Geçiş Sistemi ile yaklaşık yüzde 10 öğrenci ‘nitelikli okul’ kapsamındaki liselere giriş yaparken kalan yüzde 90’ı meslek liseleri, imam hatip liseleri veya az bir sayıda öğrenci adrese dayalı ‘niteliksiz’ akademik liselere giriş yapıyorlar. Bu liselere gitmek istemeyen çocuklar, son bir çare olarak açık liseye yöneliyor. Bir diğer seçenek MESEM’ler oluyor.”

Köy okullarının kapatılmasının, taşımalı sistemin getirdiği sorunların, doğu bölgelerinde çocuk yaşta evliliklerin ve mevsimlik tarım işçiliğinin de çocukların okuldan uzaklaşmasına neden olduğunu hatırlatan Dinga, şu ifadeleri kullandı:

“Bunlar eğitimdeki tıkanmanın sonuçlarıdır. Derin bir yoksullaşma ve ekonomik kriz içerisinde olan ülkemizde, çocukları okula göndermeme, çocukların okuldan kopmasına yol açan sonuçlara doğru gidiliyor. Bugün akademik liseler yerine MESEM’ler gibi öğrencilere çok cüzi miktarda da olsa bir ücret verilerek çocuklar çalıştırılıyor.”