2023 Yılında İran’da En Az 834 Kişi İdam Edildi
2023 yılı içerisinde İran’da en az 22’si kadın olmak üzere 834 kişi idam edildi. Bu, son yirmi yılda İran’da ikinci kez bir yıl içinde 800’den fazla idam infazının gerçekleştirildiği anlamına geliyor.
İran, Eylül 2022’de Mahsa Amini’nin gözaltında ölümü sonrası patlak veren protestoların ardından ölüm cezasını, “topluma korku yaymak” için kullanmakla suçlanıyor.
Amini protestoları sırasında güvenlik güçlerine saldırı iddialarıyla bağlantılı davalarda dokuz kişiyi idam edildi.
Norveç merkezli İran İnsan Hakları (IHR) ve Paris merkezli İdam Cezasına Karşı Birlikte (ECPM) tarafından ortak hazırlanan raporda, geçen sene 834 infazın gerçekleştirildiği kaydedildi. Her iki örgün verilerine göre, 2015 yılında İran’da 972 kişi idam edilmişti.
Bu, son yirmi yılda ikinci kez bir yıl içinde 800’den fazla infazın gerçekleştirildiği anlamına geliyor. Rapora göre, geçen sene en az 22 kadın idam edildi. Bu, kadınlar açısından son on yıldaki en yüksek sayı anlamına geliyor.
Hak örgütleri, İran’ı, Eylül 2022’de Mahsa Amini’nin gözaltında ölümü sonrası patlak veren protestoların ardından ölüm cezasını, “topluma korku yaymak” için kullanmakla suçladı.
Euronews Türkçe’nin aktardığına göre; IHR Direktörü Mahmud Amiri Mukaddem, 834 rakamını “şoke edici bir rakam” diye niteledi. Ayrıca Mukaddem, “Toplumsal korku aşılamak rejimin iktidarı elinde tutmasının tek yolu ve ölüm cezası da bunun en önemli aracı” değerlendirmesinde bulundu.
STK’lara göre İran, Mahsa Amini protestoları sırasında güvenlik güçlerine saldırı iddilarıyla bağlantılı davalarda dokuz kişiyi idam etti. Başta uyuşturucuyla ilgili davalar olmak üzere diğer suçlamalarla ilgili infazlar arttı.
Raporda, “2023 yılında, 2020 yılında kaydedilen rakamların 18 katı bir yükselişle 471 kişiye çıkan uyuşturucuyla bağlantlı infazların sayısındaki olağanüstü artış endişe verici” denildi.
Başta ülkenin Pakistan sınırına yakın güneydoğusundaki Sünni Beluçler olmak üzere etnik azınlıklara mensup kişilerin ‘uyuşturucuyla bağlantlı suçlamalarla’ idam edilenler arasında en kalabalık grubu oluşturduğu ifade edildi.
Raporda, 167 Beluç’un idam edildiği, Beluç toplumunun İran nüfusunun yüzde beşine tekabül etmesine rağmen 2023 yılındaki toplam idamların yüzde 20’sini oluşturduğu bilgisine yer verildi.
ECPM Direktörü Raphael Chenuil-Hazan, Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi’nin (UNODC) “tepkisizliğinin” İranlı yetkililere “yanlış sinyal gönderdiğini” söyledi.
İran’daki idamların çoğu hapishane yerleşkesi içerisinde gerçekleştiriliyor ancak raporda, 2023 yılında ülkede kamuya açık alanlarda gerçekleştirilen idamların sayısının 2022 yılına göre üç kat arttığı ve yedi kişinin halka açık alanlarda asıldığı belirtildi.
