Taliban’dan Kadın Çalışanlara: Yerinize Erkek Önerin Sizi Çıkaralım

Afganistan’da yönetimi elinde bulunduran Taliban yetkililerinin, Maliye Bakanlığı’nın kadın çalışanlarına, “İşinizi yapması için bize bir erkek yakınınızı gönderin ki sizi işten atalım” dediği bildirildi. 

Ekonomik çöküşün eşiğindeki ülkede daha önceki dönemde Maliye Bakanlığı’nda çalışan kadınlar, şimdilerde Taliban yöneticilerinin kendileriyle temasa geçerek, yerlerine bir erkek yakınlarının ismini önermesini istediğini dile getirdi.

Taliban, Ağustos 2021’de iktidarı ele geçirmesinden kısa süre sonra devlette görevli kadınları çalışmalarına müsade etmeyerek evlerine göndermiş ve kendilerine çok düşük ücretler ödemişti.

Kimliklerinin gizli tutulması koşuluyla Guardian’a mülakat veren kadınlar, Taliban yetkililerinden telefonlar aldıklarını belirterek, “Ofiste iş yükü arttığı için bizden kendi yerimize erkek akrabalarımızı tavsiye etmemizi istediler” diye konuştu.

BM Kadın Birimi İcra Direktörü Sima Bahous, daha önce yaptığı açıklamada, kadınların istihdamına yönelik kısıtlamaların 1 milyar dolar ya da Afganistan’ın GSYİH’sinin yüzde 5’i civarında bir ekonomik kayba yol açtığının tahmin edildiği bilgisini paylaşmıştı.

“Ülkede neredeyse evrensel bir yoksulluk söz konusu” ifadesini kullanan Sima Bahous,“Bütün bir nesil, gıda güvensizliği ve yetersiz beslenme tehdidi altında.” sözleriyle kadınların Taliban tarafından eve kapatılması uygulamasına tepki göstermişti.

Son 15 yıldır Afganistan Maliye Bakanlığı’nda çalışan 37 yaşındaki Meryem, bakanlığın İK departmanından bir telefon aldığını kaydederek, “Bana işten çıkarılabilmem için bakanlıkta benim yerime geçecek bir erkek aile üyesini tanıtmam istendi.” dedi.

Hayal kırıklığı yaşadığını aktaran Meryem, işletme yönetimi yüksek lisans derecesine sahip olduğunu, son 15 yılda daire başkanlığına kadar yükseldiğini belirterek, “Yerime başka birini nasıl kolayca getirebilirim?” sorusunu yöneltti.

Ayrıca adı güvenlik gerekçesiyle Meryem olarak değiştirilen kadın çalışan, “O kişi (erkek akraba) benim bunca yıldır çalıştığım kadar verimli çalışabilecek mi? Benim eğitimini aldığım ve yılların deneyimine sahip olduğum iş, zor ve teknik bir pozisyon. En nihayetinde benim işimi yapabilse bile, bu durumda bana ne olacak? Taliban (iktidara) geldiğinden beri rütbemi düşürdü ve maaşımı 60 bin Afgani’den (680 dolar) 12 bin (132 dolar) Afgani’ye indirdi. Oğlumun okul masraflarını bile karşılayamıyorum. Bunu sorguladığımda bir yetkili kaba bir şekilde ofisinden çıkmamı ve rütbemin düşürülmesinin pazarlığa açık olmadığını söyledi.” ifadelerini kullandı.

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) kadın hakları biriminde görevli araştırmacı Seher Fetrat, Maliye Bakanlığı çalışanı kadınlarla ilgili gelişmeyi değerlendirmesinde, “Taliban’ın kadınları toplumdan yok etme geçmişi var, bu nedenle bunu duymak şaşırtıcı ya da yeni değil” diye konuştu.

Ayrıca Fetrat, Taliban’ın kadın düşmanlığı yaptığını beliterek “Taliban’ın anlayışında kadınlar bir mülk ve ailenin onurunu temsil eden bir nesne olarak erkeklere aittir.” dedi.

Bu politikanın topluma yeni zararlı davranış standartları getirdiğini ve bunun da kadınların nesneleştirilmesinin normalleştirilmesi olduğunu söyleyen Fetrat, “Özellikle de genç erkeklere, ailelerinde kadınlara ‘sahip oldukları’ ve ahlaki bir otorite olarak hareket etmeleri ve kadınların davranışlarını aktif olarak denetlemeleri gerektiği konusunda açık bir mesajı var.” şeklinde konuştu.

Bu arada Meryem ve çalışma arkadaşları, Taliban (kadın çalışan yerine erkek akraba istihdamı) politikasını protesto edeceklerini belirterek, “Emirlerini kabul etmiyoruz ve bunu değiştirmelerini sağlamaya çalışacağız. Bakanlığın kadın çalışanlarından oluşan bir grup oluşturduk. Şimdi müzakere ediyoruz, eğer bizi duymazlarsa gösteri yapacağız.” sözleriyle uluslararası toplumu kendileriyle destek ve dayanışmaya çağırdı.

Ülke ciddi bir ekonomik ve insani krizin pençesinde. BM’ye göre şu anda 20 milyon insan açlıkla karşı karşıya.

Taliban’ın iktidara gelmesinden bu yana 9 milyondan fazla insan yerinden edildi ve şiddetli kuraklık en önemli gelir kaynaklarından tarımı olumsuz etkiledi.