Haşim Nezihi Okay Kimdir? Hayatı, Eserleri

10 Haziran 1904 yılında Niğde’de dünyaya gelen Haşim Nezihi Okay, 9 Mayıs 1998 yılında İstanbul’da hayatını kaybetti. Kabri Küçükyalı Mezarlığı’ndadır. Çocukluğunu Amasya’da geçirdi. İlköğrenimini Amasya Çöplüce İlkokulu’nda bitirdi. On bir yaşında iken babasını kaybedince, Trabzon’un kurtuluşundan sonra ailesiyle birlikte bu kente yerleşti. Ortaöğrenimini Trabzon Darülmuallimi’nde tamamladı (1924).

Haber Merkezi / Aynı kentte Gazipaşa İlkokulu’nda öğretmen olarak göreve başladı. Daha sonra İzmir’e atandı (1926). İzmir’de görev yaptığı okulun öğretmenleri arasında ünlü şair ve aynı zamanda sonradan milletvekili olacak olan Halil Nihat Boztepe, eğitim bilimleri alanında önemli bir yeri olan Hıfzırrahman Raşit Öymen, Ali Canip Yöntem, Murat Uraz ile Hamamizade İhsan Bey de bulunuyordu.

Haşim Nezihi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden yeterlik belgesi aldı (1930). Askerliğini İstanbul Yıldız Sarayı’nda tamamladıktan sonra Sinop (1930-33), Zile (1934-37), Develi (1937-42), Bursa (1942-53), Bandırma (1953-66) ortaokul ve liselerinde Türkçe ve edebiyat dersleri verdi. İstanbul Atatürk Kız Lisesi’ndeki edebiyat öğretmenliğinin (1966-69) ardından emekli oldu. Halkbilimine ve halk edebiyatına katkılarından dolayı 1983 yılında İhsan Hınçer Türk Folkloruna Hizmet Ödülü’nü kazandı.

1920-1924 yılları arasında Trabzonlu halk şairi Baba Salim’den (Salim Öğütcen) divan edebiyatı dersleri aldı. Edebiyata şiirler yazarak başladı, 1931’e kadar gazel tarzında şiirler kaleme aldı. İlk şiiri, Giresun’da yayımlanan 1 Haziran 1924 tarihli İzler dergisindeki “Yolcu” şiiridir. Daha sonra yazı ve şiirleri Fikirler, Yücel ve Varlık dergileriyle Hizmet gazetesinde yayımlandı. Bir süre İzmir’de çıkan Fikirler dergisinin yazı işlerini yönetti. 1931’de İzmir’de yayımlanan İzmir’den Sesler (1931) adlı kitapta şiirleriyle yer aldıktan sonra ilk şiir kitabı Akşam Şarkıları’nı (1934) yayımladı. “Akşam Şarkıları” ve “Sevgiler ve Sevgililer” adlı iki bölümden oluşan bu kitapta 39 şiirini bir araya getirdi. “Beşi aruz ve kalanları hece vezni ile olmak üzere birinci kısmı teşkil eden 14 manzumesinde şair, tabiat manzaralarından bilhassa akşam zamanını sonsuz güzelliklerine olan derin bağlılığını inikas ettirirken [yansıtırken]: ‘kıyıda, ovada, yollarda, sularda, denizde, dağlarda, mahallede, gurbette… akşam’ın ince ve birbirinden çok farklı ânâtını [anlarını] canlandırmaya ve bilhassa mahalli renkleri özlü ve işlenmiş bir dille belirtmeye çalışmıştır.”

Haşim Nezihi, bu kitabın neşrinden bir yıl sonra 14 şiirini ve kısa bir piyesini içeren Ilgar (1935) adlı kitabını çıkardı. Ömrümden Yapraklar (1978) ve Atatürk ve İnkılâp Şarkıları (1983) adlı kitaplarında ise son şiirlerini bir araya getirdi. Şiir anlayışı bakımından geleneksel değerlerle beslenen yenilikçi akımlara bağlı kaldı. Bu açıdan Haşim Nezihi’nin şiirlerinin Ömer Bedrettin Uşaklı, Kemalettin Kamu ve Behçet Kemal Çağlar çizgisinde yer aldığını söylemek mümkündür. “Haşim Nezihi (Okay) uzun bir süreçte şiir uğraşmaları içinde aruzla ve hece vezniyle şiirler yazdı. Aruzla çok kolay söyleme gücü vardır. ‘Eski’ şairlerimiz gibi Tanzimat ve Servetifünûn üstadlarına da nazireler söylemiştir. Ayrıca ‘eskiler’ gibi ‘mazmun ve sözlük’e hâkim gazeller, kıt’alar yazmıştır.” “Hece şiirlerinde devrin üslubunu yansıtan Haşim Nezihi, Şeyh Galip ve Yahya Kemal söyleyişlerinin havasını sezdiren aruz şiirlerinden devrinde beğenilen örnekler vermiştir.”

Haşim Nezihi, ömrünün ilerleyen dönemlerinde şiirden uzaklaştı, daha çok âşıkların biyografilerini hazırladı, halk edebiyatı araştırmalarına yöneldi. Âşık edebiyatıyla ilgili yazı ve kitaplarıyla geleneğin eski temsilcilerini gün ışığına çıkarttığı gibi sözlü kaynaklardan yararlanmaya erken dönemlerde başlamış bir araştırmacı olarak, bellek gücünün de yardımıyla, kendisi de bir kaynak kişi konumunu kazandı. (Kaynak: teis.yesevi.edu.tr)

Eserleri;

Akşam Şarkıları (1933)
Ilgar(1935)
Ömrümden Yapraklar(1978)
Sümmani
Seyrani
Dertli
Dadaloğlu
Köroğlu-Dadaloğlu