Çocuklarda kasık fıtığı nedir? Belirtileri, Tedavisi

Fıtık, karın içindeki (bağırsaklar gibi) bir organın, karın duvarından dışarı çıkmasıdır. Fıtığın bulunduğu yerde yumuşak bir kitle ele gelir. Kasık bölgesinde ortaya çıkan fıtığa kasık fıtığı denir. Çocuklardaki kasık fıtığı hem oluşumu hem tipi hem de onarım tekniği olarak yetişkinlerden farklılık gösterir. 

Yetişkinlerde bel ve boyun fıtıkları yaşam kalitesini düşürüp ağrılara yol açarken, çocuklarda en sık rastlanan türleri ise göbekte ve kasıkta olur. Çocukluk çağı fıtıklarının en sık rastlananları ise kasık fıtığı (inguinal herniler), göbek fıtığı (umblikal herniler) ve göbeğin biraz üst tarafında, karnın orta hattında görülen epigastrik fıtıklar olarak sıralanır. Tüm sağlıklı çocukların yaklaşık yüzde 1-3’ünde kasık fıtığı görülür. Bu oran prematüre bebeklerde yaklaşık 10 kat daha fazla oluyor. Aynı şekilde erkeklerde de kızlara oranla 10 kat daha sık rastlanır.

Belirtileri;

• Fıtıklar genellikle genetik yatkınlıkla ilişkilendirilse de, tıp dilinde processus vaginalis diye bilinen yapının kapanmamasına bağlı olarak da ortaya çıkabilir.
• Özellikle kasık fıtığında muayene edilen çocuğun ağlaması, gülmesi veya öksürmesiyle birlikte kasık bölgesindeki şişlik veya çıkıklık ile fıtık kendini fark ettirir.
• Kasık fıtığı genellikle anne tarafından bebeğin altını değiştirirken fark edilebiliyor. Daha küçük fıtıklar ise hekim muayenesi sonrasında veya ultrasonla yapılan çekim sonrasında kendini gösteriyor. Çocuklarda kasık fıtıklarını anlamak için hekim muayenesi yeterli olur.
• Fıtıklar genellikle elle yapılan muayene sonrasında kolaylıkla anlaşılır.
• Göbek fıtıklarında ise, karın ön duvarının tam kapanmaması sonucunda ortaya çıkıyor. Karın duvarının gelişimiyle birlikte, bu kapanma kendi kendine gerçekleşir.
• Ağlama esnasında veya ıkınmayla birlikte meydana gelen şişlik çocuğun sakinleşmesiyle birlikte normal haline dönüyor. Fıtığa bağlı çocuklarda meydana gelen bağırsak sıkışmalarına “fıtığın boğulması” deniliyor. Göbek fıtıkları çocuğun gelişimiyle birlikte kendiliğinden düzelebilir.

Teşhisi;

Kasık fıtığı genellikle anne tarafından bebeğin altını değiştirirken fark edilebiliyor. Daha küçük fıtıklar ise hekim muayenesi sonrasında veya ultrasonla yapılan çekim sonrasında kendini gösteriyor. Çocuklarda kasık fıtıklarını anlamak için hekim muayenesi yeterli oluyor. Fıtıklar genellikle elle yapılan muayene sonrasında kolaylıkla anlaşılıyor.

Çocukların kasık kısmındaki şişlik açıkça kendini belli ediyorsa organları karnın içine iterek fıtık olup olmadığı kolaylıkla teşhis edilebiliyor. Eğer sıkışma veya boğulma gibi durumlardan şüpheleniliyorsa bunun için de ultrasonografiden faydalanıla biliniyor.

Fıtıklarda bağırsak fıtık kesesinin içine giriyor. Bu durum kızlarda ise yumurtalığın fıtık kesesine girmesiyle de oluşabiliyor. Kız çocuklarında fıtık tedavisinin yapılabilmesi için çoğu zaman cerrahi müdahale gerekebiliyor.

Tedavisi;

Kasık fıtığı, karın içi organlarının sıkışarak boğulması riskini engellemek için, mümkün olan en kısa sürede ameliyat ile onarılmalıdır. Prematüre bebeklerde anestezinin risk taşıma olasılığı nedeniyle bir iki ay beklenebilir. Ameliyat genel anestezi altında yapılır. Kasık bölgesinde çok küçük bir kesi yapılır, fıtık kesesi onarıldıktan sonra cilt kesisi eriyen dikişlerle kapatılır. Kesinin üstü küçük bir pansumanla kapatılır. İşlem sırasında ameliyat bölgesine uzun etkili uyuşturucular kullanıldığı için ameliyat sonrası ağrı kontrol altındadır.

Ameliyattan sonra izlem gerekli;

Prematüre ve yenidoğan bebekler dışında ameliyattan kısa süre sonra çocuklara sulu gıda başlanır ve evlerine gönderilir. Genellikle aktivite kısıtlamasına gerek yoktur. Daha büyük çocuklarda ağır spor aktivitelerinden kaçınma önerilir. Ameliyat bölgesinde ve torbada işleme bağlı şişlikler olabilir, normalde bu şişlikler 1-2 ay içinde yavaşça kaybolur. Uzun süreli takipte fıtığın tekrarlaması çok nadirdir. Ancak bazı bağ dokusu gibi hastalık gruplarında ve prematürelerde tekrarlama görülebilir. Tek taraflı kasık fıtığında karşı tarafta sonradan fıtık çıkabilir. Özellikle sol tarafta kasık fıtığı varsa sağ tarafta çok yüksek oranda fıtık ortaya çıkabilir. Bu durumda yeniden ameliyat zorunludur. Uzun süre izlemde hem görsel hem de işlevsel olarak herhangi bir sorun ortaya çıkmamaktadır.

Fıtık ameliyatı zor mudur?

Eğer fıtık acil şartlar olmadan tespit edildikten hemen sonra uygun şartlarda ameliyat edilirse zor bir ameliyat değildir. Bu ameliyat “günübirlik cerrahi” olarak uygulanır. Hastaların önemli bir bölümü ameliyattan 2–3 saat kadar sonra evlerine gidebilir ve hastanede yatmaları gerekmez. Ayrıca bu ameliyat hem açık ameliyat biçiminde hem de laparoskopik yani kapalı ameliyat biçiminde gerçekleştirilebilir. Bu ameliyattaki temel prensip, açık kalan kanalın kapatılarak karın içi ile olan iştirakin ortadan kaldırılmasıdır. Hastanemizde çocuk ameliyatlarında uzman çocuk anestezistlerinin gözetiminde alınan özel ağrı önlemleri sayesinde ameliyat sonrası ağrı sorunu çok daha hafif olabilmektedir.