Şırnak: Cizre Kalesi
Cizre Kalesi; Şırnak’ın Cizre İlçesi yerleşim sınırları içerisinde Dicle Nehri kenarında yer almaktadır. Şehir içi ulaşım araçları ile ulaşım mümkündür.
Cizre Kalesi’nin tarihi, M.Ö. 4000 yıllarına kadar dayanmaktadır. Guti İmparatorluğu tarafından inşa ettirilen Cizre Kalesi ve Cizre Surları, ilçenin en önemli tarihi değerlerindendir. Cizre Kalesi, tarih boyunca Babil, Med ve Asurlular tarafından onarım görmüş ve Abbasiler döneminde yıkılması nedeniyle aynı yere tekrar inşa edilmiştir.
Kürtçe adı Bırca Belek olan kale içerisinde mescid, medrese, zindan, divan ve askeri kısımlar gözetilerek inşa edilmiştir. Kale içerisinde Hamidiye Kışlası ise 1897 yılında Sultan Abdulhamit döneminde Mustafa Paşa tarafından inşa ettirilmiştir.
1800’lü yıllarda Osmanlı İmparatorluğu ile Botan Beyliği arasında bölgede yaşanan savaşla birlikte, Cizre Kalesi’nin yönetimini devlet almıştır. O tarihten itibaren hem Osmanlı’da hem de Türkiye Cumhuriyeti’nde bir askeri üs olarak kullanılan kale, 2010 yılında askeriye tarafından boşaltılmıştır. Şırnak 1. Hudut Taburu tarafından boşaltılan Cizre Kalesi’nde kaymakamlık tarafından restorasyon çalışmaları yapılmıştır.
Cizre Kalesi’yle ilgili olarak yöre halkı arasında çeşitli rivayetler de bulunmaktadır. Bu rivayetlerden en yaygın olanı, kaleyi inşa eden Gudiler’in Cudi Dağı’nda karaya oturan Nuh’un gemisinin şeklinin surlara vermesidir. Surların kuzey tarafının gemi ucu şeklinde dar olması ve güney kısmının da geniş bir biçimde yapılmasından dolayı bu efsane yaygındır.
